Atlasi boteror.

[Diavolessa]

Atlasi boteror.

Pozita gjeografike e Shqiperise, mjedisi, klima, portet dhe Popullsia

Shqiperia eshte nje vend ne Europen Juglindore, ne perendim te gadishullit te Ballkanit.Ajo ndodhet midis koordinatave gjeografike 39 grade e 38' dhe 42 grade e 39' te gjeresise veriore dhe 19 grade e 16' te gjeresise lindore, ne largesi pothuajse te barabarte nga Ekuadori dhe Poli i Veriut.Siperfaqja e pergjithshme 28.748 kilometra katrore.Kryeqyteti i saj eshte Tirana.Gjatesia e pergjithshme e vijes kufitare eshte 1094 km, nga te cilat 657 km - kufi tokesor, 316 km - kufi detar, 48 km - kufi lumor dhe 73 km - kufi liqenor.

 

[Diavolessa]

Re: Atlasi boteror.

Ne veri e verilindje ka 529 km kufi me Malin e Zi, Kosoven dhe ish republiken jugosllave te Maqedonise, ndersa ne jug e juglindje me Greqine nje kufi prej 271 km.Ne perendim Shqiperia ka dalje te gjere ne detin Adriatik e detin Jon. Shqiperia ka nje pozite te favorshme gjeografike, pasi gjendet ne kryqezimin e rrugeve me te shkurtera qe kalojne nga Mesdheu perendimor per ne Ballkan e Azine e Vogel dhe kontrollon kalimin permes kanalit detar te Otrantos.Luginat e saj me te gjera jane ato te lumenjeve Drin, Shkumbi dhe Vjose, qe lehtesojne, njekohesisht, lidhjen e brendeshme te Ballkanit me detin Adriatik dhe te Azise se Vogel me viset e Mesdheut.Bregdeti i Adriatikut shtrihet nga gryka e Bunes deri ne Kepin e Gjuhezes.Ne gjirin e Vlores e ne drejtim te jugut, bregdeti eshte i larte, shkembor, ku dominon mali i Karaburunit.Gjiret kryesore te Shqiperise jane: gjiri i Drinit, i Lalezit, i Durresit, i Karavastas dhe i Vlores, ne hyrje te se ciles gjendet ishulli i Sazanit.

 

[Diavolessa]

Re: Atlasi boteror.

Lagunat kryesore jane: Laguna e Lunres (Vilunit), e Patokut, e Bishtrakes, e Karavastase, e Nartes dhe e Pashalimanit.Plazhet kryesore jane: Plazhi i Velipojes, i Tales, i Durresit, iDivjakes, i Semanit dhe i Vlores.Kepat kryesore jane: Kepi i Rodonit, i Bishtit te Palles dhe iGjuhezes.

Relievi i Shqiperise eshte kryesisht malor. Vargmalet e para alpine u formuan nga mbarimi i jurasikut, ndersa gjate eres kenozoike u shpejtua procesi malformues ne teresine e Albanideve, qe aktualisht perbejne token e nentoken e Shqiperise.Lartesia mesatare e relievit eshte 708 metra, ose 2 here me e larte se mesatarja e Europes. Lartesite me te medha gjenden ne Alpet shqiptare dhe ne malet e Lindjes (Korabi 2751 metra mbi nivelin e detit, perben edhe majen me te larte te Shqiperise).Fushat zene kryesisht pjesen perendimore, pergjate bregdetit Adriatik, por ka edhe ne pjese te tjera te vendit.Fushat me te larta jane ato te pellgut te Korces, mbi 800 metra mbi nivelin e detit. Fushat gjenden kryesisht pergjate lumenjeve kryesore si: Vjose, Devoll, Osum, Shkumbin, Erzen, Mat e Drin, ku gjenden, gjithashtu, edhe tokat bujqesore e qendra te medha banimi, si dhe pershkohen nga rruge te rendesishme komunikimi.Territori i Shqiperise ndahet ne 4 krahina te medha natyrore (fiziko-gjeografike): Alpet shqiptare, krahina malore qendrore, krahina malore jugore dhe ultesira bregdetare.

