Re: ndotet bregdeti i jonit - si duhet te reagoje politika
Marrëveshja e cila vazhdon të jetë në fuqi ka lejuar vjedhjen e rërës duke i furnizuar grabitësit edhe me naftë të paguar nga shteti shqiptar
Skandali i grabitjes së rërës shqiptare
Ja marrëveshja e qeverisë që lejoi transportimin e 42 000 tonëve rërë nga Shëngjini në Korfuz
Lindita Çela
Skandali i javës së kaluar me ndotjen e bregdetit jugor shqiptar nuk është i pari atentat ndaj zonave tona turistike. Në rast se për këtë skandal të ndotjes shteti shqiptar mund të akuzohet për mungesë gatishmërie dhe force reaguese, një tjetër skandal në përmasa shumë të mëdha ka ndodhur
në plazhin e Shëngjinit, dhe në këtë rast shteti shqiptar mund të akuzohet për bashkëpunim.
Bëhet fjalë për një marrëveshje mes qeverisë shqiptare dhe një firme me pronar një individ grek me precedentë penalë, të nënshkruar rreth tre vjet më parë e që vazhdon të jetë në fuqi. Marrëveshja i ka lejuar kësaj firme, (e cila në dokumentacion është prezantuar si “shoqëri amerikano-shqiptare”), të grabisë nëpërmjet dy anijeve “Kavzonisis” dhe “Rita-1”, rreth 42 mijë tonë rërë nga plazhi i Shëngjinit. Bashkëpunimi i strukturave të shtetit për shkatërrimin e bregdetit kësaj radhe është thuajse i hapur. Marrëveshja është nënshkruar më 25 prill të vitit 2001 ndërmjet Ministrisë së Mbrojtjes dhe shoqërisë “Giant” sh.pk. me president Andrea Koulouvaris. Zyrtarisht marrëveshja është justifikuar me motivacionin për “thellimin e kanalit dhe të brezenit ujor të Bazës së Bishit të Pallës”. Por në të vërtetë, dy anijet në fjalë kanë shkuar në Bisht-Pallë vetëm për t’u furnizuar me naftë.
Këtë e tregon itinerari i anijeve, itinerar ky i raportuar nga kapiteneria shqiptare dhe dokumentacioni provë ndodhet në redaksinë e “Shekullit”. Në këtë itinerar shihet qartë se anija greke ka lëvizuar vetëm në vijën Shëngjin – Korfuz, ndërsa në Bisht-Pallë ka shkuar vetëm për furnizim me naftë sipas marrëveshjes. Ironikisht, marrëveshja parashikon që pala shqiptare është e detyruar të furnizojë me naftë anijet e kësaj firme. Pra jo vetëm që kanë grabitur deri tani 42 mijë tonë rërë, por këtë ngarkesë rëre, e cila ka shkuar në plazhet e Korfuzit, e kanë tranportuar duke përdorur naftë të paguar nga shteti shqiptar (bëhet fjalë për rreth 35 mijë litra të konsumuara përgjatë periudhës që janë marrë 42 mijë tonët e rërës së Shëngjinit).
Marrëveshja pra në të vërtetë ka shërbyer vetëm për t’u siguruar dy anijeve greke lëvizjen e lirë në ujërat shqiptare. Marrëveshja në emër të qeverisë shqiptare është nënshkruar nga komandati i Flotës Detare dhe është shoqëruar me një urdhër të këtij të fundit për Distriktin e parë Detar të Durrësit për “dhënien e naftës anijes greke”, madje edhe vënien e këtij distrikti krejtësisht nën shërbimin e shoqërisë së drejtuar nga Koulouvaris.
“Në rast mosmarrëveshjeje për furnizim me karburant, palët do të negocojnë brenda 24 orëve. Kur palët nuk bien dakord, shoqëria “Gaint” sh.p.k bën zgjidhje të njëanshme të marrëveshjes”, thuhet në nenin pesë të kontratës së nënshkruar ndërmjet Ministrisë së Mbrojtjes dhe Koulouvaris.
Sipas kësaj marrëveshjeje, “puna për thellimin e bazës do të fillonte menjëherë pas nënshkrimit të saj, ndërkohë që i lihet dorë të lirë shqërisë “Giant” të dispononte në mënyrën që ajo e shikonte të arsyeshme materialin që do të dilte nga fundi i detit”. Dhe në fakt, anija greke e furnizuar edhe me karburant nga shtetit shqiptar, nuk ka bërë asgjë me shumë se sa ka zbatuar nenin gjashtë të kësaj marrëveshjeje, e cila i lë dorë të lirë për gjithçka që merr nga deti shqiptar.
Veç të tjerash, marrëveshja ka edhe shkelje flagrante të ligjit “Për pasuritë natyrore të Republikës së Shipërisë”. Marrëveshja ka lejuar anijet greke “Kavzonisis” dhe “Rita-1” të marrin nga bregdetit i Shëngjinit dhe i Durrësit 42 000 tonë rërë dhe e kanë trasportuar atë për në Korfuz, aty ku është shkarkuar edhe rëra e marrë në bregdetin shqiptar. Aktiviteti i anijeve greke, megjithëse është mbikëqyrur nga kapiteneria e Durrësit, nuk është pezulluar. Kjo për faktin se përfaqësuesit e shoqërisë kanë patur si garanci dhe mbrojtje marrëveshjen e nënshkuar. Madje në një rast, kur ato janë ndaluar nga forcat detare shqiptare, nuk kanë denjuar as të paraqesin dokumentacionin e kërkuar, duke u larguar nga vendkontrolli.
