Programi elektoral i LSI-se
Programi i Levizjes Socialiste per Integrim
LËNDA
I. PREAMBULA
Kush jemi, nga vijmë dhe ku duam të shkojmë
II. PARIMET TONA
II.i LSI për Atdheun
II.ii LSI për Shoqërinë
II.iii LSI për Politikën dhe Shtetin
II.iv LSI për Besimin Fetar
II.v LSI për Paqen
III VLERAT TONA
III.i Ku Besojmë
III.ii LSI për Lirinë
III.iii LSI për Demokracinë
III.iv LSI për Drejtësinë dhe Barazinë
III.v LSI për Solidaritetin
III.vi LSI për Komunitetin
III.vii LSI për Dinjitetin
III.viii LSI për të Drejtat e Njëriut
IV. FAMILJA, SHOQËRIA DHE VLERAT E TYRE
IV.i LSI për Familjen
IV.ii LSI për Çështjet Gjinore
IV.iii LSI për Fëmijët dhe të Ardhmen e Tyre
IV.iv LSI për Rininë dhe Sfidat e Saj
IV.v LSI për Mirëkuptimin dhe Kohezionin mes Brezave
V. PËR NJË POLITIKË ME VLERA DEMOKRATIKE
V.i LSI për Dimensionin e Politikës
V.ii LSI për Votën e Lirë
V.iii LSI për Dialogun Publik
VI. VLERAT E TRADITËS, ARSIMIT DHE SHKENCËS, MEDIAVE, ARTIT, KULTURËS DHE SPORTEVE
VI.i LSI për Traditën Kombëtare
VI.ii LSI për Arsimin dhe Shkencën
VI.iii LSI për Mediat në një Shoqëri Demokratike
VI.iv LSI për Zhvillimin e Artit dhe Kulturës
VI.v LSI për Zhvillimin e Sporteve
VII. POLITIKAT STRUKTURORE DHE EKONOMIA DEMOKRATIKE E TREGUT
VII.i LSI për Politikat e Zhvillimit
VII.ii LSI për Zhvillimet Demografike
VII.iii LSI për Politikat e Zhvillimit Urban
VII.iv LSI për Administratën Publike
VII.v LSI për Decentralizimin
VII.vi LSI për Pronën
VII.vii LSI për Ekonominë
VII.viii LSI për Zhvillimin e Zonave të Varfëra
VII.ix LSI për Tregun
VII.x LSI për Tregun Bankar
VII.xi LSI për Bujqësinë dhe Ushqimin
VII.xii LSI për Turizmin
VII.xiii LSI për Teknologjinë
VII.xiv LSI për Globalizimin
VIII. SHTETI SOCIAL DHE MIRËQËNIA E SHTETASVE
VIII.i LSI për Shtetin Social
VIII.ii LSI për Shpërblimin e Drejtë të Punës
VIII.iii LSI per Partneritetin Social
VIII.iv LSI për Intelektualët
VIII.v LSI për Pensionistët
VIII.vi LSI për Veteranët e Luftës
VIII.vii LSI për Emigrantët
VIII.viii LSI për të Përndjekurit Politik
VIII.ix LSI për Komunitetet në Nevojë
VIII.x LSI për Shëndetin
IX. SHTETI I SË DREJTËS, RENDIT DHE SIGURISË
IX.i LSI për Kushtetutën
IX.ii LSI për Ligjvënësin
IX.iii LSI për Zbatimin e Drejtë të Ligjit
IX.iv LSI për Rendin Publik
IX.v LSI për Sigurinë Kombëtare
X. MJEDISI DHE MBROJTJA E NATYRËS
XI. PËR NJË POLITIKË TË JASHTME PAQËSORE DHE INTEGRUESE
XI.i LSI për Politikën e Jashtme
XI.ii LSI për Pozicionin e Shqipërisë në Rajon
XI.iii LSI për Shqipërinë dhe Shqiptarët
XI.iv LSI për Kosovën
XI. v LSI për Çështjen Çame
XI.vi LSI për Diasporën
XI.vii LSI mbi Aleancat dhe Marëdheniet Dypalëshe
XI.viii LSI për Rolin e Shqipërisë në Botë
XI.ix LSI për Bashkëpunimin në Kuadër të Internacionales Socialiste dhe Partisë Socialiste Evropiane
XII. SFIDAT TONA TË SË ARDHMES
I. PREAMBULA
Kush jemi, nga vijmë dhe ku duam te shkojmë.
Ne, një komunitet i gjerë qytetarësh të Shqipërisë, individë nga të gjithë brezat e shtresat shoqërore, nga të gjitha rajonet e vëndit dhe kudo ku jetojnë shqiptarë, nga të gjitha profesionet dhe kategoritë sociale, bashkohemi me vullnetin tonë të lirë në Lëvizjen Socialiste për Integrim, të bindur se nën programin dhe frymëzimin e saj do të realizojmë aspiratën tonë për një Atdhe që rilind e përparon drejt qëllimeve të mëdha, për një zhvillim të qëndrueshëm dhe të balancuar të vëndit, për ruajtjen dhe zhvillimin e vlerave njerëzore, për lartësimin e integritetit dhe dinjitetit kombëtar, për integrim të shpejtë në familjen evropiane, për mirëqënie shoqërore, dinjitet dhe paqe.
LSI krijohet në rrethanat kur reformat, zhvillimi, aspiratat integruese të vëndit dhe funksionimi normal i jetës politike, pluralizmit dhe konkurimit të vlerave në Shqipëri, janë kompromentuar seriozisht nga interesa klienteliste, nga monopolizimi dhe arbitrariteti që shfaq mungesa e kulturës politike. E lindur si një domosdoshmëri historike për të ndryshuar këtë gjëndje dhe për të normalizuar e demokratizuar jetën politike e shoqërore, LSI ka për mision historik të garantojë funksionimin normal dhe rritjen e standarteve demokratike të vëndit.
LSI krijohet me përgjegjësinë historike për rikthimin e Shqipërisë në rrugën e reformave të shpejta që mundësojnë daljen e shpejtë nga kriza ekonomike e shoqërore, liberalizimin e tregut nëpërmjet eleminimit të monopoleve ekonomike dhe interesave klienteliste, duke zbatuar ligjin njësoj për të gjithë e duke zhdukur konfliktin e interesave, nëpërmjet përmirësimit të legjislacionit fiskal dhe mbështetjes së biznesit vëndas, nëpërmjet konkurencës së ndershme, privatizimit transparent dhe në një kohë sa më të shpejtë të monopoleve publike në sektorë si uji, energjia, telekomunikacionet, për t’i dhënë fund dominimit të tyre në treg, për të liberalizuar tërësisht këta sektorë dhe përmirësuar shërbimet dhe jetën e qytetarit.
LSI është një angazhim për një luftë të hapur dhe pa kompromis kundër korrupsionit nëpërmjet funksionimit të instrumentave të qartë ligjorë, që decentralizojnë vendimarrjen duke i hequr mundësinë nëpunësve publikë për të trajtuar detyrimet e tyre në shërbim të qytetarëve si avantazhe, dhe që eleminojnë konfliktin e interesave.
LSI krijohet për të luftuar hapur dhe pa kompromis krimin e organizuar dhe lidhjet e tij me politikën, nëpërmjet forcimit të institucioneve të specializuara të zbatimit të ligjit.
LSI fton anëtarët dhe simpatizantët e PS-së, të gjithë ata që kanë kontribuar në vite në rradhët e saj, por që janë distancuar prej saj, të gjithë qytetarët shqiptarë që besojnë në filozofinë dhe praktikën politike të së majtës moderne, të angazhohen në këtë proçes, për t’u ngritur mbi përjashtimin dhe kultin e individit, për ta shndërruar LSI-në në një parti përfaqësuese të idealeve dhe vlerave të vërteta të socialdemokracisë.
Në themel të LSI-së, ne do të vendosim parimin “një anëtar, një votë”, që pushtetin e deleguar ta ushtrojmë demokratikisht nëpërmjet organeve përfaqësuese kolegjiale dhe vendimarrëse, duke garantuar institucionalisht mendimin ndryshe dhe përfaqësimin e tij në forume, që është e hapur për të gjithë, por edhe ruan profilin politik në përfaqësimin e interesave të publikut të gjerë.
Ne synojmë që në politikën shqiptare të ofrojmë një alternativë për të gjithë ata që zhgënjimi i ka kthyer në abstenues të përhershëm, për të gjithë ata që refuzojne mekanizmat primitivë të politikës së vjetër, që nuk respekton individin dhe pikëpamjet e tij, për të gjithë ata që dëshirojnë të kontribuojnë në zhvillimin e vëndit, por që asnjë program politik nuk i bind. Ne synojmë që përmes kësaj lëvizje të sjellim një etikë dhe kulturë të re politike, larg filozofisë denigruese.
Të gjitha këto synime dhe angazhime do t’i shërbejnë qëllimit tonë madhor, për një shoqëri shqiptare të integruar dhe për një Shqipëri Evropiane.
II. PARIMET TONA
II.i LSI për Atdheun
Ne duam një Shqipëri që përballon me dinjitet, e sigurtë dhe me besim sfidat e mijëvjeçarit dhe e ato integrimit.
Ne kërkojmë një Atdhe që kontribuon për një botë të drejtë, ku të gjithë njerëzit, pavarësisht nga etnia, raca, gjinia, ngjyra, feja, përkatësia politike apo shoqërore të jetojnë në paqe dhe mirëqënie dhe të kontribuojne së bashku për të mirën e të gjithë shqiptarëve.
Ne jemi të palëkundur në bindjen tonë se kombi ynë mund të rilindë, sepse ka shqiptarë të aftë dhe të përkushtuar ndaj Atdheut që mund ta bëjnë këtë.
II.ii LSI për Shoqërinë
Ne synojmë një shoqëri ku sundon mirëqënia ekonomike, drejtësia, ligji dhe dinjiteti njerëzor.
Ne duam një shoqëri ku triumfojnë vlerat mbi antivlerat, zhvillimi mbi prapambetjen, bashkimi mbi ndarjen, siguria mbi pasigurinë, paqja mbi konfliktin, meritat mbi privilegjet.
Ne kërkojmë një rend shoqëror ku të gjithë anëtarët e tij kanë mundësi dhe të drejta të barabarta prosperiteti, dhe kontributi i secilit të vlerësohet po aq i rëndësishëm për shoqërinë.
Ne aspirojmë për një shoqëri që jeton dhe përparon në një natyrë dhe mjedis të pastër e të kultivuar, në një shoqëri e cila ruan vlerat dhe balancat që ka krijuar natyra mes saj dhe njeriut.
Ne duam demokraci në të gjitha hallkat e shoqërisë dhe shtetit, duke përfshirë edhe aktivitetin ekonomik.
II.iii LSI për Politikën dhe Shtetin
Ne besojmë se politika mund dhe duhet të krijojë kushtet e nevojshme që jeta e individit të arrijë realizimin dhe plotësimin e saj. Ajo duhet të rregullojë institucionalisht dhe ligjshmërisht marrëdhëniet mes individëve në të gjithë format e organizimit, me fuqinë dhe instrumentat e shtetit, si dhe raportin e çdo komuniteti me shoqërinë dhe shtetin.
Për LSI-në, politika duhet të jetë e hapur ndaj ndryshimit, çka e shndërron atë në një institucion të administrueshëm, demokratik dhe produktiv. Për të mbetur e besueshme, ajo duhet t’i rezistojë kohës, të sigurojë hapësirën e nevojshme për veprim, si dhe të marrë përsipër detyra të reja, në përputhje me misionin e saj dhe në bashkëpunim me komunitetin që e pranon.
Ne duam një shtet modern dhe demokratik, të ngritur mbi votën e lirë.
Ne kërkojmë një rend shoqëror demokratik dhe gjithëpërfshirës, të shumicës, por edhe për pakicën, të komunitetit, por edhe për individin, të iniciativës së lirë, por edhe rolit rregullator të shtetit, të decentralizimit, por edhe të mekanizmave të balancës dhe kontrollit, të zhvillimit sasior, por mbi të gjitha atij cilësor.
II.iv LSI për Besimin Fetar
LSI vlerëson se besimi dhe përkatësia fetare janë e drejtë legjitime e çdo individi.
Ne besojmë se bashkëekzistenca, mirëkuptimi dhe bashkëpunimi mes komuniteteve fetare në Republikën e Shqipërisë është një ndër fuqitë dhe vlerat tona kryesore kombëtare.
LSI është e angazhuar të respektojë besimet e njohura fetare në vend, brënda normave ligjore të shtetit laik dhe t’u krijojë të gjithë besimtarëve kushtet e nevojshme për plotësimin e tyre shpirtëror.
II.v LSI për Paqen
LSI beson se njerëzimi mund të mbijetojë dhe zhvillohet vetëm duke qenë i bashkuar. Precedentët që historia ka vërtetuar dhe kushtet e reja shoqërore të mijëvjecarit të ri, kërkojnë qëndrime të reja në marrëdhëniet ndërkombëtare, veçanërisht për të siguruar dhe garantuar paqen.
Për LSI-në, lufta nuk duhet të jetë mjet i aksionit politik, përveçse në rastet kur ajo është e domosdoshme dhe ndërmerret për të mirën e përgjithshme, për të vendosur në vend padrejtësitë që e keqja ndërmerr ndaj së mirës, prapambetja ndaj zhvillimit, shtypja ndaj lirisë, terrori ndaj sigurisë. Paqe do të thotë jo vetëm heshtje e armëve por bashkëjetesë e të gjithë popujve pa dhunë, shfrytëzim, shtypje; do të thotë prosperitet ekonomik e progres shoqëror.
Për LSI-në, një politikë e re, për një mijëvjecar të ri në paqe, mund të arrihet vetëm nëpërmjet një bashkëpunimi global dhe transparent në tregti dhe industri, teknologji e ekologji, diplomaci e dialog, pjesëmarrje në institucionet e përbashkëta rajonale dhe globale, shkëmbime kulturore.
Një botë në paqe kërkon të zbatohet e drejta e vetvendosjes për të gjithë popujt dhe individet e saj.
III. Vlerat Tona
III.i Ku besojmë
Vizioni ynë, karakteri dhe filozofia politike e LSI-së është socialdemokracia. LSI pranon ndryshimet që imponon koha dhe zhvillimi i shoqërisë njerëzore.
LSI beson se nëpërmjet përqëndrimit të përpjekjeve të përbashkëta, ne mund të arrijmë shumë më tepër se të vetëm, në mënyrë që të krijojmë për secilin individ mjetet për të shprehur dhe realizuar potencialin e tij dhe për të gjithë ne konsolidimin e një komuniteti sa më të gjerë, në të cilin fuqia, mirëqënia dhe mundësia janë në duar të shumicës, por pa përjashtuar pakicën, ku të drejtat që gëzojmë reflektojnë detyrimet që kemi kur jetojmë së bashku dhe të lirë, në frymën e solidaritetit, tolerancës dhe respektit.
Ne besojmë se liria, demokracia, drejtësia dhe barazia, solidariteti, komuniteti, dinjiteti, paqja dhe të drejtat e njeriut, janë ato vlera që e bëjnë shoqërinë demokratike.
III.ii LSI për Lirinë
LSI vlerëson se liria është një e drejtë themelore e njeriut që lind së bashku me të. Shoqëria është e lirë përsa kohë individët dhe komunitetet që jetojnë me të janë të lirë. Shtypja, kufizimi dhe eliminimi i të drejtave themelore të njeriut, diktatura, por edhe varfëria, papunësia, mungesa e strehimit dhe injoranca janë armiqtë e mëdhenj të lirisë.
LSI kërkon që të gjithë individët dhe komunitetet shoqërore të gëzojnë standarte të njëjta lirie. Ajo është kundër stigmatizimit të individëve mbi bazën e kategorisë shoqërore, përkatësisë etnike, fesë, seksit apo racës.
Për ne liria është e plotë kur ajo i takon secilit dhe çdo individi, duke përfshirë ata që mendojnë ndryshe. Liria për një pakicë do të ishte privilegj. Liria e një shumice kundër një pakice do të ishte demokraci e paplotë.
III.iii LSI për Demokracinë
LSI e konsideron demokracinë si vlerën themelore të një shoqerie të përparuar. Ajo është garancia e popullit për të ndërtuar të ardhmen e tij, nëpërmjet delegimit të vullnetit të tij të lirë tek institucionet e dala nga vota e lirë.
Sistemi i demokracisë dhe ekonomisë sociale të tregut që ne aspirojmë, synon një shoqëri ku gjithësecili zhvillon personalitetin dhe individualitetin e tij dhe jep një kontribut të përgjegjshëm për jetën sociale, politike, ekonomike dhe kulturore.
III.iv LSI për Drejtësinë dhe Barazinë
Për LSI-në, drejtësia është barazi në liri dhe përpara ligjit, mundësi të barabarta për pjesëmarrje politike e shoqërore dhe siguri sociale.
Drejtësia sociale është barazi mes burrave dhe grave, fëmijëve dhe të moshuarve, të pasurve dhe të varfërve, të dobtëve dhe të fortëve, shumicës dhe pakicës.
Drejtësia kërkon më shumë mundësi përfshirje në shpërndarjen e të ardhurave, pronës dhe pushtetit, në edukim, kualifikim dhe kulturë.
III.v LSI për Solidaritetin
Solidariteti për LSI-në është i shenjtë. Ai përfaqëson gatishmërinë për të qëndruar pranë dhe për njëri-tjetrin përtej detyrimeve ligjore, si vlerë e patjetërsueshme e një shoqërie moderne, demokratike, të emancipuar dhe të kultivuar.
Ne besojmë se shoqëria shqiptare mund të ecë përpara më e sigurtë, nëse ajo garanton dhe zhvillon solidaritet.
III.vi LSI për Komunitetin
LSI beson se komuniteti është institucion dhe faktor i rëndësishëm i ekzistencës së shoqërisë shqiptare dhe garantues i zhvillimit të saj, pasi në fushat e punës, biznesit, politikës, kulturës, interesave të përbashkëta dhe ambjentit shoqëror, ekziston një besim i përbashkët i përkatësisë dhe qëllimit.
Shpirti i komunitetit e vendos LSI-në në anën e të paprivilegjuarve, atyre që kanë më pak mundësi pjesëmarrje, pasi kjo e bën shoqërinë më të fortë, më të përparuar dhe më demokratike.
III.vii LSI për Dinjitetin
LSI bashkohet plotësisht me përcaktimin e Deklaratës Universale të Kombeve të Bashkuara për të Drejtat e Njeriut se: “të gjithë njerëzit lindin të lirë dhe të barabartë në dinjitet dhe të drejta”.
Për LSI-në, dinjiteti kërkon që individët të vendosin në mënyrë të pavarur për mënyrën sesi duhet të jetojnë dhe kanë përgjegjësi ndaj vetvetes dhe komunitetit për kushte normale jetese, pasi ai është i pavarur nga kapaciteti dhe aftësitë individuale.