 

[Diavolessa]

Re: Atlasi boteror.

Klima

Shqiperia ben pjese ne brezin subtropikal dhe perfshihet ne zonen klimaterike mesdhetare, me dimer relativisht te shkurter e te bute dhe me vere te nxehte e shume te thate. Klima e Shqiperise ka ndryshime te medha nga nje krahine ne tjetren dhe kontraste te medha ne temperature, reshje, ndricimin diellor, lageshtiren e ajrit, etj.Ndricimi diellor leviz nga 2731 ore ne vit- ne Xare te Sarandes, ne 2722 ore ne vit ne Vlore, 2560 ore ne vit ne Tirane, 2246 ore ne Peshkopi dhe 2046 ore ne vit ne Kukes.Ne Shqiperi bien mesatarisht 1430 mm reshje ne vit dhe vijne duke u pakesuar nga perendimi ne lindje.

 

[Diavolessa]

Re: Atlasi boteror.

Portet

Qe ne kohet e lashta ne bregdetin shqiptar kane funksionuar skela si ne Durres (Dyrrah), Ulqin, Tivar, Vlore (Aulone), Apoloni, Sarande (Onhezmi), etj. Gjate shekujve VII-XII Durresi ishte skela kryesore ne perendim te Perandorise Bizantine. Gjate periudhes se principatave arbre u ngriten skela te vogla kryesisht ne grykat e lumenjeve ne Shirgj (Bune), Shengjin, Shufada (Mat), Rodon, Bashtove (Shkumbin), Pirg (Seman), Spinarice, zhvillimi i te cileve u frenua gjate periudhes se pushtimit osman.Gjate viteve 1928-1934 u ndertua porti detar i Durresit dhe pontile druri ne Sarande, Vlore e Shengjin, qe u shkaterruan nga pushtuesit gjate Luftes se Dyte Boterore. Pas clirimit, deri ne vitin 1952, u rindertua porti i Durresit dhe disa kalata betoni ne Vlore, Sarande e Shengjin. Gjate bregdetit Jon jane ndertuar kalata epontile ne gjirin e Spilese ne Himare dhe ne Sasaj (Lukove) qe sherbenin kryesisht per transport agrumesh.Porti kryesor i vendit eshte ai i Durresit, ku funksionon edhe kantieri i riparimit te anijeve, ne bashkepunim me portin polak te Gdanskut.

 

[Diavolessa]

Re: Atlasi boteror.

Popullsia shqiptare

Popullsia shqiptare eshte me moshe shume te re. Mbi 40 per qind e saj, si per meshkuj edhe per femra, i perket grup-moshes 0- 19 vjec, 50 per qind grup-moshes 20- 64 vjec dhe vetem 10 per qind jane mbi 65 vjec.Ne krahasim me vitin 1938, popullsia eshte me shume se trefishuar, duke arritur rreth 3,5 milione banore. Deri ne fund te viteve '70 treguesi i rritjes mesatare vjetore te popullsise eshte me i larte tek meshkujt, rreth 3 per qind, kurse sipas te dhenave te rregjistrimit te fundit te popullsise ne vitin 1989, ky tregues eshte me i larte tek femrat, rreth 2 per qind. Ndersa ne vitin '89 kemi nje shperndarje qe, grafikisht, paraqitet me nje piramide te popullsise te rregullt, ne vitin '95 kjo piramide ndryshoi tek meshkujt me grup-moshe 20 deri 30 vjec. Kjo shpjegohet me fenomenin e emigracionit, i cili u shfaq me permasa te medha ne vendin tone gjate periudhes se tranzicionit. Sipas te dhenave te PNUD-it, 15 per qind e popullsise shqiptare ndodhet aktualisht jashte territorit te Shqiperise.

