Re: 300 mije pasaporta per minoritaret, kthime ne idete shoviniste greke
E Merkure, 18 Qershor 2003
BISHTI I PALLES, DYSHTETESIA DHE HIJA E SHOVINIZMIT GREKOMADH
<ul style="list-style-type: disc">[*]Agron Alibali[/list]
Hapat e fundit te qeverise greke per trajtimin e "dyshtetesise se grekeve te Shqiperise" si "problem kombetar" sjellin ne vemendje se ende disa pjesetare te administrates se Athines e kane te veshtire per t'u shkeputur nga doktrina shoviniste e Greqise se Madhe, pavaresisht se Greqia sot eshte nje vend anetar i BE-se dh NATO-s. Me te vertete, ne nje vend qe pretendon te jete djepi i demokracise europiane e flamurtar i europianizimit dhe integrimit te Ballkanit nuk kane vend enderrime shoviniste dhe shfaqje te fondamentalizmit fetar qe frymezojne strategji te rrezikshme destabilizuese ne rajon.
Nje diplomat qe shkel normat
Me 8 qershor 2003 Ambasadori Iliopulos u shpreh boterisht per marreveshjen e Bishtit te Palles vetem pak kohe para diskutimit te saj ne Kuvend. Si nje nderhyrje dhe trysni e mirefillte ne procesin legjislativ te vendit, kjo sjellje bie ndesh me Nenin 41.3 te Konventes se Vienes per Marredheniet Diplomatike, qe detyron te gjithe diplomatet per "te mos nderhyre ne punet e brendshme te Shtetit Prites".
Nga ana tjeter, komentet e Zotit Iliopulos dhe shprehjet e "zhgenjimit" ndaj Presidentit te Shqiperise cenojne kodin e miresjelljes diplomatike si dhe normat elementare te se drejtes zakonore nderkombetare sipas te cilave nje diplomati nuk i lejohet te ndermarre kritika publike ndaj kryetarit te Shtetit Prites.
Nuk dihet nese Ministria e Puneve te Jashtme shqiptare te kete reaguar ndaj veprimeve te te Ambasadorit grek, nderkohe qe ky i fundit viziton triumfalisht qytete te tjera te vendit.
Gjithashtu, jane po aq te papranueshme edhe komentet e tjera te Z. eliopulos lidhur me marredheniet ushtarake te Shqiperise me vende te tjera anetare te NATO-s.
E verteta eshte se asnje vend tjeter anetar ose jo i NATO-s, perveA Greqise, nuk ruan pretendime te hapura apo te fshehta ndaj Shqiperise, apo nuk mban ende te paabroguar ndonje Dekret Mbreteror per Gjendjen e Luftes me kete te fundit.
Keshtuqe Z. eliopulos, apo shefat e tij ne Athine, nuk ka pse te jene xheloze qe Shqiperia zhvillon marredhenie dhe aleanca mbrojtese me SHBA-ne, etaline, Turqine, Gjermanine, apo me vende te tjera sipas interesave te saj.
Po qe se Ministria greke e Mbrojtjes eshte vertete serioze ne marredheniet me Shqiperine, atehere le te shfuqizoje paraprakisht dispozitat e Doktrines Ushtarake te Mbrojtjes se Perbashket qe perfshijne Qipron dhe Shqiperine e Jugut nen ombrellen mbrojtese greke, si dhe te terheqe apo te deklaroje te pavlefshme te gjithe literaturen zyrtare te saj ku pretendohet Shqiperia e Jugut.
Marreveshje riparimi apo qeraje?
Te nesermen e deklaratave te Z. Iliopulos, Kuvendi i Shqiperise ri-miratoi marrevesjen e Bishtit te Palles, te paraqitur si nje "ndihme" bujare per ndreqjen e bazes detare. Ne fakt, nga nje lexim i kujdesshem i saj te lind pyetja nese ketu kemi te bejme me riparim apo dhenien e bazes me qera per gjashte vjet, me tarife me pak se nje milion Euro ne vit. Perse pra, nje ndertese me syprine 1600 metra2 te kerkoje pese vjet kohe riparim, sebashku me thellimin e kanalit hyres?