III.viii LSI për të Drejtat e Njeriut
LSI është e vendosur në respektimin e të drejtave të njeriut dhe beson se zbatimi i tyre kërkon status të barabartë për të ruajtur të drejtat dhe liritë civile, ato politike dhe të pjesëmarrjes.
Ne besojmë se të drejtat e përbashkëta i shërbejnë shoqërisë, por edhe zhvillimit individual.
Vetëm kur këto të drejta janë të garatuara dhe ushtrohen me drejtësi, krijohen mundësitë reale që njerëzit të jetojnë si qytetarë të lirë e të barabartë dhe të ushtrojnë demokracinë. Vetëm kur liritë dhe të drejtat civile dhe ato politike të pjesëmarrjes respektohen, duke lejuar mendimin ndryshe dhe shprehjen në mënyrë të pavarur të preferencës politike, atëherë njerëzit mund të gëzojnë të drejtën e tyre për realizim, plotësim, strehim, jetë normale dhe edukim.
Ne besojmë se funksionimi i tërësisë së këtyre të drejtave, dallon një shoqëri demokratike nga një totalitare.
Ne besojmë se të gjithë njerëzit duhet të gëzojnë të drejtën për një atdhe dhe identitet etnik, gjuhësor dhe kulturor. LSI respekton të drejtat e minoriteteve në përputhje me Deklaratën e Kombeve të Bashkuara për të Drejtat e Njeriut dhe aktet e tjera ndërkombëtare.
III. FAMILJA, SHOQËRIA DHE VLERAT E TYRE
IV.i LSI për Familjen
LSI beson se familja është zemra e shoqërisë sonë dhe se zhvillimi i vendit është i sigurtë kur themelet e saj janë të shëndosha, kur e ardhmja e saj është e garantuar dhe kapacitetet rriten, kur kultivon breza të aftë dhe rrit individë të fortë, në një komunitet të qëndrueshëm, në një shoqëri moderne dhe demokratike.
Për ne, familja nuk mund të zhvillohet dhe as të rrisë standartet e mirëqënies se saj nëse shteti nuk përmbush sa dhe si duhet rolin e tij të veçantë në drejtimin afatgjatë strategjik në fusha me rëndësi shoqërore si edukimi, përkujdesja për të rinjtë, në sigurimin e përkujdesjes sociale dhe shëndetësore për moshat madhore, në mbështetjen e veçantë ndaj “prindërisë” së mirë, apo mbrojtjen e familjeve nga paligjshmëria dhe abuzimi i pushtetit. Shoqëria, nëpërmjet qevërisë së saj, duhet të ndihmojë familjen që të arrijë kolektivisht atë që nuk mund të arrijë e vetme.
IV.ii LSI për Çështjet Gjinore
LSI kërkon të ndërtojë një shoqëri ku burrat dhe gratë jetojnë së bashku në liri, në barazi dhe në solidaritet.
Ne konstatojmë se femra është sot e ekspozuar ndaj varfërisë, papunësisë, pamundësisë, më shumë se çdo kategori tjetër shoqërore, për përparim dhe ecuri të barabartë në jetë, hapësirës më të kufizuar në botën e tregtisë, industrisë dhe biznesit, mosvlerësimit të duhur në fushën e artit, kulturës dhe shkencës, neglizhimit të përfshirjes dhe kontributit në politikë dhe vendimarrje.
Ne duam një shoqëri që përfshin dhe integron mendimin dhe kontributin femëror dhe mashkullor, për të krijuar një marrëdhënie të qëndrueshme, e cila lufton nënvleftësimin dhe diskriminin e femrës.
LSI vlerëson se gruaja është qënia njerëzore më e rëndësishme për jetën dhe familjen, pasi ajo riprodhon me mundim dhe sakrificë njerëzore të ardhmen dhe garanton vazhdimësinë e familjes, shoqërisë, atdheut dhe gjithë njerëzimit.
IV.iii LSI për Femijët dhe të Ardhmen e Tyre
LSI vlerëson se fëmijët janë e ardhmja e çdo shoqërie. Ata lindin të gjithë njësoj të barabartë. Kushtet e tyre të jetesës, familja dhe komuniteti në të cilin rriten janë faktorët që sjellin ndryshimin e së ardhmes.
LSI synon një shoqëri të orientuar drejt kujdesit të vëmendshëm ndaj fëmijëve. Ne do të punojmë për të ardhmen e tyre nëpërmjet ngritjes së një sistemi arsimor që përfshin kërkesat, interesat dhe ekzigjencat e tyre, për hapësirë për t’u argetuar dhe lëvizur, për mbrojtje kundër shfrytëzimit, dhunës psiqike dhe fizike.
Ne besojmë se është e nevojshme të sigurojmë një politikë të qartë për fëmijët, të orientuar mire në kontekstin e zhvillimeve urbane dhe rurale. Ne duam që ata të mos vuajnë nga mungesa e një strehe, të mos bien viktimë e rrjeteve të organizuara kriminale, të mos jenë pre e abuzimit, shfrytëzimit, trafikimit të tyre si qënie apo si subjekte të organizatave të trafikut të organeve. Ne duam t’u sigurojmë kushte sa më normale, që të kenë mundësi të zhvillojnë individualitetin e tyre, një numër të mjaftueshëm kopshtesh dhe edukatorësh që ata të zhvillojnë dëshirën dhe kapacitetet e jetesës, komunikimit dhe bashkëpunimit në komunitet. Ne besojmë se jeta e shëndoshë në familje dhe jeta kolektive e fëmijëve është gjeneza e solidaritetit shoqëror dhe shtetit social që ne synojmë.
IV.iv LSI për Rininë dhe Sfidat e Saj
Për LSI-në, rinia është pjesa më vitale e shoqërisë. Ajo është paraprirëse dhe prijëse e ndryshimeve të mëdha. Ishte rinia ajo që udhëhoqi ndryshimet e rrjedhës historike të vendit, duke u bërë përçuese e aspiratave të mëdha për liri, demokraci, barazi, vëllazëri e solidaritet.
LSI është thellësisht e bindur se realiteti dhe mundësitë për moshat e reja duhet të ndryshojnë në mënyrë rrënjësore. Ne do t’u ofrojmë më shumë ristrukturim social dhe perspektiva për jetën e tyre, më shumë punë, mundësi dhe drejtësi në sipërmarrje, hapësira për të lëvizur, respekt për moshën dhe mirëkuptim për aspiratat që kanë, besim tek fuqitë dhe kapacitetet e tyre të pashtershme për ndryshim.
LSI beson se vetëm në këtë mënyrë ne mund të sfidojmë krizën e thellë sociale, ekonomike e politike dhe mund t’i rikthejmë vëndit shpresën dhe besimin.
IV.v LSI për Mirëkuptimin dhe Kohezionin mes Brezave
Në terma demografik, Shqipëria është një vënd i ri dhe vital. Ky është potenciali më i madh i një kombi që kërkon ndryshim e zhvillim, dhe bazë për një optimizëm realist për të ardhmen e tij.
LSI njeh dhe vlerëson kontributin e të gjithë brezave në forcimin e identitetit, integritetit dhe sovranitetit të Atdheut, të gjithë atyre që jetuan në sakrifica dhe punuan me përkushtim për një ideal të madh, për një Shqipëri të re.
LSI garanton angazhimin e pandërprerë për të ruajtur e forcuar bashkëpunimin dhe kohezionin e brezave dhe vlerave që përfaqësojnë, në funksion të zhvillimit të një shoqërie moderne.
V. PËR NJË POLITIKË ME VLERA DEMOKRATIKE
V.i LSI për Dimensionin e Politikës
LSI beson se politika është instrumenti që materializon shprehjen e vullnetit të përbashkët të shtetasve për t’u qeverisur.
LSI vlerëson se aktiviteti politik është i suksesshëm kur zhvillohet në mënyre të pandërprerë, kur informacioni qarkullon pa pengesë, kur ndërgjegja është e lirë dhe mundëson formimin në mënyrë të pavarur të opinionit, kur besimi tek institucionet politike është i qëndrueshëm, kur kushtet e jetesës përmirësohen, kur kërkesat, synimet dhe mbështetja e individit dhe komunitetit shprehen në mënyrë të lirë dhe mundësojnë ushtrimin dhe ndryshimin në mënyrë demokratike të pushtetit dhe kur politika përfaqëson interesat e gjera të shoqërisë.
V.ii LSI për Votën e Lirë
Ne besojmë se institucioni i votës së lirë është i shenjtë dhe fuqia e vërtetë e një sistemi demokratik, pasi nëpërmjet saj populli vendos për qeverisjen e tij. Vota e lirë është institucioni i lirisë, drejtësisë, barazisë dhe të drejtës së zgjedhjes.
LSI angazhohet që t’u japë fund fenomeneve negative që kanë bashkëshoqëruar tranzicionin shqiptar në proceset elektorale, nëpërmjet kthimit të pushtetit politik tek vota e lirë dhe e drejtë, pasi ajo është dhe mbetet kushti themelor që bashkon shqiptarët me demokracinë.
V.iii LSI për Dialogun Publik
Për LSI-në, dialogu i gjerë dhe i hapur publik është shprehje e kulturës demokratike dhe e vlerave të një kombi.
Në kushtet e një shoqëri të zhvilluar e demokratike, liria e shprehjes së opinionit është e pazëvendësueshme për të zhvilluar dhe rritur pjesëmarrjen në dialogun publik. Për LSI-në, dialog publik do të thotë më shumë demokraci dhe më pak kontroll shtetëror, më shumë përfshirje dhe më pak përjashtim, më shumë përgjegjësi dhe më pak demagogji.
VI. VLERAT E TRADITËS, ARSIMIT DHE SHKENCËS, MEDIAVE, ARTIT, KULTURËS DHE SPORTEVE
VI.i LSI për Traditën Kombëtare
LSI e gjen mbështetjen dhe frymëzimin e saj politik në traditën historike të popullit shqiptar për liri, pavarësi, dinjitet, respekt dhe njohje. Ajo bazohet mbi vlerat e çmuara të shqiptarisë, për të cilat kanë kontribuar dhe sakrifikuar brezat dhe mëndjet më të ndritura të kombit.
LSI sheh me shqetësim se Atdheu ndodhet përpara momentesh historike. Ai përballet me sfidat e ndryshimit në një botë të ndryshme nga tradicionalja, ku kufijtë humbasin kuptim dhe ne bëhemi gjithnjë e më tepër pjesë e një komuniteti që zgjerohet dhe integrohet.
LSI është e vendosur t’i japë Shqipërisë drejtimin e duhur për të kapërcyer pasigurinë dhe frikën, për t’u integruar duke rilindur dhe ripërtërirë vlerat dhe traditat, për të qenë një komb i zhvilluar në një rajon të integruar, në një Evropë demokratike në një botë që globalizohet.
LSI beson se kjo nuk mund të arrihet pa ngritur një sistem të fortë të përçuarjes dhe zhvillimit të atdhetarizmit dhe kulturës kombëtare, pa rivitalizuar intelektualizmin dhe elitarizmin tonë kulturor dhe artistik, pa forcuar dhe promovuar botën tonë akademike e shkencore, pa kultivuar tek brezat ndjenjën e patriotizmit, përkushtimit ndaj Atdheut, pa mbështetur dhe kontribuar individualisht dhe kolektivisht promovimin e Shqipërisë si një anëtare e integruar dhe e denjë e botës së qytetëruar dhe demokratike.
VI.ii LSI për Arsimin dhe Shkencën
LSI beson se e ardhmja e shoqërisë shqiptare mund të jetë më e mirë nëse zhvillojmë një sistem arsimor efektiv, me vlera patriotike, të hapur ndaj ndryshimeve, koncepteve dhe metodave të reja.
LSI mbështet avancimin dhe thellimin e reformave në sistemin arsimor, me qëllim përafrimin e standarteve me ato evropiane e botërore. Ne do të nxisim ndryshimin e konceptit të mësimdhënies, për zhvillimin e aftësive dhe cilësive individuale. Për këtë do të krijojmë edhe kushtet kushtet akademike dhe financiare.
LSI beson ne nje zhvillim paralel të arsimit publik dhe atij privat, duke vendosur dhe aplikuar rregulla të qarta dhe përputhshmëri në programe dhe qëllime midis tyre. Ky zhvillim është shërbim publik dhe detyrim ndaj shoqërisë, mundësi të shtuara për zgjedhje, si dhe nxitëse për rritjen e cilësisë së edukimit.
Ne do të nxisim kthimin e universiteteve në qëndra kërkimore, nga ku duhet të avancohet më tej zhvillimi akademik dhe profesional, përvetësimi dhe adaptimi ndaj progresit teknologjik dhe shkencor. Një politikë më nxitëse dhe parësore do të synohet dhe për zhvillimin e institucioneve shkencore, jo vetëm brënda skemës së Akademisë së Shkencave, por edhe jashtë saj.
Ne do të aplikojmë politikat e nevojshme për nxitjen e trupës akademike, ku përvec hartimit të statusit të mësuesit dhe nxënësit, do të synojmë që mësimdhënësit të përfshihen jo vetëm në politikat tona sociale të rritjes së nivelit dhe përmirësimit të sistemit të pagave, por edhe në garantimin real të pavarësisë financiare të arsimit të lartë.
Ne do të nxisim pjesëmarrjen e institucioneve të rrjetit të arsimit të lartë në marrëdhënie kontraktuale dhe partneriteti me shtetin dhe biznesin.
LSI beson se një shoqëri e arsimuar është një garanci per të ardhmen dhe zhvillimin e saj.
VI.iii LSI për Mediat në një Shoqëri Demokratike
LSI është e ndërgjegjshme për ndikimin e vazhdueshëm dhe në rritje të mjeteve të komunikimit të gjerë publik në zhvillimet sociale dhe politike të vendit.
Ne besojmë se kuadri rregullues për median dhe mjetet e tjera të informimit publik duhet të reflektojnë realitetet e reja, një demokraci të qëndrueshme, dhe një shoqëri që zhvillohet përditë.
LSI kërkon të ruajë, sigurojë dhe garantojë profesionalizmin dhe pavarësinë e mediave.
Ne kërkojmë bashkëvendosmëri të të gjithë kontribuesve në media, të atyre që janë drejtpërsëdrejti të angazhuar në politikat editorialiste dhe programimin e emisioneve me peshë në krijimin dhe përpunimin e opinionit publikut, pasi kjo ndikon drejtpërsëdrejti mbi raportin e individit me shoqërinë dhe shtetin, bashkësinë ku realizon vetveten dhe aktivitetin e tij, me sfidat e transformimit, tranzicionit dhe transmetimit të shpresës për të ardhmen.
VI.iv LSI për Zhvillimin e Artit dhe Kulturës
LSI beson se arti dhe kultura janë një formë e të shprehurit të kompaktësisë shoqërore, interesave, personalitetit, individualitetit, ndjenjave, kërkesave, qëllimeve e pasioneve. Ato janë vecanërisht të rëndësishme për ridimensionimin e vlerave dhe marrëdhënieve të komunitetit, identitetit individual e kolektiv dhe krenarisë qytetare që identifikojnë popullin tonë.
LSI do të jetë një garanci për zhvillimin e artit, kulturës dhe sportit, si forma të rëndësishme të pasqyrimit të zhvillimit të botës e realitetit shqiptar.
Ajo garanton respektimin e marrëdhënieve mes artit, kulturës, traditës dhe arritjeve të sotme, si forma të shprehjes të ndërgjegjes shoqërore, për emancipimin, kompaktësimin dhe krenarinë kombëtare.
Arti, kultura dhe aktivitetet e lidhura me kohën e lirë janë veprimtari të rëndësishme për përmirësimin e cilësisë së jetës, ripërtëritjen e energjive dhe ringritjen e ekonomisë.
Për të përmbushur këtë qëllim, LSI mbështet çdo nismë dhe përpjekje për ridimensionimin e vlerave kombëtare në nivel bashkëkohor.
VI.v LSI për Zhvillimin e Sportit
LSI beson se zhvillimi i sportit është një faktor i rëndësishëm që garanton rritjen e një shoqërie të shëndetshme dhe të qëndrueshme. LSI e sheh sportin dhe arritjet e tij si nxitës dhe promovues të krenarisë, identitetit dhe vlerave kombëtare.
LSI mbështet dhe do të punojë për masivizimin e sportit, si një faktor që rrit kohezionin shoqëror dhe urë lidhëse mes popujve dhe kulturave, në shërbim të paqes dhe zhvillimit.
LSi do të ketë synim të investojë në përmirësimin e infrastrukturës sportive dhe kushteve financiare për individët e talentuar dhe sportistët e elitës, për të rritur nivelin profesional të specialistëve, trainerëve, menaxherëve e mjekëve të kësaj fushe.
VII. PËR POLITIKAT STRUKTURORE DHE KONOMINË SOCIALE TË TREGUT
VII.i LSI për Politikat e Zhvillimit
LSI ndan bindjen se në një shoqëri moderne, sipërmarja e lirë dhe konkurenca përbëjnë bazën dhe forcën e pazëvendësueshme për rritje ekonomike dhe zhvillim shoqëror. Ato krijojnë mbështetjen materiale për misionin tonë social, garantimin e një jete më të mirë për të gjithë qytetarët. LSI e konsideron thellimin dhe përshpejtimin e reformave drejt një ekonomie moderne tregu, të orientuar nga proceset integruese dhe praktikat më të mira ndërkombëtare, si domosdoshmëri për zhvillimin dhe të ardhmen e vendit.
Duke besuar se iniciativa e lirë dhe konkurenca janë forca lëvizëse e shoqërisë demokratike, LSI është e bindur se zhvillimi i qëndrueshëm dhe balancuar, nuk mund të jetë rezultat i një tregu spontan, pa rregulla dhe mbikqyrje. Ne mendojmë se është i domosdoshëm zhvillojmi i politikave të studiuara e transparente, të cilat përcaktojnë prioritetet sektoriale të zhvillimit, të orientuara nga nevojat e qytetarëve, vullneti dhe dëshirat e publikut, shqetësimet dhe problemet e tyre të sotme e të ardhshme. Ne besojmë se kjo politikë duhet të synojë përmirësimin, në bashkëpunim me komunitetin dhe ekspertizën profesionale, por edhe në linjë me prirjet dhe kërkesat e tregut dhe konkurencës, të struktures së prodhimit dhe shpërndarjes, me qëllim rritjen e mirëqënies së popullit.