Per shtetet e tjera e kane ne dor anetaret e forumit..se vuj pak nga gjeografia.

 

[Diavolessa]

Re: Atlasi boteror.

Afrika nje nga 5 kontinentet e tokes. Siperfaqja e saj duke marre edhe ishujt 30.227.467 km (katror)...rreth 22% e tokes qe eshte ne planet.
Ne fillim te viteve 90 rreth 12% e popullsise boterore (627 milion) jetonte ne kontinentin afrikan.

 

[Diavolessa]

Re: Atlasi boteror.

Zvicer

(Confédération suisse, Schweizerische Eidgenossenschaft, Confederaziun helvetica)
Kufi ne veri me Gjermanine, lindje me Austrine & Liechtenstein (Fürstentum Liechtenstein), ne jug me Italine e perndim me Francen.
Siperfaqja 41.285 km², kryeqyteti "Berna".

Alpet zen 60 % siperfaqe te vendit.

 

[Indigo Blues]

Re: Atlasi boteror.

Dolcezza mos do te thuash 6 kontinente? Ne Amerike neper shkolla jepen 7 ne fakt. Ndajme Ameriken Veriore e ate Jugoren. Ndersa ne Europe keto shkrihen ne nje Amerika edhe mesohen nga 6. Shume shkencetare e gjeografe perdorin vetem 6 duke shkrire Europen e Asine te quajtur Eurasia. Ke shkruar 5 me siper doja vetem ta sqaroja . /pf/images/graemlins/smile.gif

 

[Diavolessa]

Re: Atlasi boteror.

Perpara se me tu pergjigj...jeni e lutur te rilexoni mesazhin me siper.

pS: Mund te flasesh ne se din ndonje gje per " Antraktiden".

 

[gezim lame]

Re: Atlasi boteror.

Hmm ne fakt ajo ka dhen disa te dhena per antarktiKen /pf/images/graemlins/tongue.gif
E para ishte se eshte kontinent /pf/images/graemlins/laugh.gif e dyta sesi shkruhet korrekt, kush nuk e dinte e mesoi /pf/images/graemlins/tongue.gif

 

[Diavolessa]

Re: Atlasi boteror.

Wowwwwwwwwwwwwwww qenka ene Antraktida kontinent /pf/images/graemlins/laugh.gif

Kaq e di ene cupa ime qe o 6 vjece.

Gjithsesi Gezohem qe din me e shkrujt gramatikisht mire shqip /pf/images/graemlins/laugh.gif

pS: Na ilumino icik me shume per popullsine e saj pls /pf/images/graemlins/wink.gif

 

[Indigo Blues]

Re: Atlasi boteror.

Embelsire une pashe se c'ke shkruar mirepo vura re se kishe thene qe Afrika eshte nje nder 5 kontinentet? Shikoje mire! Sa per kete te fundit i di ne anglisht e s'kam kohe ti perkthej , megjithate do e shkruaj e kush te kete mundesi le ta perktheje /pf/images/graemlins/wink.gif

 

[Indigo Blues]

Re: Atlasi boteror.

350 B.C.

It was the ancient Greeks who first came up with the idea of Antarctica. They knew about the Arctic - named Arktos - The Bear, from the constellation the great bear and decided that in order to balance the world, there should be a similar cold Southern landmass that was the same but the opposite "Ant - Arktos" - opposite The Bear. They never actually went there, it was just a lucky guess!
PS: kjo ishte thjesht sa per hyrje. Do shkruaj me teper pak me vone kur te jem me e lire.
/pf/images/graemlins/smile.gif

 

[Diavolessa]

Re: Atlasi boteror.

Nuk di anglisht /pf/images/graemlins/smile.gif Shqip te ngaterruar edhe s'e sheh si hudhet si tiger mas shpine Ximi /pf/images/graemlins/laugh.gif

Nejse........


