TIRANI, I JUAJI APO I YNI???
<span style="font-weight: bold"> Tirani, juaji apo yni?
Mark Almond
Ka ndodhur si gjithmonë. Përpara zgjedhjeve parlamentare në Gjeorgji, televizioni shtetëror gjeorgjian jepte vazhdimisht një dokumentar të gjatë me presidentin Eduard Shevarnaxe që shtrëngonte duart më figurat e Uashingtonit që nga George Bush i madh tek George II. Pjesa që më pëlqeu ishte Condi Rise që u lëshua vrulltazi nga tavolina e saj dhe u zgjat të puthte yllin 75 vjeçar të aktit të fundit të Luftës së ftohtë.
Por ky realitet televiziv nuk mund të fshihte atë që dinte gjithkush në terren në Gjeorgji. Simpatia amerikane nuk ishte më për Shevarnaxen, pavarësisht shërbimit të tij për shkatërrimin e Bashkimit Sovjetik më 1991.
Kundërshtari më i fortë i Shevarnaxes, Mikhail Saakashvil po filmohej vazhdimisht duke marrë diploma dhe çmime në SHBA duke iu sjellë kështu ndërmend gjeorgjianëve dhe aksionet e tij po rriteshin në Uashington, ndërsa kryeëngjelli i reformës postkomuniste kishte rënë nga vakti.
Si për të forcuar faktin që Uashingtoni e kishte vendosur që kishte ardhur koha për të ndryshuar, ambasadori i SHBA-së, Richard Miles, e kalonte ditën duke vizituar opozitën. Kur ambasadori Miles erdhi për të denoncuar personalisht para Shevarnaxes mbarëvajtjen e zgjedhjeve, fotografia zyrtare paraqiste një fytyrë të distancuar që kishte vendosur një distancë maksimale midis tij dhe vetes në çastin e duarshtrëngimit presidencial.
Ky është një skenar që Miles e njeh mjaft mirë. Ai është veteran në ndryshimin e regjimit në Ballkan. Kur Riçard Miles paraqet letrat kredenciale çdo drejtues shteti duhet ta ketë mirë parasysh se llogaria e tij bankare në Zvicër është e nginjur.
Rënia e ngadaltë e tiranit të ngratë në një shtet të vogëlth me vullnetin e Uashingtonit, është një skenar i luajtur kaq shpesh vitet e fundit, sa është e vështirë të vësh re dallimet se për se ra Shevarnaxe. Në se i dashuri i 1990-ës mënjanohet, cili i mbrojtur aktual i SHBA-së ndihet i sigurt? Pasi rierdhi në pushtet pas grushtit të parë të shtetit postsovjetik në janar 1992, Shevarnaxe ishte një ikonë postkomuniste amerikane që shpallte nxitjen e demokracisë, begatisë dhe të drejtat e njeriut. Ai dukej i paprekshëm. Çdonjëri nga ne që tregonim vjedhjet e zakonshme në zgjedhje apo tmerret e burgjeve të tij, denoncoheshim nga Departamenti i Shtetit. Më 1995 shkova në burgun Isolator në Tbilis me një zyrtar të lartë. Secili nga të burgosurit ishte me TBC. E keqja e atij vendi shquhej që larg. Zyrtari gjeorgjian i nxori zorrët sapo dolëm nga ngrehina. Ndërsa Instituti Demokratik Kombëtar i SHBA-së (NDI) i dha zotit Shevarnaxe Medaljen e Lirisë. Richard Perle më tha mua "Ai është i yni".
Sot NDI është lidhur pas zotit Saakashvil, i cili e ka kërcënuar fituesin e medaljes me fatin e diktatorit rumun Nikolae Çaushesku, nëse nuk e lë zyrën menjëherë.
Shevarnaxe e di mirë precedentin e Çausheskut. Ai ka qenë ministër i jashtëm i Bashkimit Sovjetik që u hoqi tullën nga poshtë stalinistëve të vjetër si Çaushesku. Nëse ai ushtronte politikën e Bushit apo Gorbaçovit, është e paqartë.