LSI beson se asnjë ndryshim i rqndësishëm strukturor i ekonomisë kombëtare nuk mund të kryhet artificialisht, apo në mënyrë të papritur. Politikat e kujdesshme ekonomike e strukturore duhet të ndikojnë dhe kontrollojnë hartimin, përcaktimin dhe implementimin e prioriteteve, drejtimin dhe shpejtësinë e ndryshimit, në mënyrë që të reduktohen maksimalisht efektet anësore, si papunësia masive, stresi ekonomik dhe social, ngarkesat psikologjike dhe rënia e besimit të konsumatorit tek sistemi dhe tregu. Kjo mund të realizohet vetëm nëpërmjet masave konkrete për përmirësimin e kushteve të jetesës, ristrukturimin ekologjik të prodhimit industrial të vendit, përmirësimin e standarteve të jetesës, duke zvogeluar pabarazinë dhe diferencimin në zhvillim që ekziston nga qëndra ne periferi. LSI angazhohet të sigurojë, ruajë dhe avancojë rritjen e prodhimit vendas, efikasitetit ekonomik dhe Prodhimit të Përgjitshëm Kombëtar, pasi pa këto nuk mund të ketë zhvillim të qëndrueshëm dhe për rrjedhojë as shpërndarje të mjaftueshme dhe të drejtë të të ardhurave kombëtare.
VII.ii LSI për Zhvillimet Demografike
Shqipëria është një vend në lëvizje dhe ndryshim të vazhdueshëm demografik. Për shkak të izolimit totalitar, popullsia e Shqipërise ka qenë e organizuar dhe vendosur nën një sistem tregu me ekonomi të centralizuar, cka ka sjellë përqëndrimin e saj në rajone që në kushtet e reja nuk mundësojnë vazhdimësinë e një jetese normale.
Ne e shohim këtë zhvillim në fokus të ndryshimeve strukturore që i shërbejnë mundësive të barabarta për të gjithë shtetasit, zhvillimit kompakt të rajoneve prioritare dhe atyre të niveleve të tjera, progresit kompleks dhe të qëndrueshëm të ekonomisë kombëtare dhe për rrjedhojë forcimin e stabilitetit të vendit.
LSI do të qeverisë për të riorganizuar dhe përpunuar strategjitë dhe politikat afatgjata të zhvillimit, pasi ato kanë nevojë për një kuptim dhe reflektim të drejtë të proçesit të vetvendosjes individuale në rajonet prioritare që ofrojnë mundësi zhvillimi dhe punësimi, në mënyrë që të promovojnë fuqi ekonomike dhe kapacitete për novacione në rajonet e zhvillimit të perspektivës dhe përmirësimin e kushteve të jetesës, por duke rrespektuar ligjin dhe pronën private.
VII.iii LSI per Politikat e Zhvillimit Urban
LSI beson se zhvillimet demografike dhe pasojat ekonomiko – shoqërore që sjellin, nuk mund të mirëadministrohen pa një kuadër të qarte të politikave kombëtare urbane.
Për ne, zhvillimi urban duhet të bazohet në funksionimin e trinomit strategjik menaxhim i tokës-planifikim urban-kontroll i territorit. Përcaktimi i linjave parimore baze të zhvillimit urban, shkëputja nga kultura e trasheguar e planifikimit të centralizuar, rritja e cilësisë të kualifikimit profesional në të gjitha nivelet, do të jenë për LSI-në prioritete të mbështetura në një legjislacion të rinovuar dhe funksional, si dhe baza për hartimin e një strategjie kombëtare të zhvillimit urban, të cilat do të ndikojnë në uljen e shpejtë të nivelit të varfërisë.
LSI do të qeverisë për të krijuar një platforme efikase dhe të koordinuar bashkëveprimi midis politikave të zhvillimit urban dhe atyre të decentralizimit, zhvillimit infrastrukturor dhe zhvillimit industrial të vendit.
Planifikimi urban do të konsiderohet nga LSI si një ndërmarje shumë e rëndësishme që ndihmon rritjen ekonomike, zhvillimin social dhe krijimin e vendeve të reja të punës.
VII.iv LSI për Administratën Publike
LSI beson në vlerat menaxheriale të shtetit dhe kulturën korporative, pasi ato janë garanci për përfshirjen e suksesshme në proceset globalizuese dhe transformuese. Për ne, elementët kryesorë të reformës janë përmirësimi pragmatik i formës dhe organizimit të punës së qeverisë, për t’i shndërruar institucionet në qeliza të drejtimit strategjik të reformave dhe delegimin e kompetencave administrative dhe ekzekutive në cdo nivel drejtimi. Ne besojmë se nëpërmjet forcimit të kapaciteteve të hartimit e zbatimit të ligjit, përmirësimit të administrimit të financave publike, ndryshimit radikal të imazhit qeverisës dhe marëdhënieve me publikun e gjerë, nëpërmjet rritjes së transparencës dhe tërheqjes së opinoneve të publikut, mund të arrijmë rezultate të shpejta dhe konkrete.
LSI beson se për të realizuar me sukses një program të suksesshëm reformash, i cili do të afrojë vendin me standartet dhe parametrat që kërkon zhvillimi dhe integrimi, është i nevojshëm krijimi i kapaciteteve të domosdoshme hartuese dhe implementuese, institucionale e njerëzore.
LSI e konsideron administratën si hallkën kryesore institucionale për të rritur aftësitë dhe kapacitetet e realizimit të reformave dhe integrimin e vendit. LSI beson se duhet të krijohen kushtet e nevojshme si në infrastrukturë, por mbi të gjitha në ekspertizën profesionale, që ky komunitet administratorësh të shtetit të përmbushë misionin dhe qëllimin tonë të përbashkët.
LSI do të nxise mobilizimin dhe nxitjen e krijimtarisë dhe iniciativës së nëpunësve publikë, do të ndjekë politika të qarta për të tërhequr në administratën publike individët më të talentuar dhe vlerat më të mira intelektuale të vendit, duke motivuar nëpërmjet ndërthurjes së vlerave dhe meritës indivuale me eksperiencën profesionale, për të krijuar një komunitet kompakt, të përkushtuar, të qëndrueshëm nëpunësish publik.
VII.v LSI për Decentralizimin
LSI mendon se decentralizimi është një proces themelor dhe i pakthyeshëm i shtetit modern. Ne kërkojmë decentralizim real dhe strategjik, ku institucionet qëndrore ruajnë dhe luajnë rolin e planifikimit dhe drejtimit strategjik, ndërsa implementimi zbret në mënyrë të shkallëzuar në cdo nivel qëndror dhe lokal, për të mikromenaxhuar realizimin praktik dhe të shpejtë të shërbimeve publike qëndrore dhe vendore.
LSI është e angazhuar ta shndërojë pushtetin vendor në hallkën e drejtëpërdrejtë vendimarrëse dhe zbatuese të politikave vendore rajonale, duke përcaktuar me vizion standartet e shërbimeve publike vendore dhe kriteret respektive për matjen e kostove, për të ngritur mekanizma të besueshëm monitorimi dhe pasvlerësimi, për të rritur efektivitetin e kontrollit si mbi financat ashtu edhe mbi sasinë dhe cilësinë e shërbimeve të realizuara nga qeverisja vendore.
LSI beson se nëpërmjet përputhjes së strategjive sektoriale dhe qeverisëse për decentralizimin, ne mund të ngremë institucione me përgjegjësi të ndërvarura në planifikim dhe zbatim.
VII.vi LSI për Pronën
Për LSI-në, prona private është e shenjtë. Ne synojmë dhe angazhohemi për t’i dhënë një zgjidhje të plotë dhe përfundimtare problemit të pronësisë mbi tokën, si elementi bazë që përcakton nivelin e zhvillimit ekonomik të vendit, investimeve privative vendase dhe të huaja. LSI beson se nuk mund të ketë progres të Shqipërisë pa zgjidhur në mënyrë të drejtë dhe përfundimtare problemin e pronësisë mbi tokën, e cila nuk mund të arrihet pa një legjislacion të plotë që garanton trajtimin në mënyrë të drejtë e të barabartë të të gjithë shqiptarëve.
Ne synojmë liberalizimin e plotë të tregut dhe uljen e pjesëmarrjes së shtetit në ekonomike kombëtare, sikurse synojmë dhe angazhohemi në përmirësimin rrënjësor të sektorit publik të ekonomisë.
LSI synon aplikimin e një politike largpamëse të administrimit të tokës, duke u mbështetur në zhvillimin e një tregu aktiv e dinamik të titujve të pronësisë. Ne jemi të bindur se kjo politikë mund të realizohet vetëm kur të zgjidhet ligjërisht dhe në menyrë të qëndrueshme cështja e trashëgimisë mbi pronën. LSI beson se prona duhet t’i pqrkasë dhe shfrytëzohet nga pronari i ligjshëm, por duke gjetur zgjidhjet e duhura për problemet e krijuara nga periudha e komunizmit dhe tranzicionit.
LSI shpreh të njëjtin angazhim dhe përkujdesje për problemin e pronësisë intelektuale.
VII.vii LSI për Ekonominë
LSI është e angazhuar për një zhvillim të shpejtë e të qëndrueshëm ekonomik e social dhe jo thjesht rritje ekonomike. Ne mbështesim ekonominë e tregut të lirë, por edhe zbatimin e rregullave të përcaktuara qartë nga shteti rregullator. Ne kërkojmë prioritarizim të prioriteteve tona ekonomike dhe jo zhvillim kaotik dhe të pakordinuar. Ne duam drejtësi në realizimin e të ardhurave dhe barazi aksesi në shërbime dhe jo polarizim social. Ne nxisim konkurencën e ndershme kundër ekonomisë informale dhe evazionit fiskal. Ne do të realizojmë një legjislacion fiskal të thjeshtë dhe të qartë për të gjithë dhe jo zbatim selektiv dhe të diferencuar të ligjit.
LSI mbështet bashkepunimin me biznesin dhe lufton arbitraritetin e organeve tatimore e doganore, por që garanton luftën kundër monopoleve dhe interesave klienteliste në ekonomi. LSI është e angazhuar të garantojë mundësi punësimi për të gjithë, krijimin e një tregu fleksibël të punës dhe të luftojë tregun informal të punës.
VII.viii LSI për Zhvillimin e Rajoneve të Varfëra
LSI konstaton me shqetësim se varfëria dhe polarizimi shoqëror janë fenomeni më shqetësues për shoqërinë shqiptare.
Për LSI-në, ky është fenomen i trashëgimisë së regjimit totalitar, i tranzicionit drejt një sistemi të ri shoqëror dhe ekonomik, si dhe tendencës së zhvillimit spontan dhe të diferencuar të vendit. LSI angazhohet të luftojë varfërinë dhe rrisë mirëqënien e shtetasve, duke mbështetur me politika e programe specifike zhvillimin e përshpejtuar të rajoneve të varfëra.
LSI synon të zbusë pabarazinë dhe prapambetjen që ekziston mes rajoneve të vendit, e cila, për shkak të nivelit të lartë të varfërisë, është veçanërisht shqetësuese në Veri dhe Veri-Lindje.
VII.ix LSI për Tregun
LSI beson se mirëfunksionimi i tregut, ndonëse është themelor për zhvillimin e vendit, nuk mjafton për të garantuar një ristrukturim të plotë dhe efektiv të ekonomisë në favor të qytetarit.
LSI beson se pa krijimin dhe ruajtjen e mekanizmave që garantojnë konkurencën e ndershme, tregu nuk mund të luajë rolin e tij si shpërndarës efikas i burimeve njerëzore e financiare. Ai nuk mund të zgjidhë vetvetiu problemet emergjente të punësimit e kujdesit social, për shtresat në varfëri ekstreme e grupet e marxhinalizuara. Aktivizimi i tij duhet të plotësohet me hartimin e politikave të studiuara ekonomike e sociale për identifikimin, programimin, monitorimin dhe kontrollin e realizimit të prioriteteve, drejtimit dhe shpejtësisë së ndryshimeve strukturore, në mënyrë që të reduktohen maksimalisht efektet shoqëruese të papunësisë masive, stresi ekonomik dhe social, ngarkesat psikologjike dhe rënia e besimit të konsumatorit tek sistemi dhe tregu.
Nëpërmjet masave konkrete e transparente për përmirësimin e kushteve dhe standarteve të jetesës, ristrukturimin ekologjik të prodhimit industrial, politikave të drejta për përmirësimin e klimës së biznesit, LSI angazhohet të sigurojë rritjen e qëndrueshme të Prodhimit të Përgjithshëm Kombëtar, uljen e deficitit tregtar dhe rritjen e efikasitetit në përdorimin e burimeve dhe të ardhurave kombëtare.
Për LSI-në, shteti rregullator është ura lidhëse mes tregut dhe shoqërisë. Ne kërkojmë institucionalizimin e një tregu të pavarur dhe dinamik, që nxitet nga llojshmëria e prodhimit dhe balancon me forcën e tij raportin e kërkesës dhe ofertës, por që vepron brënda kornizave ligjore dhe administrative të shtetit demokratik.
Tregu që ne kërkojmë do të jetë në shërbim të konsumatorit dhe jo vetëm në funksion të kapitalit.
LSI beson se hapësira efektive e tregut dëmtohet nga krijimi i monopoleve ekonomike, të cilat i shndërrojnë kompanitë e vogla dhe të mesme në instrumenta të pafuqishëm, duke dëmtuar kapacitetet konkuruese të ekonomisë dhe funksionimin e shtetit demokratik. Ne angazhohemi të luftojmë këtë fenomen.
VII.x LSI për Tregun Bankar
LSI është e bindur se përfitimet e një tregu të përparuar dhe demokratik duhet të përdoren edhe në sektorin financiar. Ne do të synojmë që brënda sferës bankare, mekanizimi i tregut të veprojë me efikasitet për shpërndarjen e burimeve financiare ndaj huamarrësve më të besueshëm, për ato projekte që kanë garanci suksesi dhe krijojnë kthime të mëdha vlerash monetare dhe ekonomike. Ne besojmë se një sistem bankar i orientuar nga tregu shërben si nxitës i rritjes ekonomike, duke orientuar institucionin e kredidhënies dhe individin apo komunitetin kredimarrës drejt përpjekjeve dhe iniciativave të suksesshme.
Për LSI-në, forcimi i sistemit bankar dhe shtrirja e tij në treg ofron mundësi reale për rritje ekonomike të shpejte dhe të qëndrueshme, nëpërmjet procesit të shumëzimit të parasë në rrjetin kreditues.
VII.xi LSI për Bujqësinë dhe Ushqimin
LSI vëren se, me gjithë rënien e vazhdueshme, bujqësia është një kontribues i rëndësishëm në Prodhimin e Përgjithshëm Kombëtar. Ajo aktivizon një pjesë të konsiderueshme të forcës së punës në vend.
LSI nxit rritjen e prodhimit bujqësor të vendit dhe uljen e deficitit buxhetor, me qëllim që fermeri ynë të ketë mundësi të prodhojë dhe tregtojë prodhimet e tij.
LSI beson se nëpërmjet hartimit të politikave strukturore dhe thellimit të reformave në fushën e bujqësisë dhe ushqimit, do të nxiten investimet në këtë fushë, do të aktivizohet ndihma financiare, teknike dhe kreditimi për fermerët, do të ruhen pasuritë natyrore, duke i dhënë zhvillimit te agrobiznesit ritmet që kërkon ballafaqimi me ritmet e kohës.
LSI do të nxisë krijimin e një rrjeti bankar agrar në ndihmë dhe shërbim të fermerit dhe do të lidhë tregun me prodhimin, çka rrit konkurencën dhe mundësinë e blerësit për të zgjedhur.
Zhvillimi i tregut rural nxit zhvillimin e industrisë agro-përpunuese, e cila krijon kushte për punësim të shpejtë, angazhon një numër të madh biznesesh të vogla private rurale, plotëson nevojat e tregut të brendshëm dhe mund të konkuroj, për shkak të detyrimeve të ndërvarura nga Marrëveshjet e Tregtisë së Lirë, me tregjet rajonalë e më gjerë.
VII.xii LSI për Turizmin
Për LSI-në, turizmi është një drejtim strategjik i ekonomisë kombëtare dhe burim kryesor të ardhurash. Profili gjeografik dhe biodiversiteti natyror i vendit krijojnë kushtet për një zhvillim të suksesshëm të këtij sektori.
LSI vëren me shqetësim se zhvillimi kaotik dhe i çorganizuar i turizmit gjatë tranzicionit ka krijuar probleme të shumta të lidhura me pronën dhe infrastrukturën. LSI synon që nëpërmjet hartimit të politikave të qarta nxitëse dhe zhvillimore, promovimit intensiv të Shqipërisë turistike dhe kulturore, standartizimit, akreditimit dhe kontrollit të nivelit të shërbimit dhe infrastrukturës, ta kthejë në një sektor prioritar të jetës ekonomike të vendit.
LSI mbështet zhvillimin e formave të ndryshme të turizmit, duke përfshirë turizmin masiv, elitar e familjar. Ne synojmë një zhvillim kompleks të këtij sektori që përfshin turizmin veror e dimëror, detar e malor, kulturor e historik.
VII.xiii LSI për Teknologjinë
LSI çmon se teknologjia është sot faktori bazë që përcakton raportin mes tregut, shoqërisë dhe shtetit. Sa më e përparuar teknologjikisht të jetë shoqëria, aq më të qëndrueshme janë tregjet e saj, aq më i sigurtë dhe i garantuar zhvillimi strategjik afatgjatë, aq më i qëndrueshëm pozicioni i saj në arenën ndërkombëtare dhe në botën e konkurencës, aq më i madh ndikimi i saj mbi vendim-marrjen globale dhe aq më i fortë shteti që zotëron dhe aplikon këtë teknologji.
Në këtë këndvështrim, LSI do t’i kushtojë një vëmendje të veçantë teknologjisë së lartë, veçanërisht asaj në fushën e informacionit dhe komunikimit.
VII.xiv LSI për Globalizimin
LSI e sheh globalizimin jo si mundësinë e të pasurve për t’u pasuruar, por si një proces të pandalshëm, i cili eksporton kapitale, kualifikon tregun e punës, zhvillon të prapambeturin, krijon fronte të reja pune, rrit nivelin e shkëmbimeve dhe efikasitetin e ekonomisë, diversifikon prodhimin dhe profilizon vendet dhe ekonomitë e tyre në ato fusha ku mund të jenë më të suksesshëm dhe të domosdoshëm.
VIII. SHTETI SOCIAL DHE MIRËQËNIA E SHTETASVE
VIII.i LSI për Shtetin Social
Ne besojmë se boshti kryesor i politikës sociale garantohet nga shteti social, nga e drejta ligjore për shërbime sociale, dhe nga statusi i mbrojtur ligjor i të punësuarit.
Ne besojmë se parandalimi është forma më e mirë e mbrojtjes ndaj çdo fenomeni me pasoja negative. Politika sociale duhet të shohë përpara, të analizojë, konkludojë, planifikojë dhe të organizohet. Ajo duhet të garantojë jetesë normale dhe kushte pune për të gjithë.
LSI beson se shërbimet sociale janë e drejte ligjore e individit në një shtet social dhe jo dhuratë bamirësie. Çdokush që ka nevojë nuk duhet të diskriminohet kundër kësaj kërkese, pasi ajo është një e drejtë themelore.
