Kosova do ta fitoje Pamvaresine sepse Kosova eshte Toke Shqiptare
Hyrje
Me Kosoven jane te lidhura shume pjese te te rendesishme te historise shqiptare.
Kosova ne shekullin e IV p.K quhej Dardani dhe kjo treve shqiptare kishte krijuar mbreterine e saj, pra Mbreteria Dardane
Kufinjte e saj shkonin ne veri deri te qyteti i Nishit, kurse ne jug deri ne Kukes dhe ne rrjedhen e siperme te Vardarit.
Mbreti i pare dardan ishte Longari.
Pas tij erdhen mbreterit Bato dhe Monun.
Rolin kryesor ne mbreteri e luajten fisi i Dardaneve.
Ne kete mbreteri bein pjese edhe galabret dhe thunatet.
Mbreteria dardane kishte krijuar nje ushtri te fuqishme dhe te organizuar mire.
Forca e kesaj ushtrie u tregua sidomos ne shekullin e III p.K, kur Dardanet qene ne gjendje te mbroheshin nga dyndjet e fuqishme te kelteve nga Evropa qendrore, madje ishin te gatshem te ndihmonin edhe Maqedonine, qe te perballonte keto sulme.
Mbreteria Dardane ka pasur luftera te shumta dhe te panderprera kunder Maqedonise.
Me Mbreterine Ardiane , dardanet mbajten mardhenie miqesore, por paten edhe konflikte te shtyra nga aristokracia skllavopronare, qe luftonte per interesa te ngushta, dhe kjo pati pasoja shume te renda politike, ekonomike si per Ardianet ashtu edhe per Dardanet
Dardania beri luftera me Maqedonine rreth vitit 231 p.K per mbrojtjen e trojeve te tyra qe ndodheshin ne jug te mbreterise se tyre dhe qe dikur i perkisnin Paioneve te rrembyera nga maqedonasit.
Me pushtuesit romake , Dardanet zhvilluan luftera te medha dhe ne vitin 97 p.K, romaket arriten te vinin ne varesi Dardanet dhe fiset e tjera fqinje, por qe me vone per keta te fundit(dardanet dhe fiset e tyre) u riperterine dhe u shkaktuan humbje te renda romakeve.
Romaket i krahasoni Dardanet per nga shpirti i tyre luftarak dhe qendrueshmeria, me Kucedren e Lernes qe edhe po tja prisje te gjitha kokat ajo u ringjallte perseri.
Kalojme ne nje aspekt tjeter shume te rendesishem dhe qe ka te beje pikerisht me Kosoven, dhe me imtesisht Fushe Kosoven prane Prishtines.
Ketu per tu permendur eshte Beteja e Kosoves me 1389
Me 15 qershor te 1389 u zhvillua nje beteje shume e pergjakshme ndermjet 100.000 ushtareve turq dhe 40.000 luftetareve ballkanas.
Ne kete beteje Millosh Kopili arriti te vrase sulltan Muratin e I-re.
Ne kete beteje moren pjese shume luftetare shqiptare si Gjon Kastrioti,Teodor Muzaka, Balshajt etj, ku bashke me ballkanasit e tjere i dhane jehone te madhe kesaj beteje kunder pushtuesit me te eger qe ka njohur Ballkani dhe vecanerisht trojet shqiptare qe nga Enkelejte ,Panione,Epirasit , Ardinae dhe aq me shume Dardanet.
Gjon Muzaka per betejen e Fushe Kosoves thote keshtu.
(Nga Vepra Gjenealogji e fammiljes Muzaka 1510)
<ul type="square">
[*]E pastaj Murati ju turr,por Llazari despoti i Serbise, Markoja mbreti i Bullgarise, Teodor Muzaka pinjolli shtepise sone, e bashke me te sundimtare te tjere te Shqiperise, u ndeshen me turqit.
Ata u thyen, te krishteret e mbeti i vrare dhe Teodori yne, qe kish sjelle me vete edhe nje ushtri te madhe me shqiptare.
Po aty u zu rob edhe Llazari i Serbise qe me vone turqit e vrane.
Pasketaj fillaun lufterat e paprera te turqve ne Shqiperi, ne te cilat humben jeten aq shume bujare e luftetare trima.
[/list]
Vazhdojme me tutje
Kuvendi i Prizrenit dhe formimi i Lidhjes Shqiptare.