Vjedhja
Marrëveshja që zyrtarizon vjedhjen e 42 000 tonëve rërë në Shëngjin dhe në Radë të Durrësit është e justifikuar me thellimin e Bazës ushtarake të Bishtit të Pallës. Nga informacionet dhe dokumentet që disponon gazeta, anijet greke jo vetëm që nuk kanë thelluar bazën detare, por kanë shkelur aty vetëm sa herë që e kanë patur të domosdoshme të furnizohen në karburant. Që marrëveshja me numër protokulli 537 nuk është zbatuar në asnjë nen të saj, duke përjashtur nenin 5 dhe 6, “atë të furnizimit me naftë dhe “disponimin në mënyrën që e sheh të arsyeshme” shoqëria e huaj të “materialeve që do të nxirren nga deti”, e vërteton edhe kontrata që një vit më parë qeveria shqiptare kërkonte të nënshkruante me shtetin grek për thellimin e bazës së Bishtit të Pallës. Në rast se thellimi i bazës do ishte bërë sipas kësaj marrëveshjeje të vitit 2001, nuk kishte pse qeveria e Nanos e vitit 2003 të kërkonte sërish ndihmë greke për të njëjtën punë.
Ndërkohë, materialet që disponon gazeta vërtetojnë se anijet greke jo vetëm që nuk kanë heq as edhe 5 centimetra rërë nga akuariumi i bazes së Bishtit të Pallës, por kanë kryer lëvizje të shpeshta në Shëngjin dhe në Radë të Durrësit, lëvizje këto që nuk kanë qenë të parashikuara në kontratë. Kështu, për tre muaj që anija greke Rita-1 ka përshkuar ujërat detare shqiptare, nga data 20.04.2001 deri më 07.06.2001, e ardhur nga Greqia vetëm 3 herë ka shkeluar bazën detare te Bishtit të Pallës. Raste këto ku në bazë të marrëveshjes anija duhet të funizohej me karburant në këtë bazë. Ndërkohë që për katër rrugët e saj të para në ujërat shqiptarë në mënyrë zyrtare nuk ishte vënë në dijeni Distrikti Detar i Durrësit, sërisht anija greke ka lëvizur e qetë drejtë Radës, ku edhe ka zbatuar nenin 5 të marrëveshjes, atë të “disponimit të materialeve që nxirren”. Më pas lëvizjet e anijes përqëndrohen në Shëngjin. Për 3 muaj lëvizje të dokumentuara, anija Rita-1 ka bërë në ujërat shqiptare, (Korfuz –Shqipëri) rreth 25 rrugë. Më 18 korrik të vitit 2001 bastisja e bregdetit të Shëngjinit rifillon nga një tjetër anije, ajo me emër Kavzonisis, që i përkert së njëjtës shoqëri.
Për tre muaj rresht ajo anije ka udhëtuar vetëm në linjën Korfuz- Shëngjin, ku pas qëndrimit njëditor në brigjet e bregdetit shqiptar nisej sërish drejt Korfuzit. Nga ajo çka vihet re në dokumente, autoritetet detare shqiptare vetëm kanë përcaktuar lëvizjet e anijeve greke, ndërkohë që nuk kanë marrë asnjë masë për ndalimin e tyre.
Grabitja e rërës, nga Himara në Shëngjin
Grabitja e rërës në Shëngjin shënon “hapjen” e frontit antiturizëm shqiptar në drejtim të plazheve të veriut të vendit. Sepse, pas vitit 1997, vjedhje masive të rërës dhe dërgimi i saj në plazhet greke u vune re në brigjet e Himarës dhe në zona të tjera të jugut shqiptar. Edhe atëherë janë përmendur të njëjtat emra që shfaqen në skandalin e Shëngjinit, por për këtë do botojmë informacione në numrat e ardhshëm. Bashkëpunimi i qeverisë shqiptare në këtë dëmtim masiv të plazheve tona është skandaloz. Për më tepër, mungesa e seriozitetit dhe përgjegjësisë është e dukshme, kur në vitin 2003, qeveria Nano ushtroi presion për t’u dhënë fqinjëve jugorë “bazën e Bishtit të Pallës” me të njëjtin qëllim, i cili duhej të ishte përmbushur sipas marrëveshjes së vitit 2001 të nënshkruar gjithashtu nga qeveria shqiptare.
Shteti shqiptar u pagoi naften grabitesve
Në fakt, në asnjë vend të botës nuk ndodh që shteti të paguajë për të shkatërruar pasuritë e veta natyrore. Kjo ndodh vetëm në Shqipëri dhe konkretisht me shoqërinë “Giant”, e cila është edhe shpërblyer për shkatërrimin e Shëngjinit dhe Radës. Në nenin 5 të marrëveshjes thuhet se “Distrikti Detar i Durrësit detyrohet të furnizojë me karburant në masën 50 për qind, afërsisht 35 000 litra naftë mjetet e shoqërisë “Giant” gjatë gjithë kohës që këto mjete dhe pajisje do të përdoren për thellimin e fundit të detit. Në rast mosmarrëveshje për furnizimin me karburant, palët do të negociojnë brenda 24 orësh për zgjidhjen e kësaj mosmarrëveshjeje. Kur palët nuk bien dakord, shoqëria “Giant’ bën zgjidhje të njëanshme të marrëveshjes”, thuhet në nenin pesë të kontratës. Kështu, shteti shqiptar, jo vetëm që furnizon anijet greke me karburant për vjedhjen e rërës, por edhe mbron shqorinë në fjalë juridikisht duke kërcënuar Distriktin Detar që të mos guxojë të mos furnizojë anijet greke