Për LSI-në, siguria sociale duhet të jetë e pavarur nga kapitali dhe e garantuar nga shteti social. Ne do të kordinojmë politikën ekonomike, financiare dhe sociale që tërësia e tyre të jetë e orientuar drejt përmbushjes së angazhimit tonë politik për të zhvilluar një shtet social, në funksion të individit dhe bashkësisë e hapsirës ku ai realizon jetën e tij.
VIII.ii LSI për Shpërblimin e Drejtë të Punës
Puna është e drejtë shoqërore për të gjithë. LSI beson se çdo individ që punon dhe kontribuon për vetveten dhe komunitetin, duhet të gëzojë të drejtën e pagës. Kjo e drejtë ushtrohet në raport të drejtë me volumin dhe cilesinë e punës që individi kryen, me cilësinë dhe kapacitetin profesional, me njohjen e meritës dhe vjetërsisë, por edhe me përballimin e një kostoje optimale të jetesës, që garantojnë individin të relizojë të drejtat për dinjitet dhe një jetë të denjë e të plotësuar.
LSI beson se në një shoqëri të drejtë dhe me solidaritet, brezat kontribuojnë për njëri-tjetrin. Cdo individ i zënë me punë duhet të kontribuojë për të plotësuar edhe kërkesat e jetesës së moshave madhore, të cilat e kanë mbyllur ciklin e tyre të marrëdhënieve me punën duke kontribuar për zhvillimin e shoqërisë dhe krijuar një sistem efikas të plotësimit të nevojave financiare, sipas kontributeve në kohë, të komunitetit të pensionisteve, invalideve, etj.
VIII.iii LSI për Partneritetin Social
LSI beson se demokracia është më e qëndrueshme, më e përfaqësuar dhe më transparente kur sindikatat dhe partnerët e tjerë socialë luajnë rol aktiv në jetën e vendit, pasi përfaqësojnë dhe mbrojnë interesat e komuniteteve të gjera.
Ne konsiderojmë se aktiviteti i tyre duhet të jetë i pacënueshëm nga ndërhyrja dhe presioni i shtetit dhe angazhohemi të jemi një partner serioz në përmbushjen e këtij misioni.
VIII.iv LSI për Intelektualet
LSI konstaton me shqetësim fenomenin e largimit të trurit dhe elites intelektuale të vendit, e cila rrezikon të shkaktojë një krizë të rëndë për shoqërinë shqiptare dhe t’i mungojnë kapacitetet krijuese dhe zbatuese, komuniteti i administratorëve të aftë dhe intelektualeve të përkushtuar.
Ne vërejmë se potenciali intelektual në Shqipëri nuk është në pozicionin e tij shoqëror, duke mos u përfshirë sa dhe si duhet në hartimin e politikave dhe strategjive të zhvillimit.
LSI angazhohet të përfshijë intelektualet dhe trurin e vendit, kudo ku ai ndodhet, në debatin e gjerë, politikbërjen dhe vendimarrjen nga qëndra në bazë, në përpjekjet e përbashkëta për forcimin e shtetit ligjor dhe demokratik.
VIII.v LSI për Pensionistët
LSI konstaton se pensionistët janë komuniteti më i paprivilegjuar i shoqërisë shqiptare.
LSI vlerëson kontributin që ata kanë dhënë në vite për shoqërinë. Ne jemi të angazhuar të hartojmë politika mbështetje për të mundësuar pjesëmarrjen e tyre preferenciale në shërbimet publike që ofron shteti, por duke bashkëpunuar edhe me sektorin privat për ato fusha ku ai nuk ka rol të drejtëpërdrejtë.
VIII.vi LSI për Veteranët e Luftës
LSI vlerëson se kontributi i veteranëve të Luftës Nacionalçlirimtare është i pazëvendësueshëm dhe simbol krenarie për brezat e sotëm dhe të ardhshëm.
LSI është e angazhuar t’i krijojë këtij komuniteti kushte të favorshme në përfitimin e shërbimeve publike dhe përkujdesje të veçantë shoqërore.
VIII.vii LSI për Emigrantët
LSI vlerëson se shteti ushtron përgjegjësitë e tij ndaj shtetasve e bashkëkombasve kudo ku jetojnë.
LSI synon përkujdesje të veçantë ndaj emigracionit shqiptar, që ai të gëzojë të gjithë të drejtat qytetare që i garantohen nga legjislacioni ndërkombëtar.
LSI synon ngritjen e strukturave të nevojshme shtetërore që emigracioni shqiptar të gëzojë të drejtat e punës, sigurimeve, arsimimit, ruajtjes së gjuhës dhe trashëgimisë kulturore.
LSI kërkon që emigrantet të ushtrojnë të drejtën e tyre kushtetuese të votimit, kudo ku ata ndodhen.
VIII.viii LSI për të Përndjekurit Politik
LSI vlerëson se ish të përndjekurit politik janë një kategori shoqërore që për shkaqe të njohura historike kanë vuajtur pasojat e ashpra të politikës totalitare, ende nuk janë riinitegruar dhe as kanë pasur kujdesin e nevojshëm të shtetit për të përfituar të drejtat e mohuara.
LSI është e angazhuar të përkujdeset që kjo shtresë të gëzojë të gjithë të drejtat që i përkasin sipas Kushtetutës dhe ligjeve në fuqi.
VIII.ix LSI për Komunitetet në Nevojë
LSI beson se një shoqëri ku sundon drejtësia dhe solidariteti, prodhon siguri kundër frikës, garanci kundër pasigurisë, barazi kundër pabarazisë, përfshirje kundër përjashtimit, pjesëmarrje kundër mënjanimit.
LSI kërkon një shoqëri të drejtë, ku të gjithë komunitetet, invalidët, ish ushtarakët, të pastrehët dhe të tjerë në nevojë, të përfshihen dhe të përfitojnë në mënyrë të barabartë nga shërbimet që siguron shteti.
VIII.x LSI për Shëndetin
LSI konsideron se shëndeti, në të gjithë ndërvarjen e tij biologjike, shoqërore dhe politike, përfaqëson një sfidë për zhvillimin e shoqërisë. Motoja jonë është “një shëndetësi e re, për një shoqëri të re”.
LSI synon ridimensionimin e sistemit të kujdesit shëndetësor dhe infrastrukturës së tij, duke rritur kontributin e buxhetit të shtetit për shëndetësinë, pasi është i lidhur ngushtësisht me dy faktorë, infrastrukturën profesionale njerëzore, pra me mjekun në qendër të saj, dhe me infrastrukturën fizike dhe teknologjinë mjekësore, pra spitalet dhe qëndrat e tjera të përkujdesjes shëndetësore për individin dhe komunitetin.
LSI beson se nëpërmjet vënies së qytetarit dhe pacientit në qëndër të sistemit shëndetësor, politikave strategjike për zhvillimi e kapaciteteve menaxheriale dhe instrumentave monitorues, shërbimi shëndetësor duhet të marrë një impuls të ri zhvillimi. Ne do të investojmë seriozisht në këtë fushë, duke krijuar dhe forcuar një partneritet të qëndrueshëm me sektorin privat, të cilin nuk e shohim si zgjidhjen e problemeve, pasi jo çdo qytetar mund të përballojë koston e tij. Por, ne do të nxisim krijimin e një shërbimi privat bashkëkohor, jo abuziv, të monitoruar dhe komplementar me sistemin publik.
LSI është e angazhuar të orientoje shëndetin publik drejt parandalimit të sëmundjeve në përgjithësi dhe atyre ngjitëse në veçanti, në fusha që përfaqësojnë sfida madhore të shekullit të XXI-të si SIDA, shëndeti mendor, shëndeti riprodhues dhe planifikimi familjar, lufta ndaj alkolit dhe duhanit dhe edukimit shëndetësor.
Ne synojmë forcimin e rrjetit kombëtar të sigurimeve dhe një roli më aktiv të Sigurimeve Shëndetësore, për mbulimin e sa më shumë shërbimeve.
LSI do të krijojë hapësirat ligjore dhe hartojë strategjitë e nevojshme që mundësojnë prokurimin e shërbimeve mbështetëse dhe dytësore, sepse burimet e çliruara mund të përdoren me efikasitet në fusha më prioritare të këtij sektori.
LSI beson në bashkëpunimin e ngushtë, programatik dhe strategjik me institucionet lider globalë, si Organizata Botërore e Shëndetësisë, UNICEF dhe programe të tjera ndërkombëtare.
IX. SHTETI I SË DREJTËS, RENDIT DHE SIGURISË
IX.i LSI për Kushtetutën
LSI e bazon veprimtarinë e saj politike mbi bindjen se Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë është dokumenti themelor i funksionimit të shtetit ligjor.
LSI vlerëson se Kushtetuta garanton individin dhe shoqërinë për të qenë të sigurtë, të realizojnë vetveten dhe të kontribuojnë për përparimin e vendit. Ajo ofron garancitë e zbatimit korrekt të ligjit, për drejtësi dhe barazi përpara drejtësisë, rend dhe siguri publike.
IX.ii LSI për Ligjvënësin
Në gjykimin tonë politik shteti është i fortë vetëm nëse zotëron institucione të qëndrueshme dhe demokratike.
LSI vlerëson se demokracia parlamentare nuk redukton dhe as nuk zëvendëson përgjegjësite qytetare. Ne duam të zgjerojmë pjesëmarrjen e publikut në vendimarrjen kombëtare, për çështje me rëndësi dhe peshë për të sotmen dhe të ardhmen. Ne inkurajojmë peticionet popullore dhe referendumet, si shprehjen më të drejtëpërdrejtë dhe më përfaqësuese të demokracisë popullore dhe vullnetin më sovran në vendimarrje.
Ne kërkojmë të forcojmë dhe konsolidojmë rolin e çdo deputeti në procesin e vendimarrjes politike, sepse besojmë se për të siguruar pjesëmarrje politike efektive të publikut, shëmbulli i ndryshimit duhet të fillojë me partitë politike.
IX.iii LSI për Zbatimin e Drejtë të Ligjit
Ne besojmë se ligji në një shoqëri demokratike është një dhe i detyrueshëm për të gjithë. Vetëm duke zhvilluar një sistem dhe kuadër ligjor të plotë dhe demokratik, vlerat e shoqërisë janë të sigurta dhe të çliruara nga padrejtësia dhe pabarazia.
Një shtet kushtetues dhe demokratik ushtron pushtetin e tij nëpërmjet drejtësisë dhe ligjit, parimit të ndarjes së pushteteve dhe mekanizmave të kontrollit dhe balances.
IX.iv LSI për Rendin Publik
LSI beson se humbja e besimit tek institucionet, varfëria, padrejtësitë në ushtrimin e pushtetit, pabarazia në shpërndarjen e mirëqënies kombëtare, degradimi i shërbimeve që ofron shteti janë të gjitha shkaqe që rrisin shkallën e pasigurisë individuale dhe kolektive.
Në konceptin tonë, shteti është i vetmi zotërues dhe përdorues i dhunës së organizuar, duke zotëruar ligjërisht mjetet e drejtimit të institucioneve të sigurisë publike.
Ne do të jemi të ashpër me krimin dhe kriminalitetin, por duke zhvilluar kapacitetet shoqërore që të dënuarit të riintegrohen dhe në kohën e vuajtjes së dënimit të kenë mundësi të kualifikohen në profesione të ndryshme. LSI angazhohet se do të zhvillojë një luftë programore dhe me masa konkrete sociale dhe ekonomike kundër fenomeneve dhe padrejtësive shoqërore që nxisin aktet joshoqërore. Ne besojmë se krimi duhet parandaluar në origjinë.
IX.v LSI për Sigurinë Kombëtare
Ne besojmë se siguria kombëtare mund të jetë e plotë vetëm kur siguria individuale dhe kolektive është e garantuar.
Për LSI-në fuqia e shtetit nuk qëndron vetëm tek zotërimi i teknologjive ushtarake, por mbi të gjitha tek zhvillimi kompleks i vendit, zbatimi i drejtë i ligjit dhe respektimi i të drejtave të shtetasve, zhvillimi shoqëror e ekonomik dhe mbi të gjitha tek politikat e drejta paqësore dhe tek aleancat e qëndrueshme.
Ne vlerësojmë se ruajtja e paqes nuk është detyrë dhe obligim vetëm i insitucioneve të shtetit. Për LSI-në, një paqe e sigurtë dhe e konsoliduar kërkon angazhimin e komuniteteve paqedashës, një kuptim të drejtë të zhvillimeve dhe balancave ndërkombëtare, forcimin e masave të mirëkuptimit dhe besimit reciprok, eliminimin e konceptit të armikut dhe reduktimin e arsenaleve ushtarake.
X. MJEDISI DHE MBROJTJA E NATYRËS
Mbrojtja e mjedisit është për LSI-në prioritet në nivel kombëtar, rajonal dhe më gjerë. Ruajtja dhe zhvillimi i një mjedisi të qëndrueshëm që plotëson pa kompromentuar mundësinë e brezave të ardhshëm për të plotësuar nevojat e tyre, janë kredoja e LSI-së për mjedisin. Avancimi i shkatërrimit të natyrës dhe atmosferës së tokës, ndotja e mjedisit tokësor, ajror dhe detar, shkatërrimi i papërgjegjshëm i pyjeve, ndotja e qyteteve tona, ujit të pijshëm, sëmundjet me origjinë ndotjen e ambjentit dhe problemet e biodiversitetit janë tregues të një shkatërrimi shumëdimensional që i bëhet bazave natyrore të ekzistencës së qënies njerëzore.
LSI beson se duke integruar synimet, aktivitetet, instrumentat ligjorë dhe komunitetin, shqiptarët do të jetojnë në një mjedis të pastër, pasi mbrojtja e mjedisit, florës dhe faunës, konservimi i natyrës përfaqësojnë integrimin e një shoqërie të barabartësh.
Ne e shohim ekologjinë si element të rëndësishëm të një aktiviteti ekonomik të përgjegjshëm. Ajo që është ekologjikisht e domosdoshme, duhet të jetë parim bazë i cdo aktiviteti menaxherial. Ne duhet të kërkojmë nga natyra vetëm atë që ajo mund të na japë pa dëmtuar aftësitë e saj riprodhuese.
X. PËR NJË POLITIKË TË JASHTME PAQËSORE DHE INTEGRUESE
X.i LSI për Politikën e Jashtme
Politika e jashtme e LSI-së ka në themel të saj interesat kombëtare të vendit, mbrojtjen e lirisë, sovranitetit dhe prosperitetit të tij.
Në politikën e saj të jashtme LSI udhëhiqet nga parimet e normat e marrëdhënieve midis shteteve, të pranuara ndërkombëtarisht e të sanksionuara në Kartën e OKB-së, si dhe legjislacionin tjetër ndërkombëtar. Kjo politikë bazohet në vlerat e lirisë, paqes, barazisë, partneritetit e respektit reciprok, si dhe në bashkëpunimin dhe harmoninë midis popujve.
Integrimi Euro-Atlantik përbën objektivin kryesor të veprimit politik të LSI-së. LSI e konsideron procesin e antarësimit në strukturat Euroatlantike si aksionin më të rëndësishëm kolektiv kombëtar. Në synojmë të realizojme plotësimin dhe zbatimin real të standarteve që kërkon anëtarësimi, në të gjitha fushat që përcaktojnë Kriteret e Kopenhagenit të vitit 1993.
Duke patur parasysh vokacionin dhe trashëgiminë evropiane të vendit, përkatësinë e tij gjeografike dhe konstitucionin kulturor e shpirtëror, LSI synon përfshirjen në rrjedhat e kontributeve dhe përftimeve që jep anëtarësia në sistemin e vlerave të qytetërimit evropiano-perëndimor, duke ruajtur e zhvilluar trashëgiminë kombëtare, kulturore e shpirtërore të popullit tonë.
LSI beson se procesi i anëtarësimit në BE mund të realizohet duke zhvilluar dhe zbatuar politikat e duhura dhe duke krijuar e përdorur kapacitete kombëtare zbatuese.
LSI e vlerëson anëtarësimin në NATO si integrim në sistemin e sigurisë kolektive Trans-Atlantike, si integrim në sistemin e vlerave të përbashkëta të gjenerimit të sigurisë. LSI i përmbahet konceptit se gjenerimi i sigurisë është para së gjithash një detyrë e përgjegjësi kombëtare e secilit vend. Për LSI kjo do të thotë stabilitet politik i siguruar nëpërmjet institucioneve demokratike, funksionim i shtetit ligjor, ekonomi e qëndrueshme e tregut të lirë, respekt për të drejtat e të gjithë qytetarëve.
LSI mbështet krijimin e kapaciteteve të sektorit të sigurisë, sipas parametrave të Aleancës së Atlantikut Verior, në mënyrë që Shqipëria të ketë mundësitë dhe të japë kontributin proporcional në përballimin e sfidave të sigurisë të mijëvjeçarit të ri, me të cilat do të përballet Aleanca e Atlantikut në zonën e saj dhe përtej saj.
X.ii LSI për rolin e Shqipërisë në Rajon
LSI vlerëson se Shqipëria mund të japë një vlerë të madhe kontributi për paqen, sigurinë dhe prosperitetin në rajonin e Europës Juglindore. Ne do ta realizojmë këtë, duke plotësuar detyrimet kombëtare të sigurisë, si dhe duke e gjeneruar sigurinë si përpjekje kolektive e bashkëpunuese e vendeve të rajonit.
LSI do të synojë vendosjen e një paqeje të qëndrueshme në rajon, duke zbatuar e përfaqësuar vlerat e elementëve jashtërajonal të sigurisë, si ata Atlantikë dhe Europianë.
LSI ka si objektiv kryesor të saj përmirësimin, zgjerimin dhe forcimin e marrëdhënieve të shumëfishta më të gjithë vendet e këtij rajoni. Ajo do të synojë krijimin e një klime bashkëpunimi të vazhdueshëm, të qëndrueshëm e me interesa reciproke midis vendeve të tij, me qëllim eleminimin e të gjithë faktorëve që sjellin konflikt etnik, fetar e nacional.
LSI, duke u bazuar në modelet e suksesshme të bashkëpunimit ndërqeveritar midis vendeve të Bashkimit Europian, do të synojë realizimin e marrëveshjeve ligjërisht detyruese për të siguruar veprime të përbashkëta për të përballuar apo rregulluar probleme apo sektore me interes të përbashkët.
X.iii LSI për Shqipërinë dhe Shqiptarët
LSI synon të realizojë standarte europiane të jetesës dhe bashkjetesës së shqiptarëve në të gjithë vendet e rajonin ku ata jetojnë. Realizimin e këtyre standarteve ajo e sheh të mundshëm në kuadër të integrimit europian te rajonit.
LSI do të realizojë një ndërveprim aktiv ekonomik e kulturor në të gjithë hapsirën ku banojnë shqiptarët në rajon.
