Gazeta "Rilindja" mbrojtese e vertete e Shqiptarizmit
JAJCE SHQIPTARE” NË POGRADEC
Para disa ditësh në Pogradec u bë një takim midis politikanësh shqiptarë : kryeministri i Shqipërisë dhe kryetari i Partisë Socialiste Fatos Nano; kryetari i Partisë Bashkimi për Integrimin Demokratik në Maqedoni, Ali Ahmeti ; kryetari Partisë Demokratike Shqiptare në Maqedoni, Arbër Xhaferri dhe kryetari i asnjë partie të njohur në Kosovë, por një individ i aktivizuar në mënyrë “sui generis” sa në arenën politike shqiptare aq dhe ndërkombëtare, pa të cilin nuk shqyrtuakan dot problemet madhore shqiptare, Veton Surroi.
Duke gjykuar nga pikëpamjet politike dhe qëndrimet që kanë mbajtur prej shumë vitesh Fatos Nano e Veton Surroi për panballkanizmin e jugosllavizmin si kuadër të zgjidhjes së çështjes shqiptare, si dhe nga vet emërtimi i partisë që kryeson Ali Ahmeti dhe përkushtimi i saj për forcimin e Maqedonisë së AVNOJ-it të shkonte menjëherë mendja se kishim të bënim me një “Jajce shqiptare” . Në qytetin e Jajces në Bosnje Tito e komunistët jugosllavë mbajtën mbledhjen famëkeqe të AVNOJ-it dhe vendosën copëtimin e shqiptarëve edhe benda Jugosllavisë; atë copëtim që po e përdorin sot diplomacia ndërkombëtare dhe shumë politikanë shqiptarë për të mohuar të drejtën e shqiptarëve për bashkim kombëtar dhe për të larguar shqiptarët nga kjo aspiratë e kjo detyrë kombëtare. Edhe prania e Arbër Xhaferrit në takimin e Pogradceit nuk ishte aksidentale, sepse si Xhaferri, ssi partia që ai drejton në Maqedoni ka kohë që më shumë flirtojnë me të majtën e Shqipërisë dhe pajtohen me zgjidhjen që i ka dhënë AVNOJ statussit të shqiptarëve në Maqedoni.
Takimi i të majtëve shqiptarë në Pogradec përputhej plotësisht me strategjinë politike të shpallur para disa vitesh nga Fatos Nano për njëfarë kooperativizimi të politikës partiake e të forcave politike nga pjesët e ndara të kombit shqiptar me qëllim të bashkërendimit të mendimit e veprimit për ta përjashtuar mundësinë dhe kërkesën e zgjidhjes shqiptare nëopërmjet bashkimit kombëtar. Pra, Nano është i njohur për vendosmërinë e tij që vendimet Konferncës së Londrës të vitit 1913, sikurse u ripunuan nga komunistët jugosllavë në mbledhjen Jajces të jenë si zgjidhje përfundimtare e çështjes kombëtare shqiptare. Nano këtë e përligjn gjithnjë në emër të panballkanizmit, të integrimit të Ballkanit pa kufinj e pa mure. Të njëjtën filozofi piolitike ka predikuar Veton Surroi, sidomos në kohën kur ishet ithtar i jugosllavizmit të ri. Por edhe më vonë ai është sjellë si zëdhënës i asaj rryme të mendimt e të veprimit politik që të arthmen e shqiptarëve jashtë Shqipërsë londineze e sheh në bashkërregullime me shtete sllave. Edhe Ali Ahmeti me kujdesin e madh për integrim të shqiptarëve në Maqedoni dhe për forcimin e Maqedonisë së AVNOJ-it, që u bë subjekt ndërkombëtar i përmbahet kësaj stretëgjie. Arbër Xhaferrin duket e nxit më shumë nostalgjia majtiste dhe dëshira për protagonizëm poltik.
Nano me takimin e Pogrdaecit sigurisht ka synuar t’i jepte dhe një kënaqësi më shumë mikut të tij të vjetër Cervenkovski që u bë sërish kryeministër në Maqedoni. Nano ka detyrime personale ndaj Cervenksovskit, të cilat bien ndesh me interesat kombëtare e shtetërore shqiptare.
Takimi i Pogradecit u bë në kohën kur në Maqedoni përsëi po acarohet gjendja politike për shkak të dështimeve të njëpasnjëshme të zbatimit të marrëveshjes së Ohrit. Ky takim u bë edhe në një kohë kur në Kosovë u ashpërsuan dhe u çoroditën përplasjet e mendimet politike për dekalratën për një shpallje të re të pavarëisë së Kosovës. Kështu forcat politike anti-nacionaliste, ose të interesuara për pragmatizmë politik e jo për qëndrime parimore radikale kombëtare e gjetën fjalën për t’u takuar e bashkërënduar veprimet e yyre. Duket si një “paradoks” shqiptar që partitë që kundërshtojnë idenë e bashkimit kombëtar osë që qëndrojnë më indiferente ndaj kësaj ideje e kanë më të theksuar prirjen për të bashkërenduar veprimet të yre. Kurse në anën tjetër, atë që duhet të çojë përpara idenë e bashkimit kombëtar, shqiptarët nuk arrijnë të krijojnë bashkëpunime të tilla partiake ndërshqiptare. Më shumë se paradoks kjo është nëj dobësi e mendimit dhe e organizimit nacionalist shqiptar. Është njëkohësisht dëshmi se tutelat e huaja arrijnë të krijojnë më lehtë bashkëkpunime shqiptare që i bëhen pengesë rrymës që kërkon bashkim kombëtar të shqiptarëve. Fryma e propjektet e AVNOJ-it e të Jajces po ruhen më me kujdes nga shqiptarët, por në dobi të sllavëve.