Antraktide nuk ka popullsi te sajen, ndaj s'e kisha shti. Gabimi im qe se nuk shkruajta " 5 kontinentet e banuara".
Atje jetojne per periudha te shkurtera shkenctar e teknik. Njeriu i pare i lindur ne Antraktide eshte Emilio Palma. I biri i komandantit argjentin " Esperanza".
7 Janar 1978. /pf/images/graemlins/smile.gif

Ne te kaluaren 7 shtetet (Argjentina- Australia- Kili- France- Angli- Zelanda e Re- Norvegjia) kane kerkuar pjese te tokes se Antraktides si te tyren, por traktati Antartik ne 1961 ka injoruar gjithcka ne favor te koperimit nderkombetar, per kerkimet shkencore.

pS: Mi rregulloni icik gabimet drejtshkrimore pls se do metna ne klase /pf/images/graemlins/wink.gif

 

[fairy]

Re: Atlasi boteror.

Antarktika. :lol:

 

[Diavolessa]

Re: Atlasi boteror.

Lol /pf/images/graemlins/laugh.gif

 

[Diavolessa]

Re: Atlasi boteror.

Kontrastet Mahnitese te Deltes Evropiane

Lumi Danub buron nga pylli i zi i Gjermanise. Rrjedh bollshem ne Linde te Austrise dhe pergjate me kufirin me Sllovakine: zbret me rrembim ne jug ne Hungeri dhe pastaj gjate kufirit te Kroacise, Serbise dhe Malit te Zi. Me pas ngadalesohet dhe zgjerohet pran kufirit bullgar perpara se te kthehet ne veri, permes Rumanise. Me ne fund kapercen edhe kufirin e Ukrahines. I ngarkuar me lym e uje nga rreth 300 dege ushqyese, lumi me ne fund formon nje delte te bukur ne brigjet e Detit te Zi, afer qytetit te Tucas, ne juglindje te Rumanise: Tri bijat e Danubit ( Kilija- Sulina dhe Shen Gjergji), formojne kanalet kryesore qe derdhen ne Detin e Zi. Ndersa keto tri degezime rrjedhin ngadale permes deltes, copetohen ne shume kanale te vogla qe ushqejne veneta dhe liqene te panumerta. Lymi i lumit bashke me reren e detit formojne ishuj dhe brighe te medha ranore. Disa duna, si ato ne brigjet ranore te Karaormanit, jane gati 6 metra te larta dhe ngjajne si shkretetire nga larg. Megjithate Delta e Danubit eshte me shume se nje panorame me rere dhe lym qe ndryshon gjithnje. Ajo ze nje sperefaqe rreth 4.300 km katrore, duke formuar keshtu keneten me te madhe ne Evrope. Per me teper Delta ka shtratin me te madh me kallama qe gjendet ne bote, duke mbuluar nje siperfaqe prej 1.700 km katrore. Ne disa prej brigjeve ranore te deltes lulezojne pyeje mbreslenese me vidhe, dushqe dhe verra. Nje bollek me bime te egra kacavjerrese,me urth, shtalbes dhe bime te tjera, ngjiten pas ketyre pemeve duke luftuar gjithnje per driten e diellit. Ne nje fare menyre kjo delte eshte filter organik jashte mase i madh, qe sherben si sistemi me i madh i pastrimit te ujit ne Evrope.

“Parajsa per jeten shtazore”