Programi i Levizjes Socialiste per Integrim
LËNDA
I. PREAMBULA
Kush jemi, nga vijmë dhe ku duam të shkojmë
II. PARIMET TONA
II.i LSI për Atdheun
II.ii LSI për Shoqërinë
II.iii LSI për Politikën dhe Shtetin
II.iv LSI për Besimin Fetar
II.v LSI për Paqen
III VLERAT TONA
III.i Ku Besojmë
III.ii LSI për Lirinë
III.iii LSI për Demokracinë
III.iv LSI për Drejtësinë dhe Barazinë
III.v LSI për Solidaritetin
III.vi LSI për Komunitetin
III.vii LSI për Dinjitetin
III.viii LSI për të Drejtat e Njëriut
IV. FAMILJA, SHOQËRIA DHE VLERAT E TYRE
IV.i LSI për Familjen
IV.ii LSI për Çështjet Gjinore
IV.iii LSI për Fëmijët dhe të Ardhmen e Tyre
IV.iv LSI për Rininë dhe Sfidat e Saj
IV.v LSI për Mirëkuptimin dhe Kohezionin mes Brezave
V. PËR NJË POLITIKË ME VLERA DEMOKRATIKE
V.i LSI për Dimensionin e Politikës
V.ii LSI për Votën e Lirë
V.iii LSI për Dialogun Publik
VI. VLERAT E TRADITËS, ARSIMIT DHE SHKENCËS, MEDIAVE, ARTIT, KULTURËS DHE SPORTEVE
VI.i LSI për Traditën Kombëtare
VI.ii LSI për Arsimin dhe Shkencën
VI.iii LSI për Mediat në një Shoqëri Demokratike
VI.iv LSI për Zhvillimin e Artit dhe Kulturës
VI.v LSI për Zhvillimin e Sporteve
VII. POLITIKAT STRUKTURORE DHE EKONOMIA DEMOKRATIKE E TREGUT
VII.i LSI për Politikat e Zhvillimit
VII.ii LSI për Zhvillimet Demografike
VII.iii LSI për Politikat e Zhvillimit Urban
VII.iv LSI për Administratën Publike
VII.v LSI për Decentralizimin
VII.vi LSI për Pronën
VII.vii LSI për Ekonominë
VII.viii LSI për Zhvillimin e Zonave të Varfëra
VII.ix LSI për Tregun
VII.x LSI për Tregun Bankar
VII.xi LSI për Bujqësinë dhe Ushqimin
VII.xii LSI për Turizmin
VII.xiii LSI për Teknologjinë
VII.xiv LSI për Globalizimin
VIII. SHTETI SOCIAL DHE MIRËQËNIA E SHTETASVE
VIII.i LSI për Shtetin Social
VIII.ii LSI për Shpërblimin e Drejtë të Punës
VIII.iii LSI per Partneritetin Social
VIII.iv LSI për Intelektualët
VIII.v LSI për Pensionistët
VIII.vi LSI për Veteranët e Luftës
VIII.vii LSI për Emigrantët
VIII.viii LSI për të Përndjekurit Politik
VIII.ix LSI për Komunitetet në Nevojë
VIII.x LSI për Shëndetin
IX. SHTETI I SË DREJTËS, RENDIT DHE SIGURISË
IX.i LSI për Kushtetutën
IX.ii LSI për Ligjvënësin
IX.iii LSI për Zbatimin e Drejtë të Ligjit
IX.iv LSI për Rendin Publik
IX.v LSI për Sigurinë Kombëtare
X. MJEDISI DHE MBROJTJA E NATYRËS
XI. PËR NJË POLITIKË TË JASHTME PAQËSORE DHE INTEGRUESE
XI.i LSI për Politikën e Jashtme
XI.ii LSI për Pozicionin e Shqipërisë në Rajon
XI.iii LSI për Shqipërinë dhe Shqiptarët
XI.iv LSI për Kosovën
XI. v LSI për Çështjen Çame
XI.vi LSI për Diasporën
XI.vii LSI mbi Aleancat dhe Marëdheniet Dypalëshe
XI.viii LSI për Rolin e Shqipërisë në Botë
XI.ix LSI për Bashkëpunimin në Kuadër të Internacionales Socialiste dhe Partisë Socialiste Evropiane
XII. SFIDAT TONA TË SË ARDHMES
I. PREAMBULA
Kush jemi, nga vijmë dhe ku duam te shkojmë.
Ne, një komunitet i gjerë qytetarësh të Shqipërisë, individë nga të gjithë brezat e shtresat shoqërore, nga të gjitha rajonet e vëndit dhe kudo ku jetojnë shqiptarë, nga të gjitha profesionet dhe kategoritë sociale, bashkohemi me vullnetin tonë të lirë në Lëvizjen Socialiste për Integrim, të bindur se nën programin dhe frymëzimin e saj do të realizojmë aspiratën tonë për një Atdhe që rilind e përparon drejt qëllimeve të mëdha, për një zhvillim të qëndrueshëm dhe të balancuar të vëndit, për ruajtjen dhe zhvillimin e vlerave njerëzore, për lartësimin e integritetit dhe dinjitetit kombëtar, për integrim të shpejtë në familjen evropiane, për mirëqënie shoqërore, dinjitet dhe paqe.
LSI krijohet në rrethanat kur reformat, zhvillimi, aspiratat integruese të vëndit dhe funksionimi normal i jetës politike, pluralizmit dhe konkurimit të vlerave në Shqipëri, janë kompromentuar seriozisht nga interesa klienteliste, nga monopolizimi dhe arbitrariteti që shfaq mungesa e kulturës politike. E lindur si një domosdoshmëri historike për të ndryshuar këtë gjëndje dhe për të normalizuar e demokratizuar jetën politike e shoqërore, LSI ka për mision historik të garantojë funksionimin normal dhe rritjen e standarteve demokratike të vëndit.
LSI krijohet me përgjegjësinë historike për rikthimin e Shqipërisë në rrugën e reformave të shpejta që mundësojnë daljen e shpejtë nga kriza ekonomike e shoqërore, liberalizimin e tregut nëpërmjet eleminimit të monopoleve ekonomike dhe interesave klienteliste, duke zbatuar ligjin njësoj për të gjithë e duke zhdukur konfliktin e interesave, nëpërmjet përmirësimit të legjislacionit fiskal dhe mbështetjes së biznesit vëndas, nëpërmjet konkurencës së ndershme, privatizimit transparent dhe në një kohë sa më të shpejtë të monopoleve publike në sektorë si uji, energjia, telekomunikacionet, për t’i dhënë fund dominimit të tyre në treg, për të liberalizuar tërësisht këta sektorë dhe përmirësuar shërbimet dhe jetën e qytetarit.
LSI është një angazhim për një luftë të hapur dhe pa kompromis kundër korrupsionit nëpërmjet funksionimit të instrumentave të qartë ligjorë, që decentralizojnë vendimarrjen duke i hequr mundësinë nëpunësve publikë për të trajtuar detyrimet e tyre në shërbim të qytetarëve si avantazhe, dhe që eleminojnë konfliktin e interesave.
LSI krijohet për të luftuar hapur dhe pa kompromis krimin e organizuar dhe lidhjet e tij me politikën, nëpërmjet forcimit të institucioneve të specializuara të zbatimit të ligjit.
LSI fton anëtarët dhe simpatizantët e PS-së, të gjithë ata që kanë kontribuar në vite në rradhët e saj, por që janë distancuar prej saj, të gjithë qytetarët shqiptarë që besojnë në filozofinë dhe praktikën politike të së majtës moderne, të angazhohen në këtë proçes, për t’u ngritur mbi përjashtimin dhe kultin e individit, për ta shndërruar LSI-në në një parti përfaqësuese të idealeve dhe vlerave të vërteta të socialdemokracisë.
Në themel të LSI-së, ne do të vendosim parimin “një anëtar, një votë”, që pushtetin e deleguar ta ushtrojmë demokratikisht nëpërmjet organeve përfaqësuese kolegjiale dhe vendimarrëse, duke garantuar institucionalisht mendimin ndryshe dhe përfaqësimin e tij në forume, që është e hapur për të gjithë, por edhe ruan profilin politik në përfaqësimin e interesave të publikut të gjerë.
Ne synojmë që në politikën shqiptare të ofrojmë një alternativë për të gjithë ata që zhgënjimi i ka kthyer në abstenues të përhershëm, për të gjithë ata që refuzojne mekanizmat primitivë të politikës së vjetër, që nuk respekton individin dhe pikëpamjet e tij, për të gjithë ata që dëshirojnë të kontribuojnë në zhvillimin e vëndit, por që asnjë program politik nuk i bind. Ne synojmë që përmes kësaj lëvizje të sjellim një etikë dhe kulturë të re politike, larg filozofisë denigruese.
Të gjitha këto synime dhe angazhime do t’i shërbejnë qëllimit tonë madhor, për një shoqëri shqiptare të integruar dhe për një Shqipëri Evropiane.
II. PARIMET TONA
II.i LSI për Atdheun
Ne duam një Shqipëri që përballon me dinjitet, e sigurtë dhe me besim sfidat e mijëvjeçarit dhe e ato integrimit.
Ne kërkojmë një Atdhe që kontribuon për një botë të drejtë, ku të gjithë njerëzit, pavarësisht nga etnia, raca, gjinia, ngjyra, feja, përkatësia politike apo shoqërore të jetojnë në paqe dhe mirëqënie dhe të kontribuojne së bashku për të mirën e të gjithë shqiptarëve.
Ne jemi të palëkundur në bindjen tonë se kombi ynë mund të rilindë, sepse ka shqiptarë të aftë dhe të përkushtuar ndaj Atdheut që mund ta bëjnë këtë.
II.ii LSI për Shoqërinë
Ne synojmë një shoqëri ku sundon mirëqënia ekonomike, drejtësia, ligji dhe dinjiteti njerëzor.
Ne duam një shoqëri ku triumfojnë vlerat mbi antivlerat, zhvillimi mbi prapambetjen, bashkimi mbi ndarjen, siguria mbi pasigurinë, paqja mbi konfliktin, meritat mbi privilegjet.
Ne kërkojmë një rend shoqëror ku të gjithë anëtarët e tij kanë mundësi dhe të drejta të barabarta prosperiteti, dhe kontributi i secilit të vlerësohet po aq i rëndësishëm për shoqërinë.
Ne aspirojmë për një shoqëri që jeton dhe përparon në një natyrë dhe mjedis të pastër e të kultivuar, në një shoqëri e cila ruan vlerat dhe balancat që ka krijuar natyra mes saj dhe njeriut.
Ne duam demokraci në të gjitha hallkat e shoqërisë dhe shtetit, duke përfshirë edhe aktivitetin ekonomik.
II.iii LSI për Politikën dhe Shtetin
Ne besojmë se politika mund dhe duhet të krijojë kushtet e nevojshme që jeta e individit të arrijë realizimin dhe plotësimin e saj. Ajo duhet të rregullojë institucionalisht dhe ligjshmërisht marrëdhëniet mes individëve në të gjithë format e organizimit, me fuqinë dhe instrumentat e shtetit, si dhe raportin e çdo komuniteti me shoqërinë dhe shtetin.
Për LSI-në, politika duhet të jetë e hapur ndaj ndryshimit, çka e shndërron atë në një institucion të administrueshëm, demokratik dhe produktiv. Për të mbetur e besueshme, ajo duhet t’i rezistojë kohës, të sigurojë hapësirën e nevojshme për veprim, si dhe të marrë përsipër detyra të reja, në përputhje me misionin e saj dhe në bashkëpunim me komunitetin që e pranon.
Ne duam një shtet modern dhe demokratik, të ngritur mbi votën e lirë.
Ne kërkojmë një rend shoqëror demokratik dhe gjithëpërfshirës, të shumicës, por edhe për pakicën, të komunitetit, por edhe për individin, të iniciativës së lirë, por edhe rolit rregullator të shtetit, të decentralizimit, por edhe të mekanizmave të balancës dhe kontrollit, të zhvillimit sasior, por mbi të gjitha atij cilësor.
II.iv LSI për Besimin Fetar
LSI vlerëson se besimi dhe përkatësia fetare janë e drejtë legjitime e çdo individi.
Ne besojmë se bashkëekzistenca, mirëkuptimi dhe bashkëpunimi mes komuniteteve fetare në Republikën e Shqipërisë është një ndër fuqitë dhe vlerat tona kryesore kombëtare.
LSI është e angazhuar të respektojë besimet e njohura fetare në vend, brënda normave ligjore të shtetit laik dhe t’u krijojë të gjithë besimtarëve kushtet e nevojshme për plotësimin e tyre shpirtëror.
II.v LSI për Paqen
LSI beson se njerëzimi mund të mbijetojë dhe zhvillohet vetëm duke qenë i bashkuar. Precedentët që historia ka vërtetuar dhe kushtet e reja shoqërore të mijëvjecarit të ri, kërkojnë qëndrime të reja në marrëdhëniet ndërkombëtare, veçanërisht për të siguruar dhe garantuar paqen.
Për LSI-në, lufta nuk duhet të jetë mjet i aksionit politik, përveçse në rastet kur ajo është e domosdoshme dhe ndërmerret për të mirën e përgjithshme, për të vendosur në vend padrejtësitë që e keqja ndërmerr ndaj së mirës, prapambetja ndaj zhvillimit, shtypja ndaj lirisë, terrori ndaj sigurisë. Paqe do të thotë jo vetëm heshtje e armëve por bashkëjetesë e të gjithë popujve pa dhunë, shfrytëzim, shtypje; do të thotë prosperitet ekonomik e progres shoqëror.
Për LSI-në, një politikë e re, për një mijëvjecar të ri në paqe, mund të arrihet vetëm nëpërmjet një bashkëpunimi global dhe transparent në tregti dhe industri, teknologji e ekologji, diplomaci e dialog, pjesëmarrje në institucionet e përbashkëta rajonale dhe globale, shkëmbime kulturore.
Një botë në paqe kërkon të zbatohet e drejta e vetvendosjes për të gjithë popujt dhe individet e saj.
III. Vlerat Tona
III.i Ku besojmë
Vizioni ynë, karakteri dhe filozofia politike e LSI-së është socialdemokracia. LSI pranon ndryshimet që imponon koha dhe zhvillimi i shoqërisë njerëzore.
LSI beson se nëpërmjet përqëndrimit të përpjekjeve të përbashkëta, ne mund të arrijmë shumë më tepër se të vetëm, në mënyrë që të krijojmë për secilin individ mjetet për të shprehur dhe realizuar potencialin e tij dhe për të gjithë ne konsolidimin e një komuniteti sa më të gjerë, në të cilin fuqia, mirëqënia dhe mundësia janë në duar të shumicës, por pa përjashtuar pakicën, ku të drejtat që gëzojmë reflektojnë detyrimet që kemi kur jetojmë së bashku dhe të lirë, në frymën e solidaritetit, tolerancës dhe respektit.
Ne besojmë se liria, demokracia, drejtësia dhe barazia, solidariteti, komuniteti, dinjiteti, paqja dhe të drejtat e njeriut, janë ato vlera që e bëjnë shoqërinë demokratike.
III.ii LSI për Lirinë
LSI vlerëson se liria është një e drejtë themelore e njeriut që lind së bashku me të. Shoqëria është e lirë përsa kohë individët dhe komunitetet që jetojnë me të janë të lirë. Shtypja, kufizimi dhe eliminimi i të drejtave themelore të njeriut, diktatura, por edhe varfëria, papunësia, mungesa e strehimit dhe injoranca janë armiqtë e mëdhenj të lirisë.
LSI kërkon që të gjithë individët dhe komunitetet shoqërore të gëzojnë standarte të njëjta lirie. Ajo është kundër stigmatizimit të individëve mbi bazën e kategorisë shoqërore, përkatësisë etnike, fesë, seksit apo racës.
Për ne liria është e plotë kur ajo i takon secilit dhe çdo individi, duke përfshirë ata që mendojnë ndryshe. Liria për një pakicë do të ishte privilegj. Liria e një shumice kundër një pakice do të ishte demokraci e paplotë.
III.iii LSI për Demokracinë
LSI e konsideron demokracinë si vlerën themelore të një shoqerie të përparuar. Ajo është garancia e popullit për të ndërtuar të ardhmen e tij, nëpërmjet delegimit të vullnetit të tij të lirë tek institucionet e dala nga vota e lirë.
Sistemi i demokracisë dhe ekonomisë sociale të tregut që ne aspirojmë, synon një shoqëri ku gjithësecili zhvillon personalitetin dhe individualitetin e tij dhe jep një kontribut të përgjegjshëm për jetën sociale, politike, ekonomike dhe kulturore.
III.iv LSI për Drejtësinë dhe Barazinë
Për LSI-në, drejtësia është barazi në liri dhe përpara ligjit, mundësi të barabarta për pjesëmarrje politike e shoqërore dhe siguri sociale.
Drejtësia sociale është barazi mes burrave dhe grave, fëmijëve dhe të moshuarve, të pasurve dhe të varfërve, të dobtëve dhe të fortëve, shumicës dhe pakicës.
Drejtësia kërkon më shumë mundësi përfshirje në shpërndarjen e të ardhurave, pronës dhe pushtetit, në edukim, kualifikim dhe kulturë.
III.v LSI për Solidaritetin
Solidariteti për LSI-në është i shenjtë. Ai përfaqëson gatishmërinë për të qëndruar pranë dhe për njëri-tjetrin përtej detyrimeve ligjore, si vlerë e patjetërsueshme e një shoqërie moderne, demokratike, të emancipuar dhe të kultivuar.
Ne besojmë se shoqëria shqiptare mund të ecë përpara më e sigurtë, nëse ajo garanton dhe zhvillon solidaritet.
III.vi LSI për Komunitetin
LSI beson se komuniteti është institucion dhe faktor i rëndësishëm i ekzistencës së shoqërisë shqiptare dhe garantues i zhvillimit të saj, pasi në fushat e punës, biznesit, politikës, kulturës, interesave të përbashkëta dhe ambjentit shoqëror, ekziston një besim i përbashkët i përkatësisë dhe qëllimit.
Shpirti i komunitetit e vendos LSI-në në anën e të paprivilegjuarve, atyre që kanë më pak mundësi pjesëmarrje, pasi kjo e bën shoqërinë më të fortë, më të përparuar dhe më demokratike.
III.vii LSI për Dinjitetin
LSI bashkohet plotësisht me përcaktimin e Deklaratës Universale të Kombeve të Bashkuara për të Drejtat e Njeriut se: “të gjithë njerëzit lindin të lirë dhe të barabartë në dinjitet dhe të drejta”.
Për LSI-në, dinjiteti kërkon që individët të vendosin në mënyrë të pavarur për mënyrën sesi duhet të jetojnë dhe kanë përgjegjësi ndaj vetvetes dhe komunitetit për kushte normale jetese, pasi ai është i pavarur nga kapaciteti dhe aftësitë individuale.