Ketu perseri del ne pah rendesia historike e vellezerve tane kosovare.
Punimet e Kuvendit te Pergjithshem u hapen me 10 qershor 1878.
Kuvendi e Pergjithshem e drejtoi Iljaz Pashe Dibra(nje veteran i luftes qe kishin zhvilluar shqipetaret kunder reformave centralizuese te Stambollit dhekunder synimeve shoviniste te shteteve fqinje).
Qysh diten e pare Kuvendi, vendosi nje lidhje me karakter politik dhe ushtarak, duke qujatur ne fillim thjsht Lidhja e Prizrenit.
Po me 10 qershor, ai vendosi te njoftoje kongresine Berlinit qe do te mblidhej me 13 qershor, te mos i jepte asnje pellmebe toke nga atdheu i shqiptareve asnje shteti te huaj , perndryshe shqiptaret do te luftonin deri te njeriu i fundit.
Ky Kuvend ka rendesi shume te madhe historike per atdheun e shqiptareve.
Kalojme te Lidhja Shqiptare e Pejes(1896-1908)
Duke qene se rreziku i copetimit te tokave shqiptare po rritej dhe kerkesat e tyre per autonomi nuk po merreshin parasysh, rrethet patriotike shqiptare shtruan si detyre krijimin e nje organizate tere si ajo e Lidhjes Prizrenitqe te perfshinte te gjithe vendin dhe te vihej ne krye te Levizjes Kombetare.
Perpjekjet e para filluan ne vjeshte te vitit 1896.
Ne krye te kesaj nisme u vu Haxhi Zeka, nje nga udheheqesit me te shquar te Levizjes Kombetare ne vilajetin e Kosoves dhe ne mbare Shqiperine.
Atdhetaret shqiptare te udhehequr nga Haxhi Zeka hodhen themelet e nje lidhjeje te re te quajtur Beselidhja e Kosoves
Kjo ndodhi ne Gjakove ne shkurt-mars te 1897 dhe ne nendor te 1897 u organizua ne Peje nje mbledhje tjeter , ku moren pjese 500 perfaqesues te popullsise se Kosoves dhe nga Vilajeti i Janines.
Ne kete kuvend qe vazhdoi 6 dite u formua lidhja e re shqiptare qe u quajt Besa-Bese dhe kryetar i saj u zgjodh Haxhi Zeka.
Edhe kjo lidhje kishte rendesi shume te madhe historike sepse nga kjo lidhje filluan te krijoheshin bazat per Pamvaresine qe do vinte pak vite me pas.
Edhe kjo Lidhje e Pejes si Kuvendi i Prizrenit u shtyp ushtarakisht nga Porta e Larte.
Vazhdojme me tutje
Kryengritja e Kosoves me 1910
Masat e ashpra turke dhe ekspeditat ushtarake te Xhavit Pashes, i acaruan mjaft mardheniet e shqiptareve me xhonturqit.
Ne ditet e para te prillit, fshatrat e rretheve te Mitrovices, Vuciternes,Llapit sulmuan Garnizoni ushtarak te Prishtines.
Kryengritja shtrihet edhe ne krahinat e tjera te Vilajetit te Kosoves dhe ne krahinat e Dibres.
Idriz Seferi ka qene udheheqes ushtarak popullor i Levizjes Kombetare
Ai ka lindur ne Sefer me 1847 te krahines se Karadakut ne Shkup.
Ai ka marre pjese ne Lidhjen e Prizrenit
Ka mare pjese ne kryengritjen e Kosoves me 1910
Ka marre pjese ne betejen e Kacanikut dhe ne betejat e Karadakut.
Ishte nje nder udheheqesit kryesore te Levizjes Kombetare te Pergjithshme AntiOsmane me 1912.
Mori pjese ne clirimin e Shkupit , Kumanoves,Gjilanit , Presheves, Ferizajt.
Ne tetor te 1912 ne krye te mijerave luftetareve shqiptare u shkaktoi humbje te medha forcave serbe qe po pergatitnin pushtimin e territoreve shqiptare.
Udhehoqi cetat kosovare ne lufte kunder zgjedhes serbe ne vitet 1913-1915 dhe kunder pushtuesve ne vitet 1916-1918.
Vazhdoi luften per clirimin kombetar te Kosoves e viseve te tjera shqiptare ne Jugasllavi, deri ne fund te jetes se tij me 1927.