Ashtu si dhe ai, dikur Çaushesku nuk ishte i keq për sytë e Uashingtonit, madje ai ka takuar dhe mbretëreshën më 1978, por e humbi dobinë e tij kur Shevarnaxe po ngjitej në Moskë.
Një vazhdimësi e vështirë ekziston midis politikës së jashtme të post Luftës së Ftohtë dhe Luftës së Ftohtë të perëndimit.
Sot Gjeorgjia po risjell skenarin rumun ndërsa popullsia e dëshpëruar dhe e telendisur kërkon shpëtimin nga një udhëheqës, dikur i vlerësuar nga perëndimi si hero. Në këto rrethana, pavarësisht pakënaqësive të popullsisë në vend, është Uashingtoni që vendos se nga duhet të shkojë vota. Mund t'i presë rrjedhën e ndihmave të huaja pa të cilat nuk ka regjim që të mund të nxjerrë paratë për forcat e sigurisë. Gjatë dekadës së fundit, Amerika ka mbështetur dhe më pas denoncuar vazhdimisht, sunduesit postkomunistë që nga Shqipëria deri në Azinë Qendrore. Pavarësisht nga bujaria e vlerësimeve nga Uashingtoni, nuk ka sundimtar që mund të jetojë prej këtyre vlerësimeve. Edhe një Shevarnaxe mund ta përjetojë dobinë e tij dhe më pas të shohë vlerësimet e së shkuarës të zhduken në gropën e harresës.
Si të gjithë revolucionet, revolucioni i vetëshpallur amerikan i lirisë, ka një tendencë të trishtë që të përlajë fëmijët e vet. Të hedhësh një vështrim mbi listën e miqve të së shkuarës të Institutit të Sipërmarrjeve Amerikane (AEI) me listën e tanishme të sunduesve, duket natyra oruelliane e institutit të analizave më në zë pro Bush-it.
Duke vepruar si përforcues ideologjikë të administratës së Bushit, AEI është një lloj Komiteti Informativ i Rregullit të Ri Botëror. Të ashtuquajturit studiues të tij, janë inkuizitorët e regjimit global. Të dëgjosh seminaret e tyre mbi vendet e huaja, është më shumë si të marrësh pjesë në një sesion urrejtjeje të Revolucionit Kulturor Kinez se sa në një klasë të shkencave politike në Yale. Pjesëmarrësit çajnë në karrierë kur denoncojnë figurat e urryera të ditës, apo kur mbështetin të sapoardhurin e favorizuar nga regjimi. Konformiteti politik qelb gjithkund. Institutet e analizave të Uashingtonit nuk nxitin pluralizmin, por dogmatizmin e tipit stalinist me konformistë të racës dhe heretikë të pakomunikueshëm. Ky mentalitet nuk të habit që kur AEI ka bërë bashkë pasuesit ideologjikë të Mekartit dhe renegatët e majtë radikalë me emigrantë të arsimuar në bllokun sovjetik.
Hegjemonia e Stalinit mbi bllokun sovjetik shprehej nëpërmjet spastrimit të shpeshtë të sundimtarëve kukulla. Rregulli amerikan i ri, përshkruhet nga i njëjti trill. Reformatorët e favorizuar dje, mund të bien nga mirënjohja me një shpejtësi të tmerrshme. Vetëm një Milton mund t'u japë të drejtë ndjenjave të Shevarnaxes si një kryeëngjëll i reformës që bie pingulthi nga maja e favoreve. Nihilizmi i Uashingtonit modern të lë pa frymë. I panjohur nga shumë amerikanë, sunduesit e tyre ecin vrulltazi në botë, të mbështetur nga retorika e ngurtë e lirisë, me indiferencë moskokëçarëse për fatin e njerëzve të thjeshtë. Ndryshimi i regjimit shpesh ofron më shumë dhimbje se fitore. Ka një të vërtetë të hidhur në një thënie rumune, "Ndërrimi i sunduesve, gëzon budallenjtë".