III.viii LSI për të Drejtat e Njeriut
LSI është e vendosur në respektimin e të drejtave të njeriut dhe beson se zbatimi i tyre kërkon status të barabartë për të ruajtur të drejtat dhe liritë civile, ato politike dhe të pjesëmarrjes.
Ne besojmë se të drejtat e përbashkëta i shërbejnë shoqërisë, por edhe zhvillimit individual.
Vetëm kur këto të drejta janë të garatuara dhe ushtrohen me drejtësi, krijohen mundësitë reale që njerëzit të jetojnë si qytetarë të lirë e të barabartë dhe të ushtrojnë demokracinë. Vetëm kur liritë dhe të drejtat civile dhe ato politike të pjesëmarrjes respektohen, duke lejuar mendimin ndryshe dhe shprehjen në mënyrë të pavarur të preferencës politike, atëherë njerëzit mund të gëzojnë të drejtën e tyre për realizim, plotësim, strehim, jetë normale dhe edukim.
Ne besojmë se funksionimi i tërësisë së këtyre të drejtave, dallon një shoqëri demokratike nga një totalitare.
Ne besojmë se të gjithë njerëzit duhet të gëzojnë të drejtën për një atdhe dhe identitet etnik, gjuhësor dhe kulturor. LSI respekton të drejtat e minoriteteve në përputhje me Deklaratën e Kombeve të Bashkuara për të Drejtat e Njeriut dhe aktet e tjera ndërkombëtare.
III. FAMILJA, SHOQËRIA DHE VLERAT E TYRE
IV.i LSI për Familjen
LSI beson se familja është zemra e shoqërisë sonë dhe se zhvillimi i vendit është i sigurtë kur themelet e saj janë të shëndosha, kur e ardhmja e saj është e garantuar dhe kapacitetet rriten, kur kultivon breza të aftë dhe rrit individë të fortë, në një komunitet të qëndrueshëm, në një shoqëri moderne dhe demokratike.
Për ne, familja nuk mund të zhvillohet dhe as të rrisë standartet e mirëqënies se saj nëse shteti nuk përmbush sa dhe si duhet rolin e tij të veçantë në drejtimin afatgjatë strategjik në fusha me rëndësi shoqërore si edukimi, përkujdesja për të rinjtë, në sigurimin e përkujdesjes sociale dhe shëndetësore për moshat madhore, në mbështetjen e veçantë ndaj “prindërisë” së mirë, apo mbrojtjen e familjeve nga paligjshmëria dhe abuzimi i pushtetit. Shoqëria, nëpërmjet qevërisë së saj, duhet të ndihmojë familjen që të arrijë kolektivisht atë që nuk mund të arrijë e vetme.
IV.ii LSI për Çështjet Gjinore
LSI kërkon të ndërtojë një shoqëri ku burrat dhe gratë jetojnë së bashku në liri, në barazi dhe në solidaritet.
Ne konstatojmë se femra është sot e ekspozuar ndaj varfërisë, papunësisë, pamundësisë, më shumë se çdo kategori tjetër shoqërore, për përparim dhe ecuri të barabartë në jetë, hapësirës më të kufizuar në botën e tregtisë, industrisë dhe biznesit, mosvlerësimit të duhur në fushën e artit, kulturës dhe shkencës, neglizhimit të përfshirjes dhe kontributit në politikë dhe vendimarrje.
Ne duam një shoqëri që përfshin dhe integron mendimin dhe kontributin femëror dhe mashkullor, për të krijuar një marrëdhënie të qëndrueshme, e cila lufton nënvleftësimin dhe diskriminin e femrës.
LSI vlerëson se gruaja është qënia njerëzore më e rëndësishme për jetën dhe familjen, pasi ajo riprodhon me mundim dhe sakrificë njerëzore të ardhmen dhe garanton vazhdimësinë e familjes, shoqërisë, atdheut dhe gjithë njerëzimit.
IV.iii LSI për Femijët dhe të Ardhmen e Tyre
LSI vlerëson se fëmijët janë e ardhmja e çdo shoqërie. Ata lindin të gjithë njësoj të barabartë. Kushtet e tyre të jetesës, familja dhe komuniteti në të cilin rriten janë faktorët që sjellin ndryshimin e së ardhmes.
LSI synon një shoqëri të orientuar drejt kujdesit të vëmendshëm ndaj fëmijëve. Ne do të punojmë për të ardhmen e tyre nëpërmjet ngritjes së një sistemi arsimor që përfshin kërkesat, interesat dhe ekzigjencat e tyre, për hapësirë për t’u argetuar dhe lëvizur, për mbrojtje kundër shfrytëzimit, dhunës psiqike dhe fizike.
Ne besojmë se është e nevojshme të sigurojmë një politikë të qartë për fëmijët, të orientuar mire në kontekstin e zhvillimeve urbane dhe rurale. Ne duam që ata të mos vuajnë nga mungesa e një strehe, të mos bien viktimë e rrjeteve të organizuara kriminale, të mos jenë pre e abuzimit, shfrytëzimit, trafikimit të tyre si qënie apo si subjekte të organizatave të trafikut të organeve. Ne duam t’u sigurojmë kushte sa më normale, që të kenë mundësi të zhvillojnë individualitetin e tyre, një numër të mjaftueshëm kopshtesh dhe edukatorësh që ata të zhvillojnë dëshirën dhe kapacitetet e jetesës, komunikimit dhe bashkëpunimit në komunitet. Ne besojmë se jeta e shëndoshë në familje dhe jeta kolektive e fëmijëve është gjeneza e solidaritetit shoqëror dhe shtetit social që ne synojmë.
IV.iv LSI për Rininë dhe Sfidat e Saj
Për LSI-në, rinia është pjesa më vitale e shoqërisë. Ajo është paraprirëse dhe prijëse e ndryshimeve të mëdha. Ishte rinia ajo që udhëhoqi ndryshimet e rrjedhës historike të vendit, duke u bërë përçuese e aspiratave të mëdha për liri, demokraci, barazi, vëllazëri e solidaritet.
LSI është thellësisht e bindur se realiteti dhe mundësitë për moshat e reja duhet të ndryshojnë në mënyrë rrënjësore. Ne do t’u ofrojmë më shumë ristrukturim social dhe perspektiva për jetën e tyre, më shumë punë, mundësi dhe drejtësi në sipërmarrje, hapësira për të lëvizur, respekt për moshën dhe mirëkuptim për aspiratat që kanë, besim tek fuqitë dhe kapacitetet e tyre të pashtershme për ndryshim.
LSI beson se vetëm në këtë mënyrë ne mund të sfidojmë krizën e thellë sociale, ekonomike e politike dhe mund t’i rikthejmë vëndit shpresën dhe besimin.
IV.v LSI për Mirëkuptimin dhe Kohezionin mes Brezave
Në terma demografik, Shqipëria është një vënd i ri dhe vital. Ky është potenciali më i madh i një kombi që kërkon ndryshim e zhvillim, dhe bazë për një optimizëm realist për të ardhmen e tij.
LSI njeh dhe vlerëson kontributin e të gjithë brezave në forcimin e identitetit, integritetit dhe sovranitetit të Atdheut, të gjithë atyre që jetuan në sakrifica dhe punuan me përkushtim për një ideal të madh, për një Shqipëri të re.
LSI garanton angazhimin e pandërprerë për të ruajtur e forcuar bashkëpunimin dhe kohezionin e brezave dhe vlerave që përfaqësojnë, në funksion të zhvillimit të një shoqërie moderne.
V. PËR NJË POLITIKË ME VLERA DEMOKRATIKE
V.i LSI për Dimensionin e Politikës
LSI beson se politika është instrumenti që materializon shprehjen e vullnetit të përbashkët të shtetasve për t’u qeverisur.
LSI vlerëson se aktiviteti politik është i suksesshëm kur zhvillohet në mënyre të pandërprerë, kur informacioni qarkullon pa pengesë, kur ndërgjegja është e lirë dhe mundëson formimin në mënyrë të pavarur të opinionit, kur besimi tek institucionet politike është i qëndrueshëm, kur kushtet e jetesës përmirësohen, kur kërkesat, synimet dhe mbështetja e individit dhe komunitetit shprehen në mënyrë të lirë dhe mundësojnë ushtrimin dhe ndryshimin në mënyrë demokratike të pushtetit dhe kur politika përfaqëson interesat e gjera të shoqërisë.
V.ii LSI për Votën e Lirë
Ne besojmë se institucioni i votës së lirë është i shenjtë dhe fuqia e vërtetë e një sistemi demokratik, pasi nëpërmjet saj populli vendos për qeverisjen e tij. Vota e lirë është institucioni i lirisë, drejtësisë, barazisë dhe të drejtës së zgjedhjes.
LSI angazhohet që t’u japë fund fenomeneve negative që kanë bashkëshoqëruar tranzicionin shqiptar në proceset elektorale, nëpërmjet kthimit të pushtetit politik tek vota e lirë dhe e drejtë, pasi ajo është dhe mbetet kushti themelor që bashkon shqiptarët me demokracinë.
V.iii LSI për Dialogun Publik
Për LSI-në, dialogu i gjerë dhe i hapur publik është shprehje e kulturës demokratike dhe e vlerave të një kombi.
Në kushtet e një shoqëri të zhvilluar e demokratike, liria e shprehjes së opinionit është e pazëvendësueshme për të zhvilluar dhe rritur pjesëmarrjen në dialogun publik. Për LSI-në, dialog publik do të thotë më shumë demokraci dhe më pak kontroll shtetëror, më shumë përfshirje dhe më pak përjashtim, më shumë përgjegjësi dhe më pak demagogji.
VI. VLERAT E TRADITËS, ARSIMIT DHE SHKENCËS, MEDIAVE, ARTIT, KULTURËS DHE SPORTEVE
VI.i LSI për Traditën Kombëtare
LSI e gjen mbështetjen dhe frymëzimin e saj politik në traditën historike të popullit shqiptar për liri, pavarësi, dinjitet, respekt dhe njohje. Ajo bazohet mbi vlerat e çmuara të shqiptarisë, për të cilat kanë kontribuar dhe sakrifikuar brezat dhe mëndjet më të ndritura të kombit.
LSI sheh me shqetësim se Atdheu ndodhet përpara momentesh historike. Ai përballet me sfidat e ndryshimit në një botë të ndryshme nga tradicionalja, ku kufijtë humbasin kuptim dhe ne bëhemi gjithnjë e më tepër pjesë e një komuniteti që zgjerohet dhe integrohet.
LSI është e vendosur t’i japë Shqipërisë drejtimin e duhur për të kapërcyer pasigurinë dhe frikën, për t’u integruar duke rilindur dhe ripërtërirë vlerat dhe traditat, për të qenë një komb i zhvilluar në një rajon të integruar, në një Evropë demokratike në një botë që globalizohet.
LSI beson se kjo nuk mund të arrihet pa ngritur një sistem të fortë të përçuarjes dhe zhvillimit të atdhetarizmit dhe kulturës kombëtare, pa rivitalizuar intelektualizmin dhe elitarizmin tonë kulturor dhe artistik, pa forcuar dhe promovuar botën tonë akademike e shkencore, pa kultivuar tek brezat ndjenjën e patriotizmit, përkushtimit ndaj Atdheut, pa mbështetur dhe kontribuar individualisht dhe kolektivisht promovimin e Shqipërisë si një anëtare e integruar dhe e denjë e botës së qytetëruar dhe demokratike.
VI.ii LSI për Arsimin dhe Shkencën
LSI beson se e ardhmja e shoqërisë shqiptare mund të jetë më e mirë nëse zhvillojmë një sistem arsimor efektiv, me vlera patriotike, të hapur ndaj ndryshimeve, koncepteve dhe metodave të reja.
LSI mbështet avancimin dhe thellimin e reformave në sistemin arsimor, me qëllim përafrimin e standarteve me ato evropiane e botërore. Ne do të nxisim ndryshimin e konceptit të mësimdhënies, për zhvillimin e aftësive dhe cilësive individuale. Për këtë do të krijojmë edhe kushtet kushtet akademike dhe financiare.
LSI beson ne nje zhvillim paralel të arsimit publik dhe atij privat, duke vendosur dhe aplikuar rregulla të qarta dhe përputhshmëri në programe dhe qëllime midis tyre. Ky zhvillim është shërbim publik dhe detyrim ndaj shoqërisë, mundësi të shtuara për zgjedhje, si dhe nxitëse për rritjen e cilësisë së edukimit.
Ne do të nxisim kthimin e universiteteve në qëndra kërkimore, nga ku duhet të avancohet më tej zhvillimi akademik dhe profesional, përvetësimi dhe adaptimi ndaj progresit teknologjik dhe shkencor. Një politikë më nxitëse dhe parësore do të synohet dhe për zhvillimin e institucioneve shkencore, jo vetëm brënda skemës së Akademisë së Shkencave, por edhe jashtë saj.
Ne do të aplikojmë politikat e nevojshme për nxitjen e trupës akademike, ku përvec hartimit të statusit të mësuesit dhe nxënësit, do të synojmë që mësimdhënësit të përfshihen jo vetëm në politikat tona sociale të rritjes së nivelit dhe përmirësimit të sistemit të pagave, por edhe në garantimin real të pavarësisë financiare të arsimit të lartë.
Ne do të nxisim pjesëmarrjen e institucioneve të rrjetit të arsimit të lartë në marrëdhënie kontraktuale dhe partneriteti me shtetin dhe biznesin.
LSI beson se një shoqëri e arsimuar është një garanci per të ardhmen dhe zhvillimin e saj.
VI.iii LSI për Mediat në një Shoqëri Demokratike
LSI është e ndërgjegjshme për ndikimin e vazhdueshëm dhe në rritje të mjeteve të komunikimit të gjerë publik në zhvillimet sociale dhe politike të vendit.
Ne besojmë se kuadri rregullues për median dhe mjetet e tjera të informimit publik duhet të reflektojnë realitetet e reja, një demokraci të qëndrueshme, dhe një shoqëri që zhvillohet përditë.
LSI kërkon të ruajë, sigurojë dhe garantojë profesionalizmin dhe pavarësinë e mediave.
Ne kërkojmë bashkëvendosmëri të të gjithë kontribuesve në media, të atyre që janë drejtpërsëdrejti të angazhuar në politikat editorialiste dhe programimin e emisioneve me peshë në krijimin dhe përpunimin e opinionit publikut, pasi kjo ndikon drejtpërsëdrejti mbi raportin e individit me shoqërinë dhe shtetin, bashkësinë ku realizon vetveten dhe aktivitetin e tij, me sfidat e transformimit, tranzicionit dhe transmetimit të shpresës për të ardhmen.
VI.iv LSI për Zhvillimin e Artit dhe Kulturës
LSI beson se arti dhe kultura janë një formë e të shprehurit të kompaktësisë shoqërore, interesave, personalitetit, individualitetit, ndjenjave, kërkesave, qëllimeve e pasioneve. Ato janë vecanërisht të rëndësishme për ridimensionimin e vlerave dhe marrëdhënieve të komunitetit, identitetit individual e kolektiv dhe krenarisë qytetare që identifikojnë popullin tonë.
LSI do të jetë një garanci për zhvillimin e artit, kulturës dhe sportit, si forma të rëndësishme të pasqyrimit të zhvillimit të botës e realitetit shqiptar.
Ajo garanton respektimin e marrëdhënieve mes artit, kulturës, traditës dhe arritjeve të sotme, si forma të shprehjes të ndërgjegjes shoqërore, për emancipimin, kompaktësimin dhe krenarinë kombëtare.
Arti, kultura dhe aktivitetet e lidhura me kohën e lirë janë veprimtari të rëndësishme për përmirësimin e cilësisë së jetës, ripërtëritjen e energjive dhe ringritjen e ekonomisë.
Për të përmbushur këtë qëllim, LSI mbështet çdo nismë dhe përpjekje për ridimensionimin e vlerave kombëtare në nivel bashkëkohor.
VI.v LSI për Zhvillimin e Sportit
LSI beson se zhvillimi i sportit është një faktor i rëndësishëm që garanton rritjen e një shoqërie të shëndetshme dhe të qëndrueshme. LSI e sheh sportin dhe arritjet e tij si nxitës dhe promovues të krenarisë, identitetit dhe vlerave kombëtare.
LSI mbështet dhe do të punojë për masivizimin e sportit, si një faktor që rrit kohezionin shoqëror dhe urë lidhëse mes popujve dhe kulturave, në shërbim të paqes dhe zhvillimit.
LSi do të ketë synim të investojë në përmirësimin e infrastrukturës sportive dhe kushteve financiare për individët e talentuar dhe sportistët e elitës, për të rritur nivelin profesional të specialistëve, trainerëve, menaxherëve e mjekëve të kësaj fushe.
VII. PËR POLITIKAT STRUKTURORE DHE KONOMINË SOCIALE TË TREGUT
VII.i LSI për Politikat e Zhvillimit
LSI ndan bindjen se në një shoqëri moderne, sipërmarja e lirë dhe konkurenca përbëjnë bazën dhe forcën e pazëvendësueshme për rritje ekonomike dhe zhvillim shoqëror. Ato krijojnë mbështetjen materiale për misionin tonë social, garantimin e një jete më të mirë për të gjithë qytetarët. LSI e konsideron thellimin dhe përshpejtimin e reformave drejt një ekonomie moderne tregu, të orientuar nga proceset integruese dhe praktikat më të mira ndërkombëtare, si domosdoshmëri për zhvillimin dhe të ardhmen e vendit.
Duke besuar se iniciativa e lirë dhe konkurenca janë forca lëvizëse e shoqërisë demokratike, LSI është e bindur se zhvillimi i qëndrueshëm dhe balancuar, nuk mund të jetë rezultat i një tregu spontan, pa rregulla dhe mbikqyrje. Ne mendojmë se është i domosdoshëm zhvillojmi i politikave të studiuara e transparente, të cilat përcaktojnë prioritetet sektoriale të zhvillimit, të orientuara nga nevojat e qytetarëve, vullneti dhe dëshirat e publikut, shqetësimet dhe problemet e tyre të sotme e të ardhshme. Ne besojmë se kjo politikë duhet të synojë përmirësimin, në bashkëpunim me komunitetin dhe ekspertizën profesionale, por edhe në linjë me prirjet dhe kërkesat e tregut dhe konkurencës, të struktures së prodhimit dhe shpërndarjes, me qëllim rritjen e mirëqënies së popullit.