Opinioni publik dhe votuesit shqiptare meritojne qe t'u thuhet hapur nese ketu ne te vertete kemi te bejme me nje marreveshje qeraje, ne menyre qe edhe procedurat per miratimin e saj, si dhe tarifat perkatese, te jene te tjera. Sidoqofte, disa kuvendare ne Tirane u nguten kur hodhen poshte Dekretin e Presidentit Moisiu. Kuvendi duhet te kish marre parasysh opinionin e arsyetuar te insitucionit te Presidences, aq me teper kur Presidenti i vendit eshte edhe nje ushtarak i shquar dhe me pervoje. Po ashtu, Kuvendi duhej te degjonte Komisionin Parlamentar te Mbrojtjes, si dhe te merrte parasysh rrethana te tjera qe ngerthejne probleme te se drejtes kushtetuese. Nje e tille do te ishte anashkalimi nga ana e Ministrit te Mbrojtjes te institucionit kushtetues te Keshillit te Mbrojtjes, apo negocimi i nje marreveshjeje nderkombetare pa pjesemarrjen e Ministrise se Jashtme. Pa permendur ketu mos-abrogimin e Dekretit Mbreteror te 1940, si dhe probleme qe lidhen me kursin e dokumentuar ekspanionist grekomadh te Ministrise greke te Mbrojtjes.
Tash Ceshtja ka marre karakter kushtetues dhe Presidenti mund te terheqe mendimin e Gjykates Kushtetuese ne kete debat. Ne fund te fundit, kjo Gjykate e nderuar e ka tagrin te shqyrtoje perputhjen me Kushtetuten te marreveshjeve nderkombetare ku Shqiperia eshte pale.
<ul style="list-style-type: disc">[*]Dyshtetesia, loje apo realitet?[/list]
Ende pa u thare boja e vendimit famekeq te Kuvendit, u mesua per problemin e dyshtetesise. Kjo u be fill pas nje shkrimi ne gazeten opozitare "Kathimerini", nje taktike qe u perdor edhe tri vjet me pare, kur z.Nano kritikoi mos-heqjen e depozitave te karburantit nga porti i Durresit, gje qe shkaktoi reagimet e ashpra te "Kathimerinit" dhe me pas te z.Simitis.
Pas shkrimit ne "Kathimerini", zedhenesi i qeverise greke u deklarua per "dyshtetesine e grekeve te Shqiperise", si nje ceshtje "kombetare" ku qeveria e opozita paskan nje qendrim.
Sigurisht ketu nuk eshte problemi tek marrja e dyshtetesise per minoritaret e mirefillte, pasi ata, si te gjithe shtetasit shqiptare nuk kane ndonje pengese ne kete drejtim nga ana e legjislacionit shqiptar. Problemi i vertete qendron tek perkufizimi i "minoritareve" si dhe tek legjislacionin tejet restriktiv grek per problemet e shtetesise dhe dyshtetsise.
Per fat te keq, kriteret qe zbatohen ne Greqi per "minoritaret" nuk jane objektive, por vetem subjektive, ku themelore mbetet "ndjenja" apo ndergjegja e brendshme, si dhe feja ortodokse e subjektit. Kuptohet qe, perkufizimi i tejgjere i Athines do te perfshinte edhe ortodokset shqiptare - dhe jo pra vetem dropullitet apo vurkaret - duke ringjallur keshtu mithet e perenduara te Greqise se Madhe.
Sa i takon legjislacionit grek, sikurse u theksua, ai eshte nder me restriktivet ne kontinent, gje qe ka sjelle nje varg kritikash ne disa lagje diplomatesh dhe aktivistesh. Nje shembull ne kete drejtim eshte numri ende relativisht i madh i personave pa shtetesi ne reqi, si dhe mohimi i shtetesise greke ndaj popullsise se larguar me dhune nga Greqia Veriore gjate e pas Luftes se Dyte Boterore, qofshin keta maqedonas apo Came.
Nuk duam te besojme se "dyshtetesia", si problem "kombetar", te jete pjese e nje fushate sistematike te Athines per helenizimin e Shqiperise se Jugut. Aventurizmi, rrezikshmeria dhe pasojat politikave te tilla nuk jane veshtire te kuptohen.
