Re: Dasma Shkodrane
Kenga popullore qytetare shkodrane-shprehje e vlerave shpirterore e artistike te popullit tone
Kenga popullore qytetare shkodrane,si pjese perberese e gjithe pasurise folkloristike muzikore te rrethit te Shkodres,permban vlera te njohura artistike.Rrepertori i saj i pasur dhe i larmishem,melodite e bukura shkodrane jane punuar me mjeshteri,jane skalitur me rrjedhen e koherave,nga populli,dhe nji pjese e tyre jane pasuruar me elemente gjithnje e me autoktone.
Ne kengen popullore qytetare shkodrane bejne pjese vallja e kenduar dhe ahengu qytetar.Pervec ketyre kemi edhe kenge te tjera si kenget mitunore,nina-nana etj.Me te lashta jane kenget e kenduara,te cilat perdoren ne tre raste:ne dasem,ne festen e pranveres(shtregullat)dhe ne shetitje.
Rituali i marteses eshte ai me i bukuri e me i pasuri.Duke komentuar momentet kryesore te ketij riti,valltaret formojne dy rrjeshta perballe njeni-tjetnit.Ne nje ane vendosen burrat te kapur krah per krah ,kurse ne anen tjeter ,grate me duar te leshuara.
Ne fillim vallen e nisin burrat duke kercyer ne drejtim te grave dhe kthehen perseri ne vendin ku e nisen.E njejta gje ndodh edhe me grate e keshtu me rradhe deri ne mbarim te kenges.
Nga ana muzikore ndertimi i ketyre kengeve eshte i thjeshte dhe i kufizuar.Por edhe pse te shkurtera e te thjeshta ato jane te bukura dhe shprehese.Ne to gjejme elemente me fuqi,njekohesisht me embelsi dhe sinqeritet poetik.
Kenget e ahengut shkodran linden si nevoje e natyrshme,ne nje stad te caktuar te zhvillimit te qyteteve tona,per te thene dicka me teper se vallet e kenduara.Ato kane kane karakter solistik dhe kendohen nga nji kompleks instrumental.Teknika muzikore e ekzekutimit te tyre mbeshtetet ne disa shkalle modale.Mbi cdo njeren prej ketyre shkalleve ose perdeve qarkullonin disa kenge te cilat te kenduara njera pas tjetres ,ne baze te nje rituali shume te percaktuar,sic ishte rituali i dasmes,perbenin nje repertor shume te pasur e te larmishem.
Nji pjese e ketyre kengeve shtjellohen lirshem,duke ruajtur karakterin e nje improvizimi lirik.
Te kujtojme per nje cast javen e kenges shkodrane,kete rromance te zhvilluar qytetare,e cila shquhet per fantazine dhe pasurine emocionale qe na shkakton sa here e degjojme.
Eshte e kuptushme se kushtet e nje sundimi te dyfishte te huaj dhe klasave sunduese vendase,temat shoqerore trajtoheshin ne tekstin poetik ne menyre te terthore,alegorike.Por ne fillimet e zgjimit kombetar,te Rilindjes kombetare,kemi nje evolim si te permbajtjes ashtu dhe te formes se kengeve popullore qytetare shkodrane.Mjafton te permendim ketu krijimtarine e pasur te Paloke Kurtit.
Pershendetje te gjithve!