LSI beson se asnjë ndryshim i rqndësishëm strukturor i ekonomisë kombëtare nuk mund të kryhet artificialisht, apo në mënyrë të papritur. Politikat e kujdesshme ekonomike e strukturore duhet të ndikojnë dhe kontrollojnë hartimin, përcaktimin dhe implementimin e prioriteteve, drejtimin dhe shpejtësinë e ndryshimit, në mënyrë që të reduktohen maksimalisht efektet anësore, si papunësia masive, stresi ekonomik dhe social, ngarkesat psikologjike dhe rënia e besimit të konsumatorit tek sistemi dhe tregu. Kjo mund të realizohet vetëm nëpërmjet masave konkrete për përmirësimin e kushteve të jetesës, ristrukturimin ekologjik të prodhimit industrial të vendit, përmirësimin e standarteve të jetesës, duke zvogeluar pabarazinë dhe diferencimin në zhvillim që ekziston nga qëndra ne periferi. LSI angazhohet të sigurojë, ruajë dhe avancojë rritjen e prodhimit vendas, efikasitetit ekonomik dhe Prodhimit të Përgjitshëm Kombëtar, pasi pa këto nuk mund të ketë zhvillim të qëndrueshëm dhe për rrjedhojë as shpërndarje të mjaftueshme dhe të drejtë të të ardhurave kombëtare.
VII.ii LSI për Zhvillimet Demografike
Shqipëria është një vend në lëvizje dhe ndryshim të vazhdueshëm demografik. Për shkak të izolimit totalitar, popullsia e Shqipërise ka qenë e organizuar dhe vendosur nën një sistem tregu me ekonomi të centralizuar, cka ka sjellë përqëndrimin e saj në rajone që në kushtet e reja nuk mundësojnë vazhdimësinë e një jetese normale.
Ne e shohim këtë zhvillim në fokus të ndryshimeve strukturore që i shërbejnë mundësive të barabarta për të gjithë shtetasit, zhvillimit kompakt të rajoneve prioritare dhe atyre të niveleve të tjera, progresit kompleks dhe të qëndrueshëm të ekonomisë kombëtare dhe për rrjedhojë forcimin e stabilitetit të vendit.
LSI do të qeverisë për të riorganizuar dhe përpunuar strategjitë dhe politikat afatgjata të zhvillimit, pasi ato kanë nevojë për një kuptim dhe reflektim të drejtë të proçesit të vetvendosjes individuale në rajonet prioritare që ofrojnë mundësi zhvillimi dhe punësimi, në mënyrë që të promovojnë fuqi ekonomike dhe kapacitete për novacione në rajonet e zhvillimit të perspektivës dhe përmirësimin e kushteve të jetesës, por duke rrespektuar ligjin dhe pronën private.
VII.iii LSI per Politikat e Zhvillimit Urban
LSI beson se zhvillimet demografike dhe pasojat ekonomiko – shoqërore që sjellin, nuk mund të mirëadministrohen pa një kuadër të qarte të politikave kombëtare urbane.
Për ne, zhvillimi urban duhet të bazohet në funksionimin e trinomit strategjik menaxhim i tokës-planifikim urban-kontroll i territorit. Përcaktimi i linjave parimore baze të zhvillimit urban, shkëputja nga kultura e trasheguar e planifikimit të centralizuar, rritja e cilësisë të kualifikimit profesional në të gjitha nivelet, do të jenë për LSI-në prioritete të mbështetura në një legjislacion të rinovuar dhe funksional, si dhe baza për hartimin e një strategjie kombëtare të zhvillimit urban, të cilat do të ndikojnë në uljen e shpejtë të nivelit të varfërisë.
LSI do të qeverisë për të krijuar një platforme efikase dhe të koordinuar bashkëveprimi midis politikave të zhvillimit urban dhe atyre të decentralizimit, zhvillimit infrastrukturor dhe zhvillimit industrial të vendit.
Planifikimi urban do të konsiderohet nga LSI si një ndërmarje shumë e rëndësishme që ndihmon rritjen ekonomike, zhvillimin social dhe krijimin e vendeve të reja të punës.
VII.iv LSI për Administratën Publike
LSI beson në vlerat menaxheriale të shtetit dhe kulturën korporative, pasi ato janë garanci për përfshirjen e suksesshme në proceset globalizuese dhe transformuese. Për ne, elementët kryesorë të reformës janë përmirësimi pragmatik i formës dhe organizimit të punës së qeverisë, për t’i shndërruar institucionet në qeliza të drejtimit strategjik të reformave dhe delegimin e kompetencave administrative dhe ekzekutive në cdo nivel drejtimi. Ne besojmë se nëpërmjet forcimit të kapaciteteve të hartimit e zbatimit të ligjit, përmirësimit të administrimit të financave publike, ndryshimit radikal të imazhit qeverisës dhe marëdhënieve me publikun e gjerë, nëpërmjet rritjes së transparencës dhe tërheqjes së opinoneve të publikut, mund të arrijmë rezultate të shpejta dhe konkrete.
LSI beson se për të realizuar me sukses një program të suksesshëm reformash, i cili do të afrojë vendin me standartet dhe parametrat që kërkon zhvillimi dhe integrimi, është i nevojshëm krijimi i kapaciteteve të domosdoshme hartuese dhe implementuese, institucionale e njerëzore.
LSI e konsideron administratën si hallkën kryesore institucionale për të rritur aftësitë dhe kapacitetet e realizimit të reformave dhe integrimin e vendit. LSI beson se duhet të krijohen kushtet e nevojshme si në infrastrukturë, por mbi të gjitha në ekspertizën profesionale, që ky komunitet administratorësh të shtetit të përmbushë misionin dhe qëllimin tonë të përbashkët.
LSI do të nxise mobilizimin dhe nxitjen e krijimtarisë dhe iniciativës së nëpunësve publikë, do të ndjekë politika të qarta për të tërhequr në administratën publike individët më të talentuar dhe vlerat më të mira intelektuale të vendit, duke motivuar nëpërmjet ndërthurjes së vlerave dhe meritës indivuale me eksperiencën profesionale, për të krijuar një komunitet kompakt, të përkushtuar, të qëndrueshëm nëpunësish publik.
VII.v LSI për Decentralizimin
LSI mendon se decentralizimi është një proces themelor dhe i pakthyeshëm i shtetit modern. Ne kërkojmë decentralizim real dhe strategjik, ku institucionet qëndrore ruajnë dhe luajnë rolin e planifikimit dhe drejtimit strategjik, ndërsa implementimi zbret në mënyrë të shkallëzuar në cdo nivel qëndror dhe lokal, për të mikromenaxhuar realizimin praktik dhe të shpejtë të shërbimeve publike qëndrore dhe vendore.
LSI është e angazhuar ta shndërojë pushtetin vendor në hallkën e drejtëpërdrejtë vendimarrëse dhe zbatuese të politikave vendore rajonale, duke përcaktuar me vizion standartet e shërbimeve publike vendore dhe kriteret respektive për matjen e kostove, për të ngritur mekanizma të besueshëm monitorimi dhe pasvlerësimi, për të rritur efektivitetin e kontrollit si mbi financat ashtu edhe mbi sasinë dhe cilësinë e shërbimeve të realizuara nga qeverisja vendore.
LSI beson se nëpërmjet përputhjes së strategjive sektoriale dhe qeverisëse për decentralizimin, ne mund të ngremë institucione me përgjegjësi të ndërvarura në planifikim dhe zbatim.
VII.vi LSI për Pronën
Për LSI-në, prona private është e shenjtë. Ne synojmë dhe angazhohemi për t’i dhënë një zgjidhje të plotë dhe përfundimtare problemit të pronësisë mbi tokën, si elementi bazë që përcakton nivelin e zhvillimit ekonomik të vendit, investimeve privative vendase dhe të huaja. LSI beson se nuk mund të ketë progres të Shqipërisë pa zgjidhur në mënyrë të drejtë dhe përfundimtare problemin e pronësisë mbi tokën, e cila nuk mund të arrihet pa një legjislacion të plotë që garanton trajtimin në mënyrë të drejtë e të barabartë të të gjithë shqiptarëve.
Ne synojmë liberalizimin e plotë të tregut dhe uljen e pjesëmarrjes së shtetit në ekonomike kombëtare, sikurse synojmë dhe angazhohemi në përmirësimin rrënjësor të sektorit publik të ekonomisë.
LSI synon aplikimin e një politike largpamëse të administrimit të tokës, duke u mbështetur në zhvillimin e një tregu aktiv e dinamik të titujve të pronësisë. Ne jemi të bindur se kjo politikë mund të realizohet vetëm kur të zgjidhet ligjërisht dhe në menyrë të qëndrueshme cështja e trashëgimisë mbi pronën. LSI beson se prona duhet t’i pqrkasë dhe shfrytëzohet nga pronari i ligjshëm, por duke gjetur zgjidhjet e duhura për problemet e krijuara nga periudha e komunizmit dhe tranzicionit.
LSI shpreh të njëjtin angazhim dhe përkujdesje për problemin e pronësisë intelektuale.
VII.vii LSI për Ekonominë
LSI është e angazhuar për një zhvillim të shpejtë e të qëndrueshëm ekonomik e social dhe jo thjesht rritje ekonomike. Ne mbështesim ekonominë e tregut të lirë, por edhe zbatimin e rregullave të përcaktuara qartë nga shteti rregullator. Ne kërkojmë prioritarizim të prioriteteve tona ekonomike dhe jo zhvillim kaotik dhe të pakordinuar. Ne duam drejtësi në realizimin e të ardhurave dhe barazi aksesi në shërbime dhe jo polarizim social. Ne nxisim konkurencën e ndershme kundër ekonomisë informale dhe evazionit fiskal. Ne do të realizojmë një legjislacion fiskal të thjeshtë dhe të qartë për të gjithë dhe jo zbatim selektiv dhe të diferencuar të ligjit.
LSI mbështet bashkepunimin me biznesin dhe lufton arbitraritetin e organeve tatimore e doganore, por që garanton luftën kundër monopoleve dhe interesave klienteliste në ekonomi. LSI është e angazhuar të garantojë mundësi punësimi për të gjithë, krijimin e një tregu fleksibël të punës dhe të luftojë tregun informal të punës.
VII.viii LSI për Zhvillimin e Rajoneve të Varfëra
LSI konstaton me shqetësim se varfëria dhe polarizimi shoqëror janë fenomeni më shqetësues për shoqërinë shqiptare.
Për LSI-në, ky është fenomen i trashëgimisë së regjimit totalitar, i tranzicionit drejt një sistemi të ri shoqëror dhe ekonomik, si dhe tendencës së zhvillimit spontan dhe të diferencuar të vendit. LSI angazhohet të luftojë varfërinë dhe rrisë mirëqënien e shtetasve, duke mbështetur me politika e programe specifike zhvillimin e përshpejtuar të rajoneve të varfëra.
LSI synon të zbusë pabarazinë dhe prapambetjen që ekziston mes rajoneve të vendit, e cila, për shkak të nivelit të lartë të varfërisë, është veçanërisht shqetësuese në Veri dhe Veri-Lindje.
VII.ix LSI për Tregun
LSI beson se mirëfunksionimi i tregut, ndonëse është themelor për zhvillimin e vendit, nuk mjafton për të garantuar një ristrukturim të plotë dhe efektiv të ekonomisë në favor të qytetarit.
LSI beson se pa krijimin dhe ruajtjen e mekanizmave që garantojnë konkurencën e ndershme, tregu nuk mund të luajë rolin e tij si shpërndarës efikas i burimeve njerëzore e financiare. Ai nuk mund të zgjidhë vetvetiu problemet emergjente të punësimit e kujdesit social, për shtresat në varfëri ekstreme e grupet e marxhinalizuara. Aktivizimi i tij duhet të plotësohet me hartimin e politikave të studiuara ekonomike e sociale për identifikimin, programimin, monitorimin dhe kontrollin e realizimit të prioriteteve, drejtimit dhe shpejtësisë së ndryshimeve strukturore, në mënyrë që të reduktohen maksimalisht efektet shoqëruese të papunësisë masive, stresi ekonomik dhe social, ngarkesat psikologjike dhe rënia e besimit të konsumatorit tek sistemi dhe tregu.
Nëpërmjet masave konkrete e transparente për përmirësimin e kushteve dhe standarteve të jetesës, ristrukturimin ekologjik të prodhimit industrial, politikave të drejta për përmirësimin e klimës së biznesit, LSI angazhohet të sigurojë rritjen e qëndrueshme të Prodhimit të Përgjithshëm Kombëtar, uljen e deficitit tregtar dhe rritjen e efikasitetit në përdorimin e burimeve dhe të ardhurave kombëtare.
Për LSI-në, shteti rregullator është ura lidhëse mes tregut dhe shoqërisë. Ne kërkojmë institucionalizimin e një tregu të pavarur dhe dinamik, që nxitet nga llojshmëria e prodhimit dhe balancon me forcën e tij raportin e kërkesës dhe ofertës, por që vepron brënda kornizave ligjore dhe administrative të shtetit demokratik.
Tregu që ne kërkojmë do të jetë në shërbim të konsumatorit dhe jo vetëm në funksion të kapitalit.
LSI beson se hapësira efektive e tregut dëmtohet nga krijimi i monopoleve ekonomike, të cilat i shndërrojnë kompanitë e vogla dhe të mesme në instrumenta të pafuqishëm, duke dëmtuar kapacitetet konkuruese të ekonomisë dhe funksionimin e shtetit demokratik. Ne angazhohemi të luftojmë këtë fenomen.
VII.x LSI për Tregun Bankar
LSI është e bindur se përfitimet e një tregu të përparuar dhe demokratik duhet të përdoren edhe në sektorin financiar. Ne do të synojmë që brënda sferës bankare, mekanizimi i tregut të veprojë me efikasitet për shpërndarjen e burimeve financiare ndaj huamarrësve më të besueshëm, për ato projekte që kanë garanci suksesi dhe krijojnë kthime të mëdha vlerash monetare dhe ekonomike. Ne besojmë se një sistem bankar i orientuar nga tregu shërben si nxitës i rritjes ekonomike, duke orientuar institucionin e kredidhënies dhe individin apo komunitetin kredimarrës drejt përpjekjeve dhe iniciativave të suksesshme.
Për LSI-në, forcimi i sistemit bankar dhe shtrirja e tij në treg ofron mundësi reale për rritje ekonomike të shpejte dhe të qëndrueshme, nëpërmjet procesit të shumëzimit të parasë në rrjetin kreditues.
VII.xi LSI për Bujqësinë dhe Ushqimin
LSI vëren se, me gjithë rënien e vazhdueshme, bujqësia është një kontribues i rëndësishëm në Prodhimin e Përgjithshëm Kombëtar. Ajo aktivizon një pjesë të konsiderueshme të forcës së punës në vend.
LSI nxit rritjen e prodhimit bujqësor të vendit dhe uljen e deficitit buxhetor, me qëllim që fermeri ynë të ketë mundësi të prodhojë dhe tregtojë prodhimet e tij.
LSI beson se nëpërmjet hartimit të politikave strukturore dhe thellimit të reformave në fushën e bujqësisë dhe ushqimit, do të nxiten investimet në këtë fushë, do të aktivizohet ndihma financiare, teknike dhe kreditimi për fermerët, do të ruhen pasuritë natyrore, duke i dhënë zhvillimit te agrobiznesit ritmet që kërkon ballafaqimi me ritmet e kohës.
LSI do të nxisë krijimin e një rrjeti bankar agrar në ndihmë dhe shërbim të fermerit dhe do të lidhë tregun me prodhimin, çka rrit konkurencën dhe mundësinë e blerësit për të zgjedhur.
Zhvillimi i tregut rural nxit zhvillimin e industrisë agro-përpunuese, e cila krijon kushte për punësim të shpejtë, angazhon një numër të madh biznesesh të vogla private rurale, plotëson nevojat e tregut të brendshëm dhe mund të konkuroj, për shkak të detyrimeve të ndërvarura nga Marrëveshjet e Tregtisë së Lirë, me tregjet rajonalë e më gjerë.
VII.xii LSI për Turizmin
Për LSI-në, turizmi është një drejtim strategjik i ekonomisë kombëtare dhe burim kryesor të ardhurash. Profili gjeografik dhe biodiversiteti natyror i vendit krijojnë kushtet për një zhvillim të suksesshëm të këtij sektori.
LSI vëren me shqetësim se zhvillimi kaotik dhe i çorganizuar i turizmit gjatë tranzicionit ka krijuar probleme të shumta të lidhura me pronën dhe infrastrukturën. LSI synon që nëpërmjet hartimit të politikave të qarta nxitëse dhe zhvillimore, promovimit intensiv të Shqipërisë turistike dhe kulturore, standartizimit, akreditimit dhe kontrollit të nivelit të shërbimit dhe infrastrukturës, ta kthejë në një sektor prioritar të jetës ekonomike të vendit.
LSI mbështet zhvillimin e formave të ndryshme të turizmit, duke përfshirë turizmin masiv, elitar e familjar. Ne synojmë një zhvillim kompleks të këtij sektori që përfshin turizmin veror e dimëror, detar e malor, kulturor e historik.
VII.xiii LSI për Teknologjinë
LSI çmon se teknologjia është sot faktori bazë që përcakton raportin mes tregut, shoqërisë dhe shtetit. Sa më e përparuar teknologjikisht të jetë shoqëria, aq më të qëndrueshme janë tregjet e saj, aq më i sigurtë dhe i garantuar zhvillimi strategjik afatgjatë, aq më i qëndrueshëm pozicioni i saj në arenën ndërkombëtare dhe në botën e konkurencës, aq më i madh ndikimi i saj mbi vendim-marrjen globale dhe aq më i fortë shteti që zotëron dhe aplikon këtë teknologji.
Në këtë këndvështrim, LSI do t’i kushtojë një vëmendje të veçantë teknologjisë së lartë, veçanërisht asaj në fushën e informacionit dhe komunikimit.
VII.xiv LSI për Globalizimin
LSI e sheh globalizimin jo si mundësinë e të pasurve për t’u pasuruar, por si një proces të pandalshëm, i cili eksporton kapitale, kualifikon tregun e punës, zhvillon të prapambeturin, krijon fronte të reja pune, rrit nivelin e shkëmbimeve dhe efikasitetin e ekonomisë, diversifikon prodhimin dhe profilizon vendet dhe ekonomitë e tyre në ato fusha ku mund të jenë më të suksesshëm dhe të domosdoshëm.
VIII. SHTETI SOCIAL DHE MIRËQËNIA E SHTETASVE
VIII.i LSI për Shtetin Social
Ne besojmë se boshti kryesor i politikës sociale garantohet nga shteti social, nga e drejta ligjore për shërbime sociale, dhe nga statusi i mbrojtur ligjor i të punësuarit.
Ne besojmë se parandalimi është forma më e mirë e mbrojtjes ndaj çdo fenomeni me pasoja negative. Politika sociale duhet të shohë përpara, të analizojë, konkludojë, planifikojë dhe të organizohet. Ajo duhet të garantojë jetesë normale dhe kushte pune për të gjithë.
LSI beson se shërbimet sociale janë e drejte ligjore e individit në një shtet social dhe jo dhuratë bamirësie. Çdokush që ka nevojë nuk duhet të diskriminohet kundër kësaj kërkese, pasi ajo është një e drejtë themelore.