Shqetesime te mbeshtetura jane ngritur, per shembull, ne nderhyrjen apo ndjeshmerine e skajshme te Athines ndaj Kishes Ortodokse Autoqefale te Shqiperise, si dhe ne "kujdesin" qe drejtimi i saj te mbetet ne duar te huaja, ne kundershtim me vete statutin e historine e Kishes.
Ato dalin, gjithashtu, ne mospermbushjen e detyrimeve te Athines - te cilat burojne nga normat e se drejtes nderkombetare - per abrogimin de jure te Dekretit Mbreteror te vitit 1940 per Gjendjen e Luftes me Shqiperine.
Shqetesime ka krijuar edhe prirja e Athines per nje pozite mbizoteruese, ne mos monopoliste, ne sektore strategjike te ekonomise e tregjeve shqiptare, qofte edhe me disa te ashtuquajturave privatizime, te cilat ne fakt kane qene transferim pronesie nga pronari shteti shqiptar ne shtetin grek. Nderkohe mund te thuhet se fryma e sotme europiane ne Greqi bie ndesh me politika te tilla, por edhe me refuzimin e qeverise greke per te pranuar ekzistencen e minoritetit shqiptar ne Greqi, ku perfshihen arberoret dhe Aamet.
Por, po qe se Athina kembengul qe te numeroje si greke te gjithe ortodokset shqiptare - korAare, gjirokastritet apo bregas, si dhe ata qe kane nderruar emra e besim fetar nen trysnine psikologjike dhe ekonomike qe hasin ne Greqi - atehere sigurisht qe keto hapa duhet te hidhen poshte nga qeveria shqiptare, por edhe nga Bashkimi Europian.
Ne vend te mbylljes
Dyshtetesia eshte nje koncept juridik qe do te kete zhvillime ne shtepine e madhe europiane qe po projektohet sot ne Europen gjeografike e institucionale. Nje instrument themelor per kete mbetet Konventa Europiane e Shtetesise e vitit 1997.
Dyshtetesia nuk lind e nuk mund te perdoret si mjet per njemendesimin e strategjive me karakter shovinist, qofte edhe kur mbulohen me petkun e "interesit kombetar" apo te te drejtave te njeriut, apo kur vijne nga nje vend anetar i Bashkimit Europian. Greqia, si shtet serioz dhe me vokacion te mirefillte europian, duhet para se gjithash te njohe dyshtetesine per popullsine e larguar me dhune nga Greqia Veriore gjate e pas Luftes se Dyte Boterore, qofshin keta Aame, maqedonas apo bullgare, perfshire edhe pasardhesit e tyre.
Greqia, si shtet qe mbron te drejtat e njeriut, duhet te njohe minoritetin shqiptar arberor (arvanitas), duke u dhene atij status juridik te njejte me Aka gezojne arbereshet ne etali.
Vetem atehere problemi i dyshtetesise per minoritaret greke shtetas shqiptare, qofshin keta dropullite, vurkare apo pogonas, do te trajtohesh i Aliruar nga ngarkesat emocionale dhe mbetjet shoviniste te Greqise se Madhe, te hasura jo rralle edhe sot e gjithe diten ne Greqi.
. Kjo e fundit shkruan se ka te dhena qe deshmojne se qeveria greke ne bashkepunim me qeverine shqiptare po pergatit pajisjen e minoritareve greke te Shqiperise me pasaporte greke. Sic thote gazeta "kjo behet ne menyre qe te fitoje PASOK-u ne zgjedhjet parlamentare". Per t'ia arritur kesaj duhet qe minoritaret te kene te drejte te votojne ne 2004. Lajmi i bujshem ka ngjallur reagime te shumta. Reagimet vijne kryesisht nga opozita greke e perfaqesuar nga Partia Demokracia e Re e Karamanlisit. Ceshtja ka arritur deri aty sa kryeministrit grek Simitis i eshte kerkuar deri dje ne mbremje te jape nje pergjigje per akuzen e ngritur.