Marrë nga New Statesman
Marre nga Tema</span>
<span style="font-weight: bold"> Tirani, juaji apo yni?
Mark Almond
Ka ndodhur si gjithmonë. Përpara zgjedhjeve parlamentare në Gjeorgji, televizioni shtetëror gjeorgjian jepte vazhdimisht një dokumentar të gjatë me presidentin Eduard Shevarnaxe që shtrëngonte duart më figurat e Uashingtonit që nga George Bush i madh tek George II. Pjesa që më pëlqeu ishte Condi Rise që u lëshua vrulltazi nga tavolina e saj dhe u zgjat të puthte yllin 75 vjeçar të aktit të fundit të Luftës së ftohtë.
Por ky realitet televiziv nuk mund të fshihte atë që dinte gjithkush në terren në Gjeorgji. Simpatia amerikane nuk ishte më për Shevarnaxen, pavarësisht shërbimit të tij për shkatërrimin e Bashkimit Sovjetik më 1991.
Kundërshtari më i fortë i Shevarnaxes, Mikhail Saakashvil po filmohej vazhdimisht duke marrë diploma dhe çmime në SHBA duke iu sjellë kështu ndërmend gjeorgjianëve dhe aksionet e tij po rriteshin në Uashington, ndërsa kryeëngjelli i reformës postkomuniste kishte rënë nga vakti.
Si për të forcuar faktin që Uashingtoni e kishte vendosur që kishte ardhur koha për të ndryshuar, ambasadori i SHBA-së, Richard Miles, e kalonte ditën duke vizituar opozitën. Kur ambasadori Miles erdhi për të denoncuar personalisht para Shevarnaxes mbarëvajtjen e zgjedhjeve, fotografia zyrtare paraqiste një fytyrë të distancuar që kishte vendosur një distancë maksimale midis tij dhe vetes në çastin e duarshtrëngimit presidencial.
Ky është një skenar që Miles e njeh mjaft mirë. Ai është veteran në ndryshimin e regjimit në Ballkan. Kur Riçard Miles paraqet letrat kredenciale çdo drejtues shteti duhet ta ketë mirë parasysh se llogaria e tij bankare në Zvicër është e nginjur.
Rënia e ngadaltë e tiranit të ngratë në një shtet të vogëlth me vullnetin e Uashingtonit, është një skenar i luajtur kaq shpesh vitet e fundit, sa është e vështirë të vësh re dallimet se për se ra Shevarnaxe. Në se i dashuri i 1990-ës mënjanohet, cili i mbrojtur aktual i SHBA-së ndihet i sigurt? Pasi rierdhi në pushtet pas grushtit të parë të shtetit postsovjetik në janar 1992, Shevarnaxe ishte një ikonë postkomuniste amerikane që shpallte nxitjen e demokracisë, begatisë dhe të drejtat e njeriut. Ai dukej i paprekshëm. Çdonjëri nga ne që tregonim vjedhjet e zakonshme në zgjedhje apo tmerret e burgjeve të tij, denoncoheshim nga Departamenti i Shtetit. Më 1995 shkova në burgun Isolator në Tbilis me një zyrtar të lartë. Secili nga të burgosurit ishte me TBC. E keqja e atij vendi shquhej që larg. Zyrtari gjeorgjian i nxori zorrët sapo dolëm nga ngrehina. Ndërsa Instituti Demokratik Kombëtar i SHBA-së (NDI) i dha zotit Shevarnaxe Medaljen e Lirisë. Richard Perle më tha mua "Ai është i yni".
Sot NDI është lidhur pas zotit Saakashvil, i cili e ka kërcënuar fituesin e medaljes me fatin e diktatorit rumun Nikolae Çaushesku, nëse nuk e lë zyrën menjëherë.
Shevarnaxe e di mirë precedentin e Çausheskut. Ai ka qenë ministër i jashtëm i Bashkimit Sovjetik që u hoqi tullën nga poshtë stalinistëve të vjetër si Çaushesku. Nëse ai ushtronte politikën e Bushit apo Gorbaçovit, është e paqartë.