Për LSI-në, siguria sociale duhet të jetë e pavarur nga kapitali dhe e garantuar nga shteti social. Ne do të kordinojmë politikën ekonomike, financiare dhe sociale që tërësia e tyre të jetë e orientuar drejt përmbushjes së angazhimit tonë politik për të zhvilluar një shtet social, në funksion të individit dhe bashkësisë e hapsirës ku ai realizon jetën e tij.
VIII.ii LSI për Shpërblimin e Drejtë të Punës
Puna është e drejtë shoqërore për të gjithë. LSI beson se çdo individ që punon dhe kontribuon për vetveten dhe komunitetin, duhet të gëzojë të drejtën e pagës. Kjo e drejtë ushtrohet në raport të drejtë me volumin dhe cilesinë e punës që individi kryen, me cilësinë dhe kapacitetin profesional, me njohjen e meritës dhe vjetërsisë, por edhe me përballimin e një kostoje optimale të jetesës, që garantojnë individin të relizojë të drejtat për dinjitet dhe një jetë të denjë e të plotësuar.
LSI beson se në një shoqëri të drejtë dhe me solidaritet, brezat kontribuojnë për njëri-tjetrin. Cdo individ i zënë me punë duhet të kontribuojë për të plotësuar edhe kërkesat e jetesës së moshave madhore, të cilat e kanë mbyllur ciklin e tyre të marrëdhënieve me punën duke kontribuar për zhvillimin e shoqërisë dhe krijuar një sistem efikas të plotësimit të nevojave financiare, sipas kontributeve në kohë, të komunitetit të pensionisteve, invalideve, etj.
VIII.iii LSI për Partneritetin Social
LSI beson se demokracia është më e qëndrueshme, më e përfaqësuar dhe më transparente kur sindikatat dhe partnerët e tjerë socialë luajnë rol aktiv në jetën e vendit, pasi përfaqësojnë dhe mbrojnë interesat e komuniteteve të gjera.
Ne konsiderojmë se aktiviteti i tyre duhet të jetë i pacënueshëm nga ndërhyrja dhe presioni i shtetit dhe angazhohemi të jemi një partner serioz në përmbushjen e këtij misioni.
VIII.iv LSI për Intelektualet
LSI konstaton me shqetësim fenomenin e largimit të trurit dhe elites intelektuale të vendit, e cila rrezikon të shkaktojë një krizë të rëndë për shoqërinë shqiptare dhe t’i mungojnë kapacitetet krijuese dhe zbatuese, komuniteti i administratorëve të aftë dhe intelektualeve të përkushtuar.
Ne vërejmë se potenciali intelektual në Shqipëri nuk është në pozicionin e tij shoqëror, duke mos u përfshirë sa dhe si duhet në hartimin e politikave dhe strategjive të zhvillimit.
LSI angazhohet të përfshijë intelektualet dhe trurin e vendit, kudo ku ai ndodhet, në debatin e gjerë, politikbërjen dhe vendimarrjen nga qëndra në bazë, në përpjekjet e përbashkëta për forcimin e shtetit ligjor dhe demokratik.
VIII.v LSI për Pensionistët
LSI konstaton se pensionistët janë komuniteti më i paprivilegjuar i shoqërisë shqiptare.
LSI vlerëson kontributin që ata kanë dhënë në vite për shoqërinë. Ne jemi të angazhuar të hartojmë politika mbështetje për të mundësuar pjesëmarrjen e tyre preferenciale në shërbimet publike që ofron shteti, por duke bashkëpunuar edhe me sektorin privat për ato fusha ku ai nuk ka rol të drejtëpërdrejtë.
VIII.vi LSI për Veteranët e Luftës
LSI vlerëson se kontributi i veteranëve të Luftës Nacionalçlirimtare është i pazëvendësueshëm dhe simbol krenarie për brezat e sotëm dhe të ardhshëm.
LSI është e angazhuar t’i krijojë këtij komuniteti kushte të favorshme në përfitimin e shërbimeve publike dhe përkujdesje të veçantë shoqërore.
VIII.vii LSI për Emigrantët
LSI vlerëson se shteti ushtron përgjegjësitë e tij ndaj shtetasve e bashkëkombasve kudo ku jetojnë.
LSI synon përkujdesje të veçantë ndaj emigracionit shqiptar, që ai të gëzojë të gjithë të drejtat qytetare që i garantohen nga legjislacioni ndërkombëtar.
LSI synon ngritjen e strukturave të nevojshme shtetërore që emigracioni shqiptar të gëzojë të drejtat e punës, sigurimeve, arsimimit, ruajtjes së gjuhës dhe trashëgimisë kulturore.
LSI kërkon që emigrantet të ushtrojnë të drejtën e tyre kushtetuese të votimit, kudo ku ata ndodhen.
VIII.viii LSI për të Përndjekurit Politik
LSI vlerëson se ish të përndjekurit politik janë një kategori shoqërore që për shkaqe të njohura historike kanë vuajtur pasojat e ashpra të politikës totalitare, ende nuk janë riinitegruar dhe as kanë pasur kujdesin e nevojshëm të shtetit për të përfituar të drejtat e mohuara.
LSI është e angazhuar të përkujdeset që kjo shtresë të gëzojë të gjithë të drejtat që i përkasin sipas Kushtetutës dhe ligjeve në fuqi.
VIII.ix LSI për Komunitetet në Nevojë
LSI beson se një shoqëri ku sundon drejtësia dhe solidariteti, prodhon siguri kundër frikës, garanci kundër pasigurisë, barazi kundër pabarazisë, përfshirje kundër përjashtimit, pjesëmarrje kundër mënjanimit.
LSI kërkon një shoqëri të drejtë, ku të gjithë komunitetet, invalidët, ish ushtarakët, të pastrehët dhe të tjerë në nevojë, të përfshihen dhe të përfitojnë në mënyrë të barabartë nga shërbimet që siguron shteti.
VIII.x LSI për Shëndetin
LSI konsideron se shëndeti, në të gjithë ndërvarjen e tij biologjike, shoqërore dhe politike, përfaqëson një sfidë për zhvillimin e shoqërisë. Motoja jonë është “një shëndetësi e re, për një shoqëri të re”.
LSI synon ridimensionimin e sistemit të kujdesit shëndetësor dhe infrastrukturës së tij, duke rritur kontributin e buxhetit të shtetit për shëndetësinë, pasi është i lidhur ngushtësisht me dy faktorë, infrastrukturën profesionale njerëzore, pra me mjekun në qendër të saj, dhe me infrastrukturën fizike dhe teknologjinë mjekësore, pra spitalet dhe qëndrat e tjera të përkujdesjes shëndetësore për individin dhe komunitetin.
LSI beson se nëpërmjet vënies së qytetarit dhe pacientit në qëndër të sistemit shëndetësor, politikave strategjike për zhvillimi e kapaciteteve menaxheriale dhe instrumentave monitorues, shërbimi shëndetësor duhet të marrë një impuls të ri zhvillimi. Ne do të investojmë seriozisht në këtë fushë, duke krijuar dhe forcuar një partneritet të qëndrueshëm me sektorin privat, të cilin nuk e shohim si zgjidhjen e problemeve, pasi jo çdo qytetar mund të përballojë koston e tij. Por, ne do të nxisim krijimin e një shërbimi privat bashkëkohor, jo abuziv, të monitoruar dhe komplementar me sistemin publik.
LSI është e angazhuar të orientoje shëndetin publik drejt parandalimit të sëmundjeve në përgjithësi dhe atyre ngjitëse në veçanti, në fusha që përfaqësojnë sfida madhore të shekullit të XXI-të si SIDA, shëndeti mendor, shëndeti riprodhues dhe planifikimi familjar, lufta ndaj alkolit dhe duhanit dhe edukimit shëndetësor.
Ne synojmë forcimin e rrjetit kombëtar të sigurimeve dhe një roli më aktiv të Sigurimeve Shëndetësore, për mbulimin e sa më shumë shërbimeve.
LSI do të krijojë hapësirat ligjore dhe hartojë strategjitë e nevojshme që mundësojnë prokurimin e shërbimeve mbështetëse dhe dytësore, sepse burimet e çliruara mund të përdoren me efikasitet në fusha më prioritare të këtij sektori.
LSI beson në bashkëpunimin e ngushtë, programatik dhe strategjik me institucionet lider globalë, si Organizata Botërore e Shëndetësisë, UNICEF dhe programe të tjera ndërkombëtare.
IX. SHTETI I SË DREJTËS, RENDIT DHE SIGURISË
IX.i LSI për Kushtetutën
LSI e bazon veprimtarinë e saj politike mbi bindjen se Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë është dokumenti themelor i funksionimit të shtetit ligjor.
LSI vlerëson se Kushtetuta garanton individin dhe shoqërinë për të qenë të sigurtë, të realizojnë vetveten dhe të kontribuojnë për përparimin e vendit. Ajo ofron garancitë e zbatimit korrekt të ligjit, për drejtësi dhe barazi përpara drejtësisë, rend dhe siguri publike.
IX.ii LSI për Ligjvënësin
Në gjykimin tonë politik shteti është i fortë vetëm nëse zotëron institucione të qëndrueshme dhe demokratike.
LSI vlerëson se demokracia parlamentare nuk redukton dhe as nuk zëvendëson përgjegjësite qytetare. Ne duam të zgjerojmë pjesëmarrjen e publikut në vendimarrjen kombëtare, për çështje me rëndësi dhe peshë për të sotmen dhe të ardhmen. Ne inkurajojmë peticionet popullore dhe referendumet, si shprehjen më të drejtëpërdrejtë dhe më përfaqësuese të demokracisë popullore dhe vullnetin më sovran në vendimarrje.
Ne kërkojmë të forcojmë dhe konsolidojmë rolin e çdo deputeti në procesin e vendimarrjes politike, sepse besojmë se për të siguruar pjesëmarrje politike efektive të publikut, shëmbulli i ndryshimit duhet të fillojë me partitë politike.
IX.iii LSI për Zbatimin e Drejtë të Ligjit
Ne besojmë se ligji në një shoqëri demokratike është një dhe i detyrueshëm për të gjithë. Vetëm duke zhvilluar një sistem dhe kuadër ligjor të plotë dhe demokratik, vlerat e shoqërisë janë të sigurta dhe të çliruara nga padrejtësia dhe pabarazia.
Një shtet kushtetues dhe demokratik ushtron pushtetin e tij nëpërmjet drejtësisë dhe ligjit, parimit të ndarjes së pushteteve dhe mekanizmave të kontrollit dhe balances.
IX.iv LSI për Rendin Publik
LSI beson se humbja e besimit tek institucionet, varfëria, padrejtësitë në ushtrimin e pushtetit, pabarazia në shpërndarjen e mirëqënies kombëtare, degradimi i shërbimeve që ofron shteti janë të gjitha shkaqe që rrisin shkallën e pasigurisë individuale dhe kolektive.
Në konceptin tonë, shteti është i vetmi zotërues dhe përdorues i dhunës së organizuar, duke zotëruar ligjërisht mjetet e drejtimit të institucioneve të sigurisë publike.
Ne do të jemi të ashpër me krimin dhe kriminalitetin, por duke zhvilluar kapacitetet shoqërore që të dënuarit të riintegrohen dhe në kohën e vuajtjes së dënimit të kenë mundësi të kualifikohen në profesione të ndryshme. LSI angazhohet se do të zhvillojë një luftë programore dhe me masa konkrete sociale dhe ekonomike kundër fenomeneve dhe padrejtësive shoqërore që nxisin aktet joshoqërore. Ne besojmë se krimi duhet parandaluar në origjinë.
IX.v LSI për Sigurinë Kombëtare
Ne besojmë se siguria kombëtare mund të jetë e plotë vetëm kur siguria individuale dhe kolektive është e garantuar.
Për LSI-në fuqia e shtetit nuk qëndron vetëm tek zotërimi i teknologjive ushtarake, por mbi të gjitha tek zhvillimi kompleks i vendit, zbatimi i drejtë i ligjit dhe respektimi i të drejtave të shtetasve, zhvillimi shoqëror e ekonomik dhe mbi të gjitha tek politikat e drejta paqësore dhe tek aleancat e qëndrueshme.
Ne vlerësojmë se ruajtja e paqes nuk është detyrë dhe obligim vetëm i insitucioneve të shtetit. Për LSI-në, një paqe e sigurtë dhe e konsoliduar kërkon angazhimin e komuniteteve paqedashës, një kuptim të drejtë të zhvillimeve dhe balancave ndërkombëtare, forcimin e masave të mirëkuptimit dhe besimit reciprok, eliminimin e konceptit të armikut dhe reduktimin e arsenaleve ushtarake.
X. MJEDISI DHE MBROJTJA E NATYRËS
Mbrojtja e mjedisit është për LSI-në prioritet në nivel kombëtar, rajonal dhe më gjerë. Ruajtja dhe zhvillimi i një mjedisi të qëndrueshëm që plotëson pa kompromentuar mundësinë e brezave të ardhshëm për të plotësuar nevojat e tyre, janë kredoja e LSI-së për mjedisin. Avancimi i shkatërrimit të natyrës dhe atmosferës së tokës, ndotja e mjedisit tokësor, ajror dhe detar, shkatërrimi i papërgjegjshëm i pyjeve, ndotja e qyteteve tona, ujit të pijshëm, sëmundjet me origjinë ndotjen e ambjentit dhe problemet e biodiversitetit janë tregues të një shkatërrimi shumëdimensional që i bëhet bazave natyrore të ekzistencës së qënies njerëzore.
LSI beson se duke integruar synimet, aktivitetet, instrumentat ligjorë dhe komunitetin, shqiptarët do të jetojnë në një mjedis të pastër, pasi mbrojtja e mjedisit, florës dhe faunës, konservimi i natyrës përfaqësojnë integrimin e një shoqërie të barabartësh.
Ne e shohim ekologjinë si element të rëndësishëm të një aktiviteti ekonomik të përgjegjshëm. Ajo që është ekologjikisht e domosdoshme, duhet të jetë parim bazë i cdo aktiviteti menaxherial. Ne duhet të kërkojmë nga natyra vetëm atë që ajo mund të na japë pa dëmtuar aftësitë e saj riprodhuese.
X. PËR NJË POLITIKË TË JASHTME PAQËSORE DHE INTEGRUESE
X.i LSI për Politikën e Jashtme
Politika e jashtme e LSI-së ka në themel të saj interesat kombëtare të vendit, mbrojtjen e lirisë, sovranitetit dhe prosperitetit të tij.
Në politikën e saj të jashtme LSI udhëhiqet nga parimet e normat e marrëdhënieve midis shteteve, të pranuara ndërkombëtarisht e të sanksionuara në Kartën e OKB-së, si dhe legjislacionin tjetër ndërkombëtar. Kjo politikë bazohet në vlerat e lirisë, paqes, barazisë, partneritetit e respektit reciprok, si dhe në bashkëpunimin dhe harmoninë midis popujve.
Integrimi Euro-Atlantik përbën objektivin kryesor të veprimit politik të LSI-së. LSI e konsideron procesin e antarësimit në strukturat Euroatlantike si aksionin më të rëndësishëm kolektiv kombëtar. Në synojmë të realizojme plotësimin dhe zbatimin real të standarteve që kërkon anëtarësimi, në të gjitha fushat që përcaktojnë Kriteret e Kopenhagenit të vitit 1993.
Duke patur parasysh vokacionin dhe trashëgiminë evropiane të vendit, përkatësinë e tij gjeografike dhe konstitucionin kulturor e shpirtëror, LSI synon përfshirjen në rrjedhat e kontributeve dhe përftimeve që jep anëtarësia në sistemin e vlerave të qytetërimit evropiano-perëndimor, duke ruajtur e zhvilluar trashëgiminë kombëtare, kulturore e shpirtërore të popullit tonë.
LSI beson se procesi i anëtarësimit në BE mund të realizohet duke zhvilluar dhe zbatuar politikat e duhura dhe duke krijuar e përdorur kapacitete kombëtare zbatuese.
LSI e vlerëson anëtarësimin në NATO si integrim në sistemin e sigurisë kolektive Trans-Atlantike, si integrim në sistemin e vlerave të përbashkëta të gjenerimit të sigurisë. LSI i përmbahet konceptit se gjenerimi i sigurisë është para së gjithash një detyrë e përgjegjësi kombëtare e secilit vend. Për LSI kjo do të thotë stabilitet politik i siguruar nëpërmjet institucioneve demokratike, funksionim i shtetit ligjor, ekonomi e qëndrueshme e tregut të lirë, respekt për të drejtat e të gjithë qytetarëve.
LSI mbështet krijimin e kapaciteteve të sektorit të sigurisë, sipas parametrave të Aleancës së Atlantikut Verior, në mënyrë që Shqipëria të ketë mundësitë dhe të japë kontributin proporcional në përballimin e sfidave të sigurisë të mijëvjeçarit të ri, me të cilat do të përballet Aleanca e Atlantikut në zonën e saj dhe përtej saj.
X.ii LSI për rolin e Shqipërisë në Rajon
LSI vlerëson se Shqipëria mund të japë një vlerë të madhe kontributi për paqen, sigurinë dhe prosperitetin në rajonin e Europës Juglindore. Ne do ta realizojmë këtë, duke plotësuar detyrimet kombëtare të sigurisë, si dhe duke e gjeneruar sigurinë si përpjekje kolektive e bashkëpunuese e vendeve të rajonit.
LSI do të synojë vendosjen e një paqeje të qëndrueshme në rajon, duke zbatuar e përfaqësuar vlerat e elementëve jashtërajonal të sigurisë, si ata Atlantikë dhe Europianë.
LSI ka si objektiv kryesor të saj përmirësimin, zgjerimin dhe forcimin e marrëdhënieve të shumëfishta më të gjithë vendet e këtij rajoni. Ajo do të synojë krijimin e një klime bashkëpunimi të vazhdueshëm, të qëndrueshëm e me interesa reciproke midis vendeve të tij, me qëllim eleminimin e të gjithë faktorëve që sjellin konflikt etnik, fetar e nacional.
LSI, duke u bazuar në modelet e suksesshme të bashkëpunimit ndërqeveritar midis vendeve të Bashkimit Europian, do të synojë realizimin e marrëveshjeve ligjërisht detyruese për të siguruar veprime të përbashkëta për të përballuar apo rregulluar probleme apo sektore me interes të përbashkët.
X.iii LSI për Shqipërinë dhe Shqiptarët
LSI synon të realizojë standarte europiane të jetesës dhe bashkjetesës së shqiptarëve në të gjithë vendet e rajonin ku ata jetojnë. Realizimin e këtyre standarteve ajo e sheh të mundshëm në kuadër të integrimit europian te rajonit.
LSI do të realizojë një ndërveprim aktiv ekonomik e kulturor në të gjithë hapsirën ku banojnë shqiptarët në rajon.