Hyrje
Me Kosoven jane te lidhura shume pjese te te rendesishme te historise shqiptare.
Kosova ne shekullin e IV p.K quhej Dardani dhe kjo treve shqiptare kishte krijuar mbreterine e saj, pra Mbreteria Dardane
Kufinjte e saj shkonin ne veri deri te qyteti i Nishit, kurse ne jug deri ne Kukes dhe ne rrjedhen e siperme te Vardarit.
Mbreti i pare dardan ishte Longari.
Pas tij erdhen mbreterit Bato dhe Monun.
Rolin kryesor ne mbreteri e luajten fisi i Dardaneve.
Ne kete mbreteri bein pjese edhe galabret dhe thunatet.
Mbreteria dardane kishte krijuar nje ushtri te fuqishme dhe te organizuar mire.
Forca e kesaj ushtrie u tregua sidomos ne shekullin e III p.K, kur Dardanet qene ne gjendje te mbroheshin nga dyndjet e fuqishme te kelteve nga Evropa qendrore, madje ishin te gatshem te ndihmonin edhe Maqedonine, qe te perballonte keto sulme.
Mbreteria Dardane ka pasur luftera te shumta dhe te panderprera kunder Maqedonise.
Me Mbreterine Ardiane , dardanet mbajten mardhenie miqesore, por paten edhe konflikte te shtyra nga aristokracia skllavopronare, qe luftonte per interesa te ngushta, dhe kjo pati pasoja shume te renda politike, ekonomike si per Ardianet ashtu edhe per Dardanet
Dardania beri luftera me Maqedonine rreth vitit 231 p.K per mbrojtjen e trojeve te tyra qe ndodheshin ne jug te mbreterise se tyre dhe qe dikur i perkisnin Paioneve te rrembyera nga maqedonasit.
Me pushtuesit romake , Dardanet zhvilluan luftera te medha dhe ne vitin 97 p.K, romaket arriten te vinin ne varesi Dardanet dhe fiset e tjera fqinje, por qe me vone per keta te fundit(dardanet dhe fiset e tyre) u riperterine dhe u shkaktuan humbje te renda romakeve.
Romaket i krahasoni Dardanet per nga shpirti i tyre luftarak dhe qendrueshmeria, me Kucedren e Lernes qe edhe po tja prisje te gjitha kokat ajo u ringjallte perseri.
Kalojme ne nje aspekt tjeter shume te rendesishem dhe qe ka te beje pikerisht me Kosoven, dhe me imtesisht Fushe Kosoven prane Prishtines.
Ketu per tu permendur eshte Beteja e Kosoves me 1389
Me 15 qershor te 1389 u zhvillua nje beteje shume e pergjakshme ndermjet 100.000 ushtareve turq dhe 40.000 luftetareve ballkanas.
Ne kete beteje Millosh Kopili arriti te vrase sulltan Muratin e I-re.
Ne kete beteje moren pjese shume luftetare shqiptare si Gjon Kastrioti,Teodor Muzaka, Balshajt etj, ku bashke me ballkanasit e tjere i dhane jehone te madhe kesaj beteje kunder pushtuesit me te eger qe ka njohur Ballkani dhe vecanerisht trojet shqiptare qe nga Enkelejte ,Panione,Epirasit , Ardinae dhe aq me shume Dardanet.
Gjon Muzaka per betejen e Fushe Kosoves thote keshtu.
(Nga Vepra Gjenealogji e fammiljes Muzaka 1510)
<ul type="square">
[*]E pastaj Murati ju turr,por Llazari despoti i Serbise, Markoja mbreti i Bullgarise, Teodor Muzaka pinjolli shtepise sone, e bashke me te sundimtare te tjere te Shqiperise, u ndeshen me turqit.
Ata u thyen, te krishteret e mbeti i vrare dhe Teodori yne, qe kish sjelle me vete edhe nje ushtri te madhe me shqiptare.
Po aty u zu rob edhe Llazari i Serbise qe me vone turqit e vrane.
Pasketaj fillaun lufterat e paprera te turqve ne Shqiperi, ne te cilat humben jeten aq shume bujare e luftetare trima.
[/list]
Vazhdojme me tutje
Kuvendi i Prizrenit dhe formimi i Lidhjes Shqiptare.