16.02.2003 Abdi Baleta
JAJCE SHQIPTARE” NË POGRADEC
Para disa ditësh në Pogradec u bë një takim midis politikanësh shqiptarë : kryeministri i Shqipërisë dhe kryetari i Partisë Socialiste Fatos Nano; kryetari i Partisë Bashkimi për Integrimin Demokratik në Maqedoni, Ali Ahmeti ; kryetari Partisë Demokratike Shqiptare në Maqedoni, Arbër Xhaferri dhe kryetari i asnjë partie të njohur në Kosovë, por një individ i aktivizuar në mënyrë “sui generis” sa në arenën politike shqiptare aq dhe ndërkombëtare, pa të cilin nuk shqyrtuakan dot problemet madhore shqiptare, Veton Surroi.
Duke gjykuar nga pikëpamjet politike dhe qëndrimet që kanë mbajtur prej shumë vitesh Fatos Nano e Veton Surroi për panballkanizmin e jugosllavizmin si kuadër të zgjidhjes së çështjes shqiptare, si dhe nga vet emërtimi i partisë që kryeson Ali Ahmeti dhe përkushtimi i saj për forcimin e Maqedonisë së AVNOJ-it të shkonte menjëherë mendja se kishim të bënim me një “Jajce shqiptare” . Në qytetin e Jajces në Bosnje Tito e komunistët jugosllavë mbajtën mbledhjen famëkeqe të AVNOJ-it dhe vendosën copëtimin e shqiptarëve edhe benda Jugosllavisë; atë copëtim që po e përdorin sot diplomacia ndërkombëtare dhe shumë politikanë shqiptarë për të mohuar të drejtën e shqiptarëve për bashkim kombëtar dhe për të larguar shqiptarët nga kjo aspiratë e kjo detyrë kombëtare. Edhe prania e Arbër Xhaferrit në takimin e Pogradceit nuk ishte aksidentale, sepse si Xhaferri, ssi partia që ai drejton në Maqedoni ka kohë që më shumë flirtojnë me të majtën e Shqipërisë dhe pajtohen me zgjidhjen që i ka dhënë AVNOJ statussit të shqiptarëve në Maqedoni.
Takimi i të majtëve shqiptarë në Pogradec përputhej plotësisht me strategjinë politike të shpallur para disa vitesh nga Fatos Nano për njëfarë kooperativizimi të politikës partiake e të forcave politike nga pjesët e ndara të kombit shqiptar me qëllim të bashkërendimit të mendimit e veprimit për ta përjashtuar mundësinë dhe kërkesën e zgjidhjes shqiptare nëopërmjet bashkimit kombëtar. Pra, Nano është i njohur për vendosmërinë e tij që vendimet Konferncës së Londrës të vitit 1913, sikurse u ripunuan nga komunistët jugosllavë në mbledhjen Jajces të jenë si zgjidhje përfundimtare e çështjes kombëtare shqiptare. Nano këtë e përligjn gjithnjë në emër të panballkanizmit, të integrimit të Ballkanit pa kufinj e pa mure. Të njëjtën filozofi piolitike ka predikuar Veton Surroi, sidomos në kohën kur ishet ithtar i jugosllavizmit të ri. Por edhe më vonë ai është sjellë si zëdhënës i asaj rryme të mendimt e të veprimit politik që të arthmen e shqiptarëve jashtë Shqipërsë londineze e sheh në bashkërregullime me shtete sllave. Edhe Ali Ahmeti me kujdesin e madh për integrim të shqiptarëve në Maqedoni dhe për forcimin e Maqedonisë së AVNOJ-it, që u bë subjekt ndërkombëtar i përmbahet kësaj stretëgjie. Arbër Xhaferrin duket e nxit më shumë nostalgjia majtiste dhe dëshira për protagonizëm poltik.
Nano me takimin e Pogrdaecit sigurisht ka synuar t’i jepte dhe një kënaqësi më shumë mikut të tij të vjetër Cervenkovski që u bë sërish kryeministër në Maqedoni. Nano ka detyrime personale ndaj Cervenksovskit, të cilat bien ndesh me interesat kombëtare e shtetërore shqiptare.
Takimi i Pogradecit u bë në kohën kur në Maqedoni përsëi po acarohet gjendja politike për shkak të dështimeve të njëpasnjëshme të zbatimit të marrëveshjes së Ohrit. Ky takim u bë edhe në një kohë kur në Kosovë u ashpërsuan dhe u çoroditën përplasjet e mendimet politike për dekalratën për një shpallje të re të pavarëisë së Kosovës. Kështu forcat politike anti-nacionaliste, ose të interesuara për pragmatizmë politik e jo për qëndrime parimore radikale kombëtare e gjetën fjalën për t’u takuar e bashkërënduar veprimet e yyre. Duket si një “paradoks” shqiptar që partitë që kundërshtojnë idenë e bashkimit kombëtar osë që qëndrojnë më indiferente ndaj kësaj ideje e kanë më të theksuar prirjen për të bashkërenduar veprimet të yre. Kurse në anën tjetër, atë që duhet të çojë përpara idenë e bashkimit kombëtar, shqiptarët nuk arrijnë të krijojnë bashkëpunime të tilla partiake ndërshqiptare. Më shumë se paradoks kjo është nëj dobësi e mendimit dhe e organizimit nacionalist shqiptar. Është njëkohësisht dëshmi se tutelat e huaja arrijnë të krijojnë më lehtë bashkëkpunime shqiptare që i bëhen pengesë rrymës që kërkon bashkim kombëtar të shqiptarëve. Fryma e propjektet e AVNOJ-it e të Jajces po ruhen më me kujdes nga shqiptarët, por në dobi të sllavëve.
16.02.2003 Abdi Baleta