Ashtu si dhe ai, dikur Çaushesku nuk ishte i keq për sytë e Uashingtonit, madje ai ka takuar dhe mbretëreshën më 1978, por e humbi dobinë e tij kur Shevarnaxe po ngjitej në Moskë.
Një vazhdimësi e vështirë ekziston midis politikës së jashtme të post Luftës së Ftohtë dhe Luftës së Ftohtë të perëndimit.
Sot Gjeorgjia po risjell skenarin rumun ndërsa popullsia e dëshpëruar dhe e telendisur kërkon shpëtimin nga një udhëheqës, dikur i vlerësuar nga perëndimi si hero. Në këto rrethana, pavarësisht pakënaqësive të popullsisë në vend, është Uashingtoni që vendos se nga duhet të shkojë vota. Mund t'i presë rrjedhën e ndihmave të huaja pa të cilat nuk ka regjim që të mund të nxjerrë paratë për forcat e sigurisë. Gjatë dekadës së fundit, Amerika ka mbështetur dhe më pas denoncuar vazhdimisht, sunduesit postkomunistë që nga Shqipëria deri në Azinë Qendrore. Pavarësisht nga bujaria e vlerësimeve nga Uashingtoni, nuk ka sundimtar që mund të jetojë prej këtyre vlerësimeve. Edhe një Shevarnaxe mund ta përjetojë dobinë e tij dhe më pas të shohë vlerësimet e së shkuarës të zhduken në gropën e harresës.
Si të gjithë revolucionet, revolucioni i vetëshpallur amerikan i lirisë, ka një tendencë të trishtë që të përlajë fëmijët e vet. Të hedhësh një vështrim mbi listën e miqve të së shkuarës të Institutit të Sipërmarrjeve Amerikane (AEI) me listën e tanishme të sunduesve, duket natyra oruelliane e institutit të analizave më në zë pro Bush-it.
Duke vepruar si përforcues ideologjikë të administratës së Bushit, AEI është një lloj Komiteti Informativ i Rregullit të Ri Botëror. Të ashtuquajturit studiues të tij, janë inkuizitorët e regjimit global. Të dëgjosh seminaret e tyre mbi vendet e huaja, është më shumë si të marrësh pjesë në një sesion urrejtjeje të Revolucionit Kulturor Kinez se sa në një klasë të shkencave politike në Yale. Pjesëmarrësit çajnë në karrierë kur denoncojnë figurat e urryera të ditës, apo kur mbështetin të sapoardhurin e favorizuar nga regjimi. Konformiteti politik qelb gjithkund. Institutet e analizave të Uashingtonit nuk nxitin pluralizmin, por dogmatizmin e tipit stalinist me konformistë të racës dhe heretikë të pakomunikueshëm. Ky mentalitet nuk të habit që kur AEI ka bërë bashkë pasuesit ideologjikë të Mekartit dhe renegatët e majtë radikalë me emigrantë të arsimuar në bllokun sovjetik.
Hegjemonia e Stalinit mbi bllokun sovjetik shprehej nëpërmjet spastrimit të shpeshtë të sundimtarëve kukulla. Rregulli amerikan i ri, përshkruhet nga i njëjti trill. Reformatorët e favorizuar dje, mund të bien nga mirënjohja me një shpejtësi të tmerrshme. Vetëm një Milton mund t'u japë të drejtë ndjenjave të Shevarnaxes si një kryeëngjëll i reformës që bie pingulthi nga maja e favoreve. Nihilizmi i Uashingtonit modern të lë pa frymë. I panjohur nga shumë amerikanë, sunduesit e tyre ecin vrulltazi në botë, të mbështetur nga retorika e ngurtë e lirisë, me indiferencë moskokëçarëse për fatin e njerëzve të thjeshtë. Ndryshimi i regjimit shpesh ofron më shumë dhimbje se fitore. Ka një të vërtetë të hidhur në një thënie rumune, "Ndërrimi i sunduesve, gëzon budallenjtë".
Marrë nga New Statesman
Marre nga Tema</span>