Ketu perseri del ne pah rendesia historike e vellezerve tane kosovare.
Punimet e Kuvendit te Pergjithshem u hapen me 10 qershor 1878.
Kuvendi e Pergjithshem e drejtoi Iljaz Pashe Dibra(nje veteran i luftes qe kishin zhvilluar shqipetaret kunder reformave centralizuese te Stambollit dhekunder synimeve shoviniste te shteteve fqinje).
Qysh diten e pare Kuvendi, vendosi nje lidhje me karakter politik dhe ushtarak, duke qujatur ne fillim thjsht Lidhja e Prizrenit.
Po me 10 qershor, ai vendosi te njoftoje kongresine Berlinit qe do te mblidhej me 13 qershor, te mos i jepte asnje pellmebe toke nga atdheu i shqiptareve asnje shteti te huaj , perndryshe shqiptaret do te luftonin deri te njeriu i fundit.
Ky Kuvend ka rendesi shume te madhe historike per atdheun e shqiptareve.
Kalojme te Lidhja Shqiptare e Pejes(1896-1908)
Duke qene se rreziku i copetimit te tokave shqiptare po rritej dhe kerkesat e tyre per autonomi nuk po merreshin parasysh, rrethet patriotike shqiptare shtruan si detyre krijimin e nje organizate tere si ajo e Lidhjes Prizrenitqe te perfshinte te gjithe vendin dhe te vihej ne krye te Levizjes Kombetare.
Perpjekjet e para filluan ne vjeshte te vitit 1896.
Ne krye te kesaj nisme u vu Haxhi Zeka, nje nga udheheqesit me te shquar te Levizjes Kombetare ne vilajetin e Kosoves dhe ne mbare Shqiperine.
Atdhetaret shqiptare te udhehequr nga Haxhi Zeka hodhen themelet e nje lidhjeje te re te quajtur Beselidhja e Kosoves
Kjo ndodhi ne Gjakove ne shkurt-mars te 1897 dhe ne nendor te 1897 u organizua ne Peje nje mbledhje tjeter , ku moren pjese 500 perfaqesues te popullsise se Kosoves dhe nga Vilajeti i Janines.
Ne kete kuvend qe vazhdoi 6 dite u formua lidhja e re shqiptare qe u quajt Besa-Bese dhe kryetar i saj u zgjodh Haxhi Zeka.
Edhe kjo lidhje kishte rendesi shume te madhe historike sepse nga kjo lidhje filluan te krijoheshin bazat per Pamvaresine qe do vinte pak vite me pas.
Edhe kjo Lidhje e Pejes si Kuvendi i Prizrenit u shtyp ushtarakisht nga Porta e Larte.
Vazhdojme me tutje
Kryengritja e Kosoves me 1910
Masat e ashpra turke dhe ekspeditat ushtarake te Xhavit Pashes, i acaruan mjaft mardheniet e shqiptareve me xhonturqit.
Ne ditet e para te prillit, fshatrat e rretheve te Mitrovices, Vuciternes,Llapit sulmuan Garnizoni ushtarak te Prishtines.
Kryengritja shtrihet edhe ne krahinat e tjera te Vilajetit te Kosoves dhe ne krahinat e Dibres.
Idriz Seferi ka qene udheheqes ushtarak popullor i Levizjes Kombetare
Ai ka lindur ne Sefer me 1847 te krahines se Karadakut ne Shkup.
Ai ka marre pjese ne Lidhjen e Prizrenit
Ka mare pjese ne kryengritjen e Kosoves me 1910
Ka marre pjese ne betejen e Kacanikut dhe ne betejat e Karadakut.
Ishte nje nder udheheqesit kryesore te Levizjes Kombetare te Pergjithshme AntiOsmane me 1912.
Mori pjese ne clirimin e Shkupit , Kumanoves,Gjilanit , Presheves, Ferizajt.
Ne tetor te 1912 ne krye te mijerave luftetareve shqiptare u shkaktoi humbje te medha forcave serbe qe po pergatitnin pushtimin e territoreve shqiptare.
Udhehoqi cetat kosovare ne lufte kunder zgjedhes serbe ne vitet 1913-1915 dhe kunder pushtuesve ne vitet 1916-1918.
Vazhdoi luften per clirimin kombetar te Kosoves e viseve te tjera shqiptare ne Jugasllavi, deri ne fund te jetes se tij me 1927.