Miliona zogj te me shume se 300 llojeve, jetojne bashke ne kete parajse per shpendet. Ketu ushqehen gati gjysma e numrit te pelikaneve te bardhe qe gjinden ne te gjithe boten dhe mbi 60 % e karabullakeve xhuxhe. Gjithashtu ketu vijne e dimerojne, pothuajse nga cdo vend, patat e vogla Branta- nje lloj i rrezikuar ne te gjithe boten.Ne mars pelikanet ngrejne folete e tyre dhe i vene vezet ne ishujt ne ishujt e vecuar te kallamave pluskues. Kur vjen vjeshta, pelikanet largohen dhe drejtohen per ne deltene Nilit , ne Greqi dhe ne brigjet aziatike, deri ne Indi. Zogjte kthehen serish ne delten e Danubit jo vetem per habitatin ideal, por edhe per peshqit. Mbi 90 lloje peshqish jane me bollek ne kanalet e deltes. Ne fakt gjysma e te gjithe peshqeve qe jetojne ne ujrat e embela dhe qe konsumohen ne Rumani, kapen ne delten e Danubit. Midis peshqve me te famshem te deltes eshte blini, i cili noton per te Danubi gjate sezonit te shumimit, qe te leshoj vezet. Vezet e tyre , te njohura si hajvar, jane shume te shijshme, vleresohen dhe kushtojne goxha. Ketu ka pak toke- vetem 13 % e zones se deltes, del mbi uje. Ne kete rajon sigurojne ushqimin ujqerit, dhelprat, lepujte dhe minjte me gezof. Gjithashtu llojet e rrezikuara te ujrave te embla si tundra dhe nje lloj shqarthi evropian- gezofi i te cilit nje here e nje kohe preferohej nga grate per felice- ia dilnin te mbijetonin pikerisht ne kete delte. Pervec ketyre , mbi 1.800 lloje te instekteve gumezhijne dhe zvarriten duke i dhen kryq terthor ketij vendi te bukur perrallor.

Nje biosfere qe ia vlen te ruhet.

Ne 1991, Delta e Danubit hyri ne listen e Trashegimnise Boterore. Nje vit me pas u vleresua nga te gjitha vendet si Rezervat i Biosferes. Ky Rezervat administrohet ne menyre te kujdeshme nga qyteti i Tulcas. Peshkimi kontrollohet zyrtarisht, megjithate, megjithese ai ilegal mbetet ende nje kercenim. Pavaresisht nga kjo “ shendeti” i deltes eshte ne meshire te qyteteve dhe qendrave industriale qe i derdhin mbetjet e tyre ne Danub, qe ben nje udhetim prej 2.850 km deri ne det. Per shume vjet, nje shumellojshmeri bimesh qe rriten ne uje , filtronin rrjedhen e poshtme te Danubit perpara se ujerat te hynin ne delte. Sot gati 80 % e ketyre bimeve jane zhdukur. Sot vete Delta po zgjerohet ne Detin e Zi gati 30 metra cdo vit dhe ashtu sic ka ndodhur prej misera , Danubi vahdon te zgjeroje, ta ndryshoje dhe ti jap jete kesaj panorame me kontraste jo te zakonshme.

(pap)

 

[Diavolessa]

Re: Atlasi boteror.

Zbulime te mahniteshme ne ekuator.

Ne vitin 1735, ne te famshmen Akademine e Shkencave te Parisit u ndez debiti per formen e sakte te tokes. Perkrahesit e teorie se Isak Njutonit nxoren perfundimin se toka eshte nje sfere me pole paksa te sheshta. Perkharesit e shkolles se Kasinit mendonin se pjesa e sheshte eshte ne Ekuator.
Prandaj per te vertetuar se cili nga grupet kishte te drejte ne vitin 1736 u derguan dy ekspedita per te bere matjet e nevojshme. Njera u nis per ne Lapland, drejt polit te veriut, kurse tjetra per ne Ekuatorin e sotem, drejt ekuatorit. Vezhgimet treguan se perkrahesit e Njutonit kishin te drejte. Ne 1936, afer kryeqytetit te Ekuadorit (Kuitos), u ndertuar nje monumentper te perjetuar 200 vjetorin e misionit francez. Ai gjendet ne 0 grade gjeresi gjeografike, ose ne ekuator sic u verifikua nga shkencetaret francese te shek 18-te. Edhe sot e kesaj dite, turiste te panumert vizitojne kete monument te quajtut Mesi i Botes. Ketu mund te vene njeren kembe ne njeren ane te Ekuatorit, kurse tjetren ne anen tjeter, e keshtu ndodhen ne te dyja hemisferat njekohesish. Por a eshte e vertete keshtu?
Ne fakt jo. Zbulimet e fundit e kane spostuar paksa me tutje ekuatorin. Eshte e habitshme, por shekuj para se te mberrinin shkencetaret francez, popj vendes qe jetonin ne ate zone, tashme e dinin vendodhjen e sakte. Si ka mundesi?
Ne 1997, ne maje te malit Katekila, i cili gjendet pak ne veri te Kuitos, u zbuluan rrenojat e nje muri ne forme gjysmerrethi, te cilat fillimisht dukeshin pa ndonje vlere. Me ane te teknologjise satelitore te percaktimit te vendodhjes ne glob, studjuesi Kristobal Kobo abuloi se njeri skaj i murit ndodhej pikerisht ne ekuator. Vendosja e sakte e murit atje ku eshte vertete equatori, mund te jete shperfillur duke e marre tjeshte si nje rastesi. Megjithate nje vije qe lidh dy skajet e murit, krijon nje kend 23,5 grade me ekuatorin. Ky eshte gati saktesisht kendi I pjerresise se bushtit te tokes. Per me teper njeri nga skajet e vijes lidhese drejtohet nga lindja e diellit ne solsticin e dhjetorit, kurse skaji tjeter drejtohet nga perendimi I diellit ne solsticin e qershorit. Pas ketij zbulimi, te tjera zbulime pesuan. Me ane te nje teodoliti meje Katekiles, studjuesit vune re se kendi I pjerresise se piramidave te Koceskit, te periudhes para inkeve, puthej me lindjen e diellit me solsticin e qershorit. Vlen te permendet se Pambamarka, nje tjeter vend arkeologjik, gjindet ne nje kend qe perputhet me lindjen e diellit ne sosticin e dhjetorit. A eshte e vertete qe Katekila sherbeu si qedra e vezhgimeve astronomike? A ndertuan zonat e tjera sipas llogaritjeve astronomie te kesaj qendre?
Ndersa pozicionet astronomie shenoheshin ne nje harte, filloi te dukej nje figure- Nje yll me tete cepa. Ky yll me tete cepa gjendet i skalitur ne qeramikat e lashta dhe shpesh eshte menduar si simbol i thjeshte i diellit, me qe banoret e hershem te atij vendi e adhuronin ate. Copezat prej qeramike te nxjerra ne Katekila u analizuan dhe u zbuluan se jane gati nje mije vjecare. Edhe sot e kesaj dite, fiset vendese endin yllin me 8 cepa ne sixhade dhe veshje, sic benin me sa duket paraardhesit e tyre. Megjithate paraardhesit mund te kene konsideruar kete figure me te rendesishme sa c’mendohet. Projekti Kuicatu i drejtuar nga Koboja, po grumbullon deshmi bindese per njohurine dhe mendjemprehtesine e vendesve te lashte ne fushes e estromise. Mbi 12 vende arkeologjike dhe shume qytete te vjetra, jane pare se perputhen saktesisht me figuren e yllit astronomik, kur ky vendoset ne harte me Katekilen ne qender.
Akoma me mahnites eshte fakti se ishte paratene vendodhja e mbetjeve te pazbuluara te asaj kohe. Si ishte e mundur? Ne shtator te 1999 projekti Kaicatu sugjeroi qe germimet te beheshin ne sektorin Altamira te Kuitos, qe ishte 23,5 grade ne Katekila. Ayje u gjet nje nekropols i madh, bashke me qeramika te panumerta te periudhave para dhe gjate kohes se inkeve, si dhe gjate kolonizimit. Gjithashtu disa nga rrezet e hequra nga Katekila binin permes kishave te ndertuara gjate periudhes koloniale spanjolle.

 

[Diavolessa]

Re: Atlasi boteror.

“Tamizi Plak”

Trashegimnia unike e Angliste.

Lumi Tamiz- qe njihet nga anglezet, si Tamizi plak- lind nga bashkimi i kater perrenjeve ne kodrat piktoreske Katsuold, ne jug te Angliste. Ndersa gjarperon 350 km drejt lindjes, bashkohet me lumenj te tjere derisa ne fund derdhet ne Detin e Vermut me nje grykederdhje rreth 29 km te gjere. Historia e ketij lumi te shkurter qe ndikoi ne te kaluaren e Angliste eshte vertete mahnitese.


Jul Cesari drejtoi pushtimin e tij te pare romak- under Angliste rreth vitit 55.p.e.s. Kur u kthye nje vit me pas, nuk perparoi dot per shkak te lumit qe ai e quajti “Tamesis”, pra Tamiz. Me ne fund vetem pas 90 vjetesh vendi i nenshtrua nga perandori romak Klaudi. Ne ate kohe kenetat shtriheshin ne te dyja anet e Tamizit. Mirepo atje ku deti bashkohej me lumin, gati 50 km larg grykederdhjes, ushtria romane me vone nderoi nje ure druri. Atje , ne bregun veriorte lumit ngriten nje port te quajtur “Londinium”* Per 4 shekujt vijues, romaket e zgjeruan tregetine me pjeset e tjera te Evropes dhe importuansende luksose nga Mesdheu, madje edhe dru Libani. Po ashtu e shfrytezuan Tamizin per t’i cuar mallrat nga zonat ne brendesi te vendit Londer. Keshtu pra , Londra shpejt u be qender e rendesishme tregtare, fale sistemit te vecante te rrugeve kryesore (qe dilnin nga qendra dhe perhapeshin si rreze.)


Ndikimi i pushtuesit Uilliam


Pasi perandoria romane u shemb, legjionet romane u larguan nga Britanna ne vitin 410 te E.s. Londra u brakstis dhe tregtia pergjate Tamizit natyrisht q era. Mbreterit anglosaksone kurorezoheshin ne Kingston- 19 km nga Londra, atje ku Tamizi mund te kalohej kollaj- deri ne shekullin 11- te, kur Uilliami nga Normandia e pushtoi. Pasi i kurorezua ne Uestminster me 1066, ai ndetoi Kullen e Londres brenda mureve te qytetit romak, me qellim qe te sundonte dhe te shtrinte komunitetin tregtar, si dhe te kontrollonte plotesisht portin. Tregtia nisi te lulezonte serish dhe popullsia e Londres u rrit gati 30.000 banor. Uilliami gjithashtu ndertoi nje keshtjelle mbi nje shtrese te zhveshur gelqerore gati 35 km ne perendim te Londres, qe sot njihet si Uinzeri. Nga kjo keshtjelle shpaloset nje pamje mahnitese mbi Tamiz dhe ajo zevendesoi rezidencen mbreterore saksone. Keshtjella Unizer eshte produkt i shume shtresave e permiresimeve dhe eshte nje nga vendet me te vizituara ne Britanni, pasi terheq shume turiste. Ne vitin 1209- u perfundua nje projekt 30 vjecar- nje ure e gurte ne Londer- nje nga te parat ne llojin e saj ne Evrope. Kjo strukture e jashtezakonshme me dyqane, shtepi , madje edhe me nje faltore- kishte dy ura te levizshme dhe ne jug te saj, ne Satherk, kishte nje kulle per mbrojtje.
Mbreti Xhon i Angliste (1167-1216) nenshkroi dokumentin e tij te famshem Magna Carta ( statuti i lirive e i te drejtave), ne vitin 1215 ne Ranimid, ne Tamiz afer Uinzerit. Me ane te ketij veprimi u detyrua te garantonte limine e qytetareve angleze, por ne menyre specifike dhe limine e Londres, te tregtise se portit dhe tregtareve te saj.